Stand van zaken ontzorgingsprogramma maatschappelijk vastgoed
Wat zijn de resultaten van het ontzorgingsprogramma maatschappelijk vastgoed? Lees het onderzoek naar de behoeftes van maatschappelijk vastgoedeigenaren en de evaluatie van het programma.
Stand van zaken ontzorgingsprogramma
Met het ontzorgingsprogramma maatschappelijk vastgoed ondersteunt het Rijk eigenaren om hun klein maatschappelijk vastgoed te verduurzamen. Provincies ondersteunen gebouweigenaren om de verduurzaming op te schalen en te versnellen. 2 keer per jaar monitoren wij de stand van zaken van dit ontzorgingsprogramma.
Alle provincies hebben gegevens aangeleverd voor de meest recente monitorsrapportage over de periode tot en met 31 december 2024. In de volgende afbeeldingen vindt u:
- de belangrijkste resultaten van dit onderzoek;
- het aanvullende onderzoek dat Ipsos I&O & KAW uitvoerde.
Deelname aan het programma
Peildatum: 31 december 2024
Deelnemers waarderen het verzorgingsprogramma met een 7.1.
- 2.116 intentieverklaringen getekend
- 1.303 afgeronde trajecten
- 330 trajecten en gemeenten
Waardering ontzorgingsprogramma
Deelnemers waarderen het ontzorgingsprogramma gemiddeld met een 7,1. De peildatum is mei 2023.
Aantal intentieverklaringen en ontzorgingstrajecten
Met een intentieverklaring geeft een organisatie aan dat zij daadwerkelijk een intentie hebben om te verduurzamen. Dit is de formele start van een ontzorgingstraject. Op 31 december 2024 waren er 2.116 van dit soort intentieverklaringen getekend. De groei zet door: een half jaar eerder waren het er nog 1.878.
Van de 2.116 getekende intentieverklaringen, zijn 1303 ontzorgingstrajecten inmiddels afgerond. Bij de vorige monitor, over de periode tot en met juni 2024, waren dit er 1075.
Binnen 330 verschillende gemeenten lopen op dit moment ontzorgingstrajecten. Een half jaar eerder waren dit er 320.
Getekende intentieverklaringen per sector
Getekende intentieverklaringen per sector:
- 175 gemeenten
- 185 scholen in primair onderwijs
- 50 scholen in voortgezet onderwijs
- 161 zorgaanbieders langdurige zorg
- 301 eerstelijns zorgaanbieders
- 10 sportbedrijven
- 182 culturele ANBI's
- 654 dorpshuizen en wijkcentra
- 377 levensbeschouwelijke en religieuze centra
- 21 kinderopvangorganisaties
Doelgroepen met het hoogste aantal deelnemers:
- Dorpshuizen en wijkcentra (654)
- Religieuze en levensbeschouwelijke instellingen (377)
- Eerstelijnszorgaanbieders (301)
- Scholen in primair onderwijs (185)
- Culturele ANBI's (182)
Ook in gemeenten (175), zorgaanbieders langdurige zorg (161), scholen in het voorgezet onderwijs (50), kinderopvangorganisaties (21) en bij sportbedrijven (10) werden intentieverklaringen getekend.
Deelnemers krijgen hulp bij
Deelnemers krijgen hulp bij:
- vastgoed in kaart brengen
- portefeuilleplan opstellen
- individuele gebouwsaanpak opstellen
- inkooptraject starten
- financieringsmogelijkheden uitzoeken
- kleine maatregelen uitvoeren
- contract(en) met uitvoerders sluiten
- grootschalige maatregelen uitvoeren
Vastgoedportefeuille
Het ontzorgingsprogramma biedt ondersteuning op verschillende vlakken. In de meeste gevallen wordt er hulp gezocht bij het in kaart brengen van de complete vastgoedportefeuille.
Individuele gebouwaanpak
Daarna volgt het opstellen van een individuele gebouwaanpak in een duurzaam meerjaren onderhoudsplan (DMOP). Het werken vanuit een individuele gebouwaanpak blijkt een stuk populairder dan een langetermijnplan voor de hele vastgoedportefeuille zoals een portefeuilleroutekaart of integraal huisvestingsplan (IHP).
Business cases
Op de derde plaats volgt de ondersteuning voor het opstellen van business cases. Hierin wordt de financiële haalbaarheid van verduurzamingsmaatregelen onderzocht. Deze ondersteuning wordt ongeveer even vaak voor één gebouw, als voor de hele portefeuille aangevraagd.
Download de monitor
Krijg inzicht in de stand van zaken van het ontzorgingsprogramma met de halfjaarlijkse monitor.
Onderzoek naar tevredenheid over ontzorgingsprogramma
In 2023 en 2024 hebben Ipsos I&O en KAW kwalitatief onderzoek gedaan onder de projectleiders, de adviseurs en de deelnemers van het ontzorgingsprogramma. Dit deden zij in opdracht van RVO.
Onderzoek 2023
In het eerste onderzoek is gekeken naar:
- ervaringen met het onderzoeksprogramma;
- de mate waarin hun behoeftes aansluiten op de geboden ontzorging.
Dit waren de belangrijkste uitkomsten:
- De uitvoering van het programma op provinciaal niveau sluit goed aan dankzij de balans tussen overzicht en maatwerk.
- Kleinere en niet-professionele organisaties vinden veel aansluiting bij het ontzorgingsprogramma.
- De kennis over financieringsmogelijkheden vormt op dit moment nog de grootste uitdaging. Veel trajecten komen hierdoor nog niet tot uitvoering.
Onderzoek 2024
In het tweede onderzoek ligt de nadruk op afgeronde en bijna-afgeronde trajecten. De onderzoekers keken vooral naar wat de vastgoedeigenaren deden met het verduurzamingsadvies. Ook onderzochten zij wat beter kan aan het ontzorgingsprogramma.
De belangrijkste uitkomsten:
- Er is een steeds grotere behoefte aan ondersteuning bij de uitvoering nadat advies is gegeven, en aan nazorg in de eindfase.
- De behoefte van het soort ontzorging is afhankelijk van het type eigenaar.
- De barrière van financiering speelt vooral bij kleinere, minder professionele eigenaren. Zij hebben vaak minder geld beschikbaar om te investeren. Of weinig kennis van verschillende mogelijkheden voor financiering.
Download de volledige onderzoeksverslagen

Ontzorgingsprogramma’s en one-stop-shops
De analyse onderaan deze alinea toont voor welk deel de ontzorgingsprogramma's maatschappelijk vastgoed en mkb herenigbaar zijn met de éénloketfunctie. Maar ook laat het zien of de uitvoering die er nu is logisch is verdeeld en georganiseerd.
De belangrijkste resultaten:
- De programma's sluiten redelijk aan bij de EU-richtlijn voor een éénloketfunctie (one-stop-shop), maar een bredere aanpak is nodig.
- Een ideale one-stop-shop bundelt alle verduurzamingsregelingen met een lokaal georganiseerde basis, onafhankelijke adviezen en aandacht voor uitvoerbaarheid. Ook zou het aantal doelgroepen verbreed moeten worden.
- Een fysieke locatie van een loket vinden de stakeholders niet noodzakelijk. Daarvoor in de plaats stellen zij een online portaal voor waar de doelgroepen de landelijke programma’s en regelingen op een logische manier kunnen zien.
- Stakeholders leggen daarnaast de nadruk op het belang van een duurzame, lange termijnorganisatie. De provincie zien zij als het meest geschikte bestuur voor coördinatie.