Maatschappelijk verantwoord ondernemen in Saoedi-Arabië

Laatst gecontroleerd op:
4 december 2024
Gepubliceerd op:
8 maart 2012

Saoedi-Arabië is een van de 25 grootste economieën ter wereld. Er vinden grote ontwikkelingen plaats die veel kansen bieden, maar ook uitdagingen meebrengen. De Nederlandse overheid verwacht van ondernemers dat zij op een maatschappelijk verantwoorde manier ondernemen (MVO) in het buitenland. Lees meer over MVO in Saoedi-Arabië, de risico's en tips.

Verantwoord omgaan met kansen

De hervormingsagenda Visie 2030 staat aan de basis van de socio-economische ontwikkelingen die in Saoedi-Arabië plaatsvinden. Om het land toekomstbestendig en minder afhankelijk te maken van olie-inkomsten, investeert Saoedi-Arabië flink in de diversificatie van de economie. Daarnaast organiseert Saoedi-Arabië in 2030 de World Expo en (misschien) in 2034 ook het wereldkampioenschap voetbal.

Deze ontwikkelingen bieden kansen voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen. Zakendoen in Saoedi-Arabië brengt echter ook risico's en uitdagingen met zich mee, onder meer op het gebied van MVO. Het is belangrijk dat u zich hiervan bewust bent en dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier in het buitenland onderneemt.

Due diligence

Internationaal MVO is steeds minder vrijblijvend door toenemende wetten en EU-richtlijnen. Wanneer u zakendoet in Saoedi-Arabië is (een deel van) uw waardeketen internationaal. Op die manier krijgt u misschien te maken met wetten en regels op het gebied van MVO.

Een belangrijk onderdeel van internationaal MVO is 'due diligence' of gepaste zorgvuldigheid. Due diligence betekent dat u de risico's voor mens en milieu in uw eigen bedrijfsvoering en internationale waardeketen in kaart brengt. En dat u de negatieve gevolgen daarvan voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen.

De Nederlandse overheid ondersteunt u bij zakendoen in Saoedi-Arabië en kan u adviseren over hoe u due diligence toepast. Maar het is uw eigen verantwoordelijkheid om waar nodig maatregelen te nemen om risico's in uw keten te verminderen.

MVO-risico's

Overheden en bedrijven in Saoedi-Arabië zijn zich steeds bewuster van hun verantwoordelijkheden en het belang van MVO. Vooral als het gaat om onderwerpen die te maken hebben met het milieu en duurzaamheid. Daarbij kunt u denken aan hernieuwbare energiebronnen, waterbesparing, maar ook waterveiligheid. Om de doelen die Saoedi-Arabië zich in Visie 2030 heeft gesteld te behalen, zijn grote maatschappelijke hervormingen nodig.

Het land heeft daarom op het gebied van sociale en economische rechten een groot aantal hervormingen doorgevoerd. Bijvoorbeeld als het gaat om de positie van vrouwen in de maatschappij, participatie van vrouwen in de arbeidsmarkt, arbeidsrechten en arbeidsomstandigheden. Aandachtspunten blijven echter de beperkingen ten aanzien van sociale vrijheden en burgerrechten, zoals de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. Het online uiten van kritiek wordt bijvoorbeeld zwaar bestraft.

Werkgelegenheid en arbeidsverhoudingen

In 2021 werd de Saoedische arbeidswet op belangrijke punten aangepast. Zo werd onder meer het zogeheten Kafala-systeem aan banden gelegd. (In het Kafala-systeem zijn buitenlandse werknemers voor hun verblijf in het gastland bijna volledig afhankelijk van een 'sponsor'; meestal hun werkgever.) Ook hebben buitenlandse werknemers bijvoorbeeld niet langer de goedkeuring van hun werkgever nodig om van baan te veranderen of het land te verlaten. Verder werd dwangarbeid verboden, ziet de gewijzigde wet toe op betere arbeidsomstandigheden en werd inclusiviteit bevorderd.

Hoewel de aanpassing van de wetgeving een belangrijke stap naar voren is, bestaat er zorg over de toepassing en handhaving hiervan. Ondanks de ingezette hervormingen bestaat er nog steeds veel ruimte voor verbetering ten aanzien van de positie van arbeidsmigranten en het tegengaan van discriminatie. Het is belangrijk hier scherp op te letten bij de selectie van lokale partners en onderaannemers.

In algemene zin geven overheden in de Golfregio prioriteit aan diversificatie van de economie en het creëren van banen voor eigen burgers. Burgers uit de Golfregio hebben daarbij in veel sectoren een voorrangspositie vergeleken met andere nationaliteiten. Arbeidsomstandigheden voor expats en arbeidsmigranten kunnen daarbij sterk verschillen.

Toeleverketen en onderaannemers

Als ondernemer heeft u een verantwoordelijkheid binnen de toeleverketen (supply chain), vooral als het gaat om onderaannemers. Veel werknemers worden via recruitmentbureaus aangetrokken. Breng de relaties met onderaannemers goed in kaart en zorg voor duidelijke communicatie. Wie voert welke taken uit, en wie is waarvoor verantwoordelijk? Zo blijft u scherp op de kwaliteit van de dienstverlening en de rechten van werknemers.

Let op een aantal aandachtspunten:

  • Worden er ten onrechte kosten gerekend voor arbeidsmigranten?
  • Hoe zit het met de leefomstandigheden van arbeidsmigranten, zoals huisvesting, werktijden en tijdige betaling van lonen?
  • Kunnen werknemers vrij hun verlof kiezen en opnemen?
  • Hoe wordt het veranderen van werkgever geregeld volgens de lokale wetgeving, en is hiervoor de toestemming van de werkgever nodig?
  • Hebben werknemers toegang tot een ziektekostenverzekering?

Corruptiebestrijding

Corruptie is strafbaar volgens de Nederlandse wet, ook als dit in Saoedi-Arabië gebeurt. Ook in het land zelf is corruptie strafbaar. Hechte banden met invloedrijke personen of families kunnen handig zijn voor uw onderneming. Maar het is belangrijk dat u uw relaties en uw reputatie niet laat schaden door corruptie.

De wereldwijde Corruption Perceptions Index van Transparency International laat zien in hoeverre men corruptie ervaart in de publieke sector. U kunt in deze lijst ook de verschillen zien tussen de Saoedi-Arabië en andere Golfstaten. Zoekt u tips over wat u kunt doen tegen corruptie? Lees dan de informatie over 'anti corruption' op de website van de Verenigde Naties. Bekijk ook onze informatie over corruptie.

Megaproject NEOM

In Saoedi-Arabië vinden meerdere grote infrastructuurprojecten plaats. Het meest bekend is het futuristische project NEOM, dat een omgeving wil creëren die zich onderscheidt door innovatie, duurzaamheid en levenskwaliteit. Het gebied moet zo bedrijven, investeerders, onderzoekers en personen aantrekken die willen bijdragen aan de toekomst.

Saoedi-Arabië richt zich op 14 sectoren, waaronder ontwerp en bouw, onderwijs, duurzame energie, entertainment, financiële dienstverlening, voedsel, gezondheid, mobiliteit, sport, toerisme en water. Zo wil het land al haar eigen eten kunnen produceren. Buitenlandse kennis en investeringen – waaronder uit Nederland – kunnen helpen om deze ambities waar te maken.

Er zijn echter ook zorgen over schendingen van mensenrechten. Het gaat onder meer over (gedwongen) uitzettingen van de Al-Huwaitat-stam die in dit gebied leeft, en hoge straffen bij weerstand hiertegen. Ook bestaan er zorgen over arbeidsomstandigheden, de situatie van arbeidsmigranten en impact op het milieu. Wees u hier bewust van en ontwikkel een strategie om werknemersrechten te beschermen. Denk er ook aan om bijvoorbeeld uw branchevereniging te betrekken bij uw duediligencemaatregelen, of om advies te vragen aan de Nederlandse overheid of relevante maatschappelijke organisaties.

NEOM heeft verschillende documenten opgesteld waarmee het zichzelf en betrokken partijen aan de principes en internationale richtlijnen voor MVO houdt. Zo is er een gedragscode voor leveranciers en andere bedrijven die een contract aangaan met NEOM. Respect voor mensenrechten en het milieu staan centraal in deze overeenkomst.

Breng risico's in kaart

De volgende bronnen geven een indruk van de MVO-risico's in Saoedi-Arabië. Het is belangrijk dat u de risico's verder onderzoekt, voordat u in dit land zakendoet. En dat u op de hoogte blijft van de lokale situatie en ontwikkelingen.

Tips voor verantwoord ondernemen

  • Doe goed onderzoek naar de juiste Saoedische partners voordat u een contract of overeenkomst aangaat.
  • Zorg dat u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen kent. Stimuleer zakenpartners, leveranciers en onderaannemers om volgens internationale MVO-standaarden te handelen.
  • Als ondernemer is het belangrijk om te weten wat er in uw keten speelt en op welke manier u risico's beperkt. Heeft u bijvoorbeeld niet genoeg invloed op leveranciers? Dan kunt u collega-bedrijven, Europese brancheorganisaties, maatschappelijke organisaties of lokale overheden inschakelen. Bekijk meer tips en tools voor ketenverantwoordelijkheid.
  • Maak maatschappelijk verantwoord ondernemen onderdeel van uw bedrijfsvoering en strategie. Hoewel de economie van Saoedi-Arabië ruimte biedt tot pionieren, stelt de markt erg hoge eisen aan kwaliteit en inzet. Blijf dicht bij uw kernactiviteit wanneer u MVO integreert in uw onderneming in Saoedi-Arabië.
  • Neem contact op met Nederlandse bedrijven die ervaring hebben met zakendoen in Saoedi-Arabië. De Nederlandse ambassade kan u in contact brengen met partijen in hun netwerk.
  • Bekijk de do's-and-don'ts van het zakendoen in Saoedi-Arabië voor tips over de zakencultuur.

Meer weten?

Hulp nodig?

Heeft u nog vragen, of wilt u weten waar u moet beginnen? Wij helpen u graag op weg.

Met een grondige analyse en aanpak van de MVO-risico's kunt u met vertrouwen zakendoen. Ons MVO-steunpunt voor bedrijven helpt u bij zakendoen in Saoedi-Arabië en de toepassing van due diligence. Onze adviseurs geven u gratis advies, praktische informatie of verwijzen u door.

In opdracht van:
  • Ministerie van Buitenlandse Zaken
Bent u tevreden over deze pagina?