Juridische gereedschapskist energiehubs
Wilt u samenwerken in energiehubs? De juridische gereedschapskist helpt u daarbij. In deze 'toolkit' vindt u contracten en overeenkomsten voor de deelnemers van de energiehub en samenwerkingspartners en tussen de energiehub en de netbeheerder. Hieronder vindt u meer informatie over deze contracten en overeenkomsten.
Samenwerken in energiehubs nu nog makkelijker
Het Landelijk Actieprogramma Netcongestie (LAN) ontwikkelt de gereedschapskist voor energiehubs om:
- samenwerken in energiehubs makkelijker te maken;
- de ontwikkelkosten voor initiatiefnemers te verlagen;
- de financierbaarheid te vergroten.
De contracten en overeenkomsten gebruikt u voor meerdere doelen. Zo zijn er contracten en overeenkomsten voor deelnemers en samenwerkingspartners, en contracten tussen de energiehub en de netbeheerder.
De overeenkomsten hebben samenhang en invloed op elkaar. Bijvoorbeeld: wanneer één van de deelnemers de energiehub verlaat, heeft dit directe invloed op de afspraken en het functioneren van de energiehub. Ook kan dit gevolgen hebben voor de lokale energievoorziening.
Waar komt het idee vandaan?
De behoefte om juridische standaarden te creëren komt voort uit de praktijk. Voor bedrijventerrein Schiphol Trade Park ontwikkelde de Schiphol Area Development Company (SADC) een virtueel stroomnetwerk. In dit virtuele stroomnetwerk verdelen de deelnemende bedrijven de capaciteit op het net onderling. Hierdoor hebben ze geen last van de bestaande overbelasting op het elektriciteitsnet. Om de samenwerking te laten slagen, waren meerdere ingrediënten nodig:
- organisatiestructuur opzetten
- contracten opstellen
- onderlinge afspraken vastleggen
Deze ervaringen met de juridische vormgeving zijn meegenomen in de standaardovereenkomsten van het LAN.
Contracten en overeenkomsten voor deelnemers en samenwerkingspartners
De volgende overeenkomsten en contracten om een energiehub op te richten zijn binnenkort beschikbaar:
- oprichtingsakte en statuten energiehub
- ledenovereenkomst
- stuurbare asset-overeenkomst (afspraken over het inzetten van 'stuurbare assets' zoals een batterij of warmtepomp in de energiehub)
- servicecontract balanceerdiensten (afspraken over het aanbieden van 'energie-flexibiliteit' aan bijvoorbeeld netbeheerders)
Deze overeenkomsten zijn niet nieuw, maar gebruikt u binnen de ontwikkeling van energiehubs. Ze zijn gericht op de deelnemers en samenwerkingspartners binnen de energiehub.
Contracten en overeenkomsten tussen energiehub en netbeheerder
Op dit moment bereidt het LAN de overeenkomsten tussen de energiehub en de netbeheerder voor. Dit gaat samen met het opnieuw verdelen van rollen, verantwoordelijkheden en risico’s in het elektriciteitsnetwerk. Denk aan het afstemmen van hoofdelijke aansprakelijkheid voor mogelijke gebruiksschade aan het elektriciteitsnet. Of aan het toezicht van toezichthouder ACM op deze nieuwe afspraken.
Het LAN ontwikkelt de volgende contracten voor energiehubs en netbeheerders.
Het Collectief Capaciteit Beperkend Contract (C-CBC) biedt de mogelijkheid om als groep bedrijven de overbelasting van het elektriciteitsnet te verminderen. Deze kunt u als groep aanvragen bij uw regionale netbeheerder. Samen met de netbeheerder kijkt u of het contract past bij uw situatie.
Het C-CBC is een juridisch contract waarbij de energiehub een collectieve vermogensgrens krijgt. De collectieve vermogensgrens is de optelsom van alle individuele aansluitingen. De energiehub houdt wel controle over de verdeling van de beperkte ruimte op het net. De maximale grens voor de groep is in verhouding lager dan voor losse deelnemers.
Het kan dus een voordeel zijn in een gebied waar sprake is van congestiemanagement om als collectief via dit contract meer ruimte te creëren op het elektriciteitsnet. Congestiemanagement gebeurt op plekken waar de vraag naar transport van elektriciteit hoger is dan het net aankan. Het betekent dat gebruikers van het net op sommige momenten de vraag krijgen om een bepaalde hoeveelheid energie niet te gebruiken. Individuele transportovereenkomsten blijven naast het C-CBC bestaan. Dit is misschien een uitdaging voor de samenhang tussen de overeenkomsten.
Er zijn nu al initiatieven die stappen zetten om met een Collectief Capaciteit Beperkend Contract te werken. De lessen die we uit deze initiatieven halen helpen bij de ontwikkeling van groepscontracten en standaarden. Haal inspiratie uit de voorbeelden:
Het LAN verwacht de Groeps-transportovereenkomst (Groeps-TO) op zijn laatst in het 1e kwartaal van 2025 beschikbaar te stellen. Dit heeft te maken met de wetswijziging die hiervoor nodig is. Doordat de wet op dit moment niet toestaat dat een deelnemer aan een energiehub het 'transportrecht' mag verhandelen, moet dit aangepast worden in de spelregels voor netbeheerders (de netcode).
Netbeheerders werken op dit moment aan een voorstel voor toezichthouder ACM. Zij beoordelen de aanpassing in de netcode. Tegelijk onderzoekt het LAN welke invloed de nieuwe Energiewet en bestaande Europese richtlijnen hebben op de ontwikkeling van de groeps-transportovereenkomst. Uit dat onderzoek zal ook blijken of we de Groeps-TO moeten aanpassen, of nieuwe onderdelen moeten inpassen.
Vooruitlopend op nieuwe wet- en regelgeving experimenteert bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle met een Groeps-TO. Lees meer over dit experiment op de projectwebsite.
Verder beschreef Netbeheer Nederland in augustus 2023 in een position paper met welke voorwaarden een Groeps-TO kan werken voor de netbeheerder, de energiehub als groep en de deelnemers binnen het collectief.
- Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
