China en Shanghai: innovatie en groei

Sinds eind jaren 90 heeft Shanghai zijn rol in de financiële sector en het bankwezen vergroot en hebben vele bedrijven hun hoofdkwartier naar de stad verplaatst. Hierdoor is de vraag naar een hoogopgeleide beroepsbevolking sterk gestegen. De economie van Shanghai groeide de afgelopen jaren met zo'n 7 tot 10% per jaar (behalve in 2020, toen lag de groei vanwege COVID-19 rond 2%).

Innovatie in China

Bytedance, Didi Chuxing, Kuaishou en NIO. De kans is groot dat u nog nooit van deze Chinese bedrijven gehoord heeft. Toch behoren ze tot de meest waardevolle unicorns op de wereldmarkt. Een unicorn is een start-up met een waarde van $ 1 miljard of meer. In 2020 waren er wereldwijd 500 unicorns.

Volgens CB Insights is het aantal Chinese unicorns gegroeid van 8 in 2014 naar 119 in 2020. Na de VS is China daarmee het land met de meeste unicorns ter wereld. Deze explosieve groei is een goed voorbeeld van het gunstige start-upklimaat in China met onder andere zeer actieve investeerders, maar ook van een algemene trend die The Economist 'China Speed' heeft genoemd. Het illustreert ook de ongekende snelheid waarmee nieuwe technologieën worden omarmd en de markt veroveren.

Innovatie is hot in China

China moderniseert in razendsnel tempo. Chinese consumenten zijn zeer geïnteresseerd in nieuwe technologieën. In 2020 stond China op de 15^e plaats in de top-20 van meest innovatieve economieën ter wereld. 2 jaar daarvoor stond het nog op de 37^e plaats. Naar verwachting zet deze ontwikkeling zich de komende jaren voort, zeker ook omdat de Chinese overheid flink inzet op innovatie. Daarnaast is er een geleidelijke verschuiving in de economische structuur, waarbij de overheid zich meer richt op het stimuleren van innovatieve productie en binnenlandse diensten dan zoals voorheen op massaproductie.

Als u overweegt om de Chinese markt te betreden, is het belangrijk om uw intellectueel eigendomsrecht (IP) te beschermen. Lees meer over Intellectueel Eigendom in China. Het consulaat-generaal in Shanghai kan u in contact brengen met juridisch adviseurs op dit gebied. Bij hoogwaardige technologie en innovatie bestaan ook IMVO-risico's in China. Laat u hierover door het postennet adviseren, en raadpleeg de MVO Risicochecker.

Economische vooruitzichten

De economische groeicijfers voor China lagen in de jaren voorafgaand aan de coronapandemie rond de 6%. In 2020 was de groei ondanks COVID-19 2%. Voor 2021 is de groeiverwachting 7,9% (Wereldbank). Samen met de grootte van de binnenlandse markt en de snelle adoptie van technologie door Chinese consumenten, maken deze groeicijfers China tot een aantrekkelijk land met veel kansen voor internationale ondernemers.

China is een groot land waar verschillende steden een bruisend start-up-ecosysteem hebben. Ook steden als Hangzhou, Beijing en Shenzhen zijn belangrijke Chinese hubs voor start-ups, elk met eigen kansrijke sectoren. Shanghai is voor de meeste buitenlandse ondernemers een uitstekende springplank naar de Chinese markt. Daarom ligt de focus van dit Startup Playbook op Shanghai.

Innovatie in Shanghai

Meer dan elke andere Chinese stad is Shanghai een baken van innovatie, ondernemerschap en internationale handel. Tel daarbij op dat de stad het financiële centrum van China is en u snapt meteen waarom hier een bruisend start-up-ecosysteem is ontstaan. Een ecosysteem dat zich kan meten met internationaal bekende start-uphubs en dat als springplank kan dienen voor buitenlandse start-ups.

Shanghai als centrum van internationaal zakendoen

Met meer dan 170 jaar ervaring met handel, is de stad het centrum van internationaal zakendoen in China. De regio Shanghai – de zogenoemde Yangtze River Delta – genereert 25% van het Chinese bbp, huisvest 220 miljoen inwoners en oefent een enorme aantrekkingskracht uit op ondernemers en zakenmensen uit alle hoeken van China en de rest van de wereld. Voor veel buitenlanders is Shanghai de meest toegankelijke stad van het land vanwege zijn internationale uitstraling en het feit dat u hier het makkelijkst met de Engelse taal terechtkunt. Veel multinationals hebben hier dan ook hun regionale hoofdkantoor en 40% van de Nederlandse bedrijven in China is in Shanghai en omgeving gevestigd.

Wat maakt Shanghai interessant?

Het start-up-ecosysteem is om meerdere redenen aantrekkelijk voor start-ups en scale-ups:

• De consument in Shanghai is rijk en gericht op tech: ze hebben de hoogste koopkracht van China en nemen innovatieve producten razendsnel over. Het gemiddelde bruto maandloon in Shanghai lag in 2020 op omgerekend € 1.681, terwijl het gemiddelde bruto maandloon per hoofd van de bevolking dat jaar omgerekend € 562 was. Het overheidsbeleid is gericht op innovatie en internationaal ondernemerschap. Dit biedt kansen voor Nederlandse ondernemers.
  Lees meer over het overheidsbeleid en over kansrijke sectoren voor start-ups in China.
• Shanghai heeft een grote pool met talent: de stad huisvest een aantal van China's beste universiteiten en een aantal gerenommeerde High Tech Parks en Science Parks.

Economische trends China

China maakt de afgelopen decennia spectaculaire ontwikkelingen door. Economisch, demografisch en sociaal. De huidige snelheid van innovatie moet dan ook in dit licht gezien worden: de privatisering van staatsbedrijven in de jaren 90, de migratie van honderden miljoenen mensen naar de steden en de structurele verschuiving van de economie naar de dienstensector. Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen sinds de hervorming van de Chinese economie in 1978?

Transformatie van de Chinese economie

Eind jaren 70 steunde de Chinese economie grotendeels op de landbouwsector, met ruim 80% van de bevolking – vaak in armoede – gevestigd op het platteland. Nu, ruim 40 jaar later, heeft een enorme urbanisatie plaatsgevonden en leeft de bevolking voornamelijk in grote steden. De transformatie van een landbouweconomie die volledig staatsgereguleerd was, tot de huidige innovatieve, deels marktgeleide economie, kende meerdere fases.

Export en productie stimuleren groei

Toen de Chinese regering in 1978 van koers veranderde, stond de Chinese economie er niet goed voor. Ruim 70% van de bevolking was werkzaam in de agrarische sector en deze droeg maar een derde bij aan het bbp. Een grote hervorming van de economie was de oplossing: de grenzen gingen open voor buitenlandse handel en de productiesector werd versterkt.

Omdat de industrie veel productiever was dan de landbouw, werden export en productie de drijvende kracht achter de Chinese economische groei. Halverwege de jaren 80 werden ook buitenlandse investeringen toegestaan. De investeringen gingen vooral naar de verdere ontwikkeling van infrastructuur en industrie. Het grote omslagpunt voor de Chinese economie kwam in de jaren 90 met de privatisering van een groot aantal staatsbedrijven.

Shanghai wordt internationale financiële hub

In deze jaren werd de basis gelegd voor het huidige innovatieve China. Dankzij de privatiseringsslag daalden de overheidsuitgaven sterk en werd er verder geïnvesteerd in het ontwikkelen van de service- en productiesectoren. Door de grote werkgelegenheidstoename in en rondom steden, trok een groot deel van de bevolking geleidelijk aan naar de stad.

Mede door zijn gunstige locatie in de monding van de Yangtze-rivier, maakte Shanghai in de jaren 90 een enorme groei door. Daarnaast zorgde de ontwikkeling van de productie- en servicesectoren ervoor dat de bevolking in toenemende mate in deze sectoren ging werken. Tussen 1990 en 2000 groeide de bevolking in Shanghai met 6 miljoen mensen en de stad kreeg in die jaren de status van internationale financiële hub.

High-tech integreren in productie en dienstverlening

Tegenwoordig is China niet alleen de grootste producent ter wereld in sectoren als textiel, chemicaliën, en cement en staal; ook industrieën als elektronica, scheepsbouw en auto's dragen bij aan de enorme export. Sinds kort heeft ook China's high-techproductie die van de Verenigde Staten op meerdere fronten ingehaald.

Het doel van China is om de innovatieve high-techindustrie te integreren in meer traditionele sectoren, om zo meer kwalitatief groeipotentieel te creëren. Daarnaast behoren de investeringsstromen – zowel vanuit het buitenland naar China als andersom – tot de grootste wereldwijd. Mede hierdoor kon de service-industrie vanaf 2011 uitgroeien tot China's leidende sector, waarin tegenwoordig bijna de helft van de bevolking werkzaam is.

Focus op innovatie en ondernemerschap

De focus op innovatie en ondernemerschap leidt tot kansen voor bedrijven en start-ups – zeker ook in Shanghai en omgeving waar speciale 'High-Tech Development Zones' zijn. Niet voor niets vindt u hier veel unicorns, waaronder Ant Financial, NIO, RED (Xiaohongshu) en United Imaging Healthcare. Intussen stuurt de Chinese overheid aan op een hervorming van de economie. Het is de bedoeling dat de economie zich meer richt op innovatieve productie in plaats van massaproductie en op binnenlandse consumptie.