Fosfaatdifferentiatie
Heeft u uw landbouwgrond laten bemonsteren en analyseren? Dan weet u de fosfaattoestand van uw grond. Deze is onderverdeeld in klassen. Hoe lager de klasse van uw grond, hoe meer fosfaat u mag gebruiken. Dit noemen we fosfaatdifferentiatie.
Wat is de regeling fosfaatdifferentiatie?
Hoeveel fosfaat u als agrarisch ondernemer mag gebruiken op uw land hangt af van de fosfaattoestand van uw landbouwgrond. Met de regeling fosfaatdifferentiatie meet u de fosfaattoestand van uw grond. Daardoor weet u hoeveel fosfaat u mag gebruiken.
Voorwaarden voor deze regeling
- Een geaccrediteerd laboratorium heeft uw landbouwgrond bemonsterd. Uw grond zit in klasse arm, laag, neutraal of ruim. Het lab bemonsterde volgens het juiste bemonsteringsprotocol. Het protocol dat geldt vanaf 2021 staat onderaan deze pagina.
- U heeft van het lab een analyserapport. Hierin staat de fosfaattoestand van uw grond. Vanaf 2021 gebeurt dat met P-CaCl2- en P-Al-getallen. De getallen geeft u uiterlijk 15 mei door in de Gecombineerde opgave. Vanaf 2025 verdwijnt de analysemethode PAL/Pw uit de opgave. U gebruikt dus niet meer de PAL- en Pw-getallen om de fosfaattoestand van uw grond door te geven. U gebruikt de P-CaCl2- en P-Al-getallen. Het rapport bewaart u op uw bedrijf.
- De dag waarop de grond is bemonsterd is op 15 mei maximaal 4 jaar geleden. Anders is opnieuw bemonsteren en een nieuwe analyse nodig. Meer hierover leest u hieronder bij Hoe lang is een rapport geldig.
- Hoeveel extra fosfaat u mag gebruiken ziet u in de blauwe tabellen op deze pagina. U gebruikt voor de extra fosfaat alleen kunstmest, dierlijke mest en organische mest. Heeft u derogatie? Volgens de voorwaarden bij die regeling mag u geen fosfaat uit kunstmest gebruiken.
Welke getallen uit het rapport gebruiken
Vanaf 2021 gebruikt u altijd P-CaCl2- en P-Al-getallen. Vanaf 2025 zijn de PAL- en Pw-getallen niet meer toegestaan. De tabellen met PAL- en Pw-getallen zijn daarom niet meer beschikbaar op deze pagina.
Hoe lang is een rapport geldig
Hieronder ziet u tot wanneer u een analyserapport mag gebruiken. We kijken daarbij naar de dag van het bemonsteren.
| Dag van het bemonsteren | Geldig tot en met |
|---|---|
| 16 mei 2021 tot en met 15 mei 2022 | 15 mei 2025 |
| 16 mei 2022 tot en met 15 mei 2023 | 15 mei 2026 |
| 16 mei 2023 tot en met 15 mei 2024 | 15 mei 2027 |
Hoeveel fosfaat gebruiken
In de tabel hieronder ziet u in welke klasse uw grond valt. En hoeveel fosfaat u (per hectare) op de grond mag gebruiken.
Er is onderscheid tussen grasland en bouwland. Tabel 1 gebruikt u voor P-CaCl2- en P-Al-getallen op grasland. Tabel 2 gebruikt u voor P-CaCl2- en P-Al-getallen op bouwland. In het vak waar het P-CaCl2- en het P-Al-getal elkaar kruisen, ziet u de klasse van de fosfaattoestand van het perceel. Klasse hoog is de standaard gebruiksnorm. Deze percelen geeft u niet op voor fosfaatdifferentiatie.
| P-CaCl2 | P-Al <21 | P-Al 21 t/m 30 | P-Al 31 t/m 45 | P-Al 46 t/m 55 | P-Al > 55 |
|---|---|---|---|---|---|
| < 0,8 | Arm - 120 kg | Laag - 105 kg | Laag - 105 kg | Neutraal - 95 kg | Ruim - 90 kg |
| 0,8 t/m 1,4 | Arm - 120 kg | Laag - 105 kg | Neutraal - 95 kg | Ruim - 90 kg | Ruim - 90 kg |
| 1,5 t/m 2,4 | Laag - 105 kg | Neutraal - 95 kg | Ruim - 90 kg | Ruim - 90 kg | Hoog - 75 kg |
| 2,5 t/m 3,4 | Neutraal - 95 kg | Ruim - 90 kg | Ruim - 90 kg | Hoog - 75 kg | Hoog - 75 kg |
| > 3,4 | Ruim - 90 kg | Ruim - 90 kg | Hoog - 75 kg | Hoog - 75 kg | Hoog - 75 kg |
| P-CaCl2 | P-Al <21 | P-Al 21 t/m 30 | P-Al 31 t/m 45 | P-Al 46 t/m 55 | P-Al > 55 |
|---|---|---|---|---|---|
| < 0,8 | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Laag - 80 kg | Laag - 80 kg |
| 0,8 t/m 1,4 | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Laag - 80 kg | Neutraal - 70 kg |
| 1,5 t/m 2,4 | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Laag - 80 kg | Neutraal - 70 kg | Ruim - 60 kg |
| 2,5 t/m 3,4 | Arm - 120 kg | Laag - 80 kg | Neutraal - 70 kg | Ruim - 60 kg | Hoog - 40 kg |
| > 3,4 | Laag - 80 kg | Laag - 80 kg | Neutraal - 70 kg | Ruim - 60 kg | Hoog - 40 kg |
Topografische percelen groter dan 5 hectare
Heeft u een perceel groter dan 5 hectare? Dan laat u meerdere mengmonsters nemen en krijgt u meer analyseresultaten. U berekent het gewogen gemiddelde om de fosfaattoestand van uw hele topografische perceel te bepalen. Een voorbeeldberekening vindt u bij de veelgestelde vragen.
Rekenhulp bij berekenen gewogen gemiddelde
Voor analyses met P-CaCl2- en P-Al-getallen kunt u de Rekenhulp fosfaatdifferentiatie inclusief fosfaatindicator gebruiken.
Wanneer en hoe aanmelden
U kunt zich aanmelden van 1 maart tot en met 15 mei. Dit doet u in de Gecombineerde opgave.
Na uw aanmelding
Na het versturen van de Gecombineerde opgave ziet u direct een ontvangstbevestiging in het scherm. Deze kunt u zelf bewaren, maar staat ook in Mijn dossier onder Documenten. De ontvangstbevestiging is uw aanmeldbewijs en laat u zien bij een controle.
Bemonsteringsprotocol fosfaattoestand bepalen
Gaat u aan de slag met de bemonstering van landbouwgrond? Dan gebruikt u het Bemonsteringsprotocol fosfaattoestand bepalen.
Veelgestelde vragen
Wilt u meer weten? Wij hebben voor u de veelgestelde vragen over fosfaatdifferentiatie verzameld.
Vóór 2021 waren er 2 bemonsteringsprotocollen: het 1e is het Bemonsteringsprotocol Fosfaatdifferentiatie en Derogatie. Dit protocol mocht alleen gebruikt worden bij klasse laag, neutraal en ruim. Het 2e is het Bemonsteringsprotocol Fosfaatarme en -fixerende gronden. Dit een uitgebreider protocol dat eerst vooral werd gebruikt bij klasse arm, maar het mocht bij alle klassen. Hieronder staan beide protocollen. Deze protocollen worden niet meer gebruikt.
Ja, P-CaCl2 wordt ook wel het P-PAE-getal genoemd. Heeft u een analyserapport waar P-PAE-getallen in staan? Dit zijn dus de P-CaCl2-getallen. Op onze website gebruiken wij alleen de term P-CaCl2.
Analyseverslagen uit 2020 en 2021 met P-CaCl2 en P-Al zijn 4 jaar geldig. Ook als uw laboratorium nog niet aan de normen uit het nieuwe bemonsteringsprotocol voldoet. Laboratoria konden tot en met 30 juni 2021 accreditatie aanvragen bij de Raad voor Accreditatie. Ze hebben dan een jaar de tijd om accreditatie te krijgen. In dat jaar mogen ze wel P-Cacl2- en P-AL-analyses uitvoeren.
Ja, dat mag als het analyserapport nog geldig is. Het maakt niet uit dat het rapport van een vorige gebruiker is.
Als het perceel gesplitst wordt en daarvoor is bemonsterd, werkt dat ook zo. De nieuwe gebruiker van een perceeldeel hoeft niet opnieuw te laten bemonsteren. Het eerdere rapport over het hele perceel mag hij dan gebruiken.
Bestaat uw topografische perceel uit meerdere gewaspercelen? En is dit perceel 5 hectare (ha) of groter? Dan berekent u voor dit perceel een gewogen gemiddelde. De verhouding grasland-bouwland maakt niet uit.
Heeft het topografische perceel meerdere gebruikers? Alleen de delen die u zelf in gebruik heeft, tellen mee voor het gewogen gemiddelde.
Een voorbeeld: uw topografische perceel is 7,5 ha. Dit bestaat uit: 3,25 ha grasland en 4,25 ha bouwland. Er wordt een monster genomen van het grasland en van het bouwland.
Bemonsteringsprotocol Analyseresultaten met P-CaCl2 en P-Al
Resultaat 3,25 ha grasland: 1,3 P-CaCl2 en 35 P-Al
Resultaat 4,25 ha bouwland: 1,5 P-CaCl2 en 37 P-Al
U berekent altijd een gewogen gemiddelde. Het maakt niet uit welke methode is gebruikt van het Bemonsteringsprotocol fosfaattoestand bepalen. Dit protocol staat onderaan op deze pagina over fosfaatdifferentiatie.
Gewogen gemiddelde van het perceel:
(3,25 ha grasland x 1,3) + (4,25 ha bouwland x 1,5) / 7,5 = 1,41 P-CaCl2
(3,25 ha grasland x 35) + (4,25 ha bouwland x 37) / 7,5 = 36 P-Al (U mag het eindgetal afronden, vanaf 0,5 naar boven)
Deze getallen geeft u door in de Gecombineerde opgave.
Grens voor bemonsteringseenheden
In het bemonsteringsprotocol mogen bij de gestratificeerde bemonsteringsmethode de bemonsteringseenheden niet groter zijn dan 20 hectare. In het oude bemonsteringsprotocol bestond deze regel nog niet. Het was toen niet nodig om een gewogen gemiddelde te berekenen.
Ja dat mag, als uw grond wordt bemonsterd volgens een eigen methode van het laboratorium. Deze eigen methode is altijd gebaseerd op de W-methode, zigzagmethode of kruislingse bemonstering. Samenvoegen kan niet als uw grond wordt bemonsterd volgens de gestratificeerde steekproef.
Voorwaarden voor het samenvoegen
De totale oppervlakte van de samengevoegde percelen mag niet groter zijn dan 5 hectare. De individuele percelen moeten aangrenzend zijn en mogen niet groter zijn dan 2,5 hectare. Heeft u het nieuwe topografische perceel laten bemonsteren volgens een eigen methode van het laboratorium? Dan is er één monster genomen en is er ook maar één analyseresultaat. De uitkomst van deze analyse is dan de fosfaattoestand voor het gehele nieuwe topografische perceel.
Wanneer zijn percelen aangrenzend?
Percelen die direct aan elkaar grenzen en niet doorsneden worden door verharde paden, wegen of waterwegen. Gaat het om een landbouwsloot? Dan mag samenvoegen wel.
Zolang de Gecombineerde opgave nog open is, kunt u veranderingen en aanvullingen voor fosfaatdifferentiatie doorgeven. Ook wanneer u de opgave al heeft verstuurd. Voorwaarde is wel dat analyseresultaten uiterlijk 15 mei van dat jaar zijn vastgesteld. En dat u in de Gecombineerde opgave heeft aangegeven dat u voor dat perceel fosfaatdifferentiatie wilt gebruiken.
Tot en met 15 oktober 2025 kunt u uw opgave nog aanpassen. Daarna kunt u een verandering of aanvulling alleen nog schriftelijk doorgeven.
Nee. Uw grond in het buitenland telt niet mee voor de gebruiksnormen. U kunt die grond daarom niet aanmelden voor fosfaatdifferentiatie.
Ja, dat mag. U berekent dan een gewogen gemiddelde van de resultaten. Hoe u dat doet, leest u hierboven bij Hoe bereken ik het gewogen gemiddelde van de fosfaattoestand?
- Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
