Economische missie naar Japan: Waterstof, Offshore wind, Circulaire bouw en ATES

Waterstoftransitie

Overgaan naar een waterstofeconomie vraagt veel tijd. Voor de waterstoftransitie zijn daarom langetermijndoelen opgesteld voor over 25 jaar.

De introductie van waterstof is goed te vergelijken met die van vloeibaar aardgas (LNG). In 1969 is LNG op de markt gebracht als een schone maar wel dure energiebron. Toch is LNG in 50 jaar een belangrijk onderdeel geworden van de wereldwijde energiemix.

De transitie naar waterstof als energiebron gaat ook jaren kosten. Daarbij komt dat vorig jaar veel waterstofprojecten zijn onderbroken. En veel organisaties hebben hun bestuur veranderd. Overgebleven organisaties voeren nu praktische, uitvoerbare waterstofprojecten uit.

Kansen voor waterstof in Japan

Voor de Nederlandse waterstofsector zijn er goede kansen op de Japanse markt.

• Japan wil het wereldwijde knooppunt zijn voor waterstof. De Japanse overheid moedigt waterstofprojecten daarom aan, en geeft ook financiële steun.
• Belangrijke Japanse bedrijven zoals Panasonic, JERA en IHI zijn pioniers in energie opwekken met waterstof en ammoniak. Deze Japanse bedrijven lopen ook voorop met systemen voor brandstofcellen.
• De Japanse infrastructuur voor waterstof ontwikkelt volop. Het land investeert in grote waterstofterminals, elektriciteitscentrales met bijstook van ammoniak, en in verschepen van vloeibare waterstof.
• Nederlandse bedrijven met specialisatie in productie, opslag, vervoer en systeemintegratie voor waterstof kunnen strategische partners vinden in Japan.

Doel van de missie

Met deze missie moedigen wij kennisuitwisseling en samenwerking aan tussen Nederland en Japan voor praktische waterstofprojecten. Deelnemers krijgen ook inzicht in de Japanse aanpak om klimaatneutraal te worden.

• Japan en Europa willen CO₂-neutraliteit waarmaken met waterstof. De manier waarop verschilt door geografische omstandigheden, internationale netwerken en beschikbaarheid van hernieuwbare energie.
• In tegenstelling tot Europa wacht Japan niet op 'volwassen' oplossingen voor groene waterstof. Japan gebruikt overgangstechnologieën om toeleveringsketens op te bouwen voor waterstof en ammoniak.
• Japan weet dat de overstap naar hernieuwbare energie niet makkelijk is. Om de overgang te verbeteren heeft het land de 'GX Acceleration Agency' opgericht.

Hoogtepunten sectorprogramma waterstof

• Waterstof Technologie Seminar (in Tokio): missiedeelnemers presenteren daar hun innovatieve, Nederlandse oplossingen. Op de Nederlandse ambassade komen zij in contact met Japanse stakeholders.
• Bedrijfsbezoeken (in Nagoya, Hekinan, Kusatsu, Kobe, Aioi) om te spreken met grote Japanse bedrijven als JERA, Panasonic, IHI en Hy touch Kobe om samenwerkingskansen te verkennen.
• Netwerken op Expo Osaka: wij bezoeken het NL Paviljoen op wereldtentoonstelling Expo 2025 Osaka en doen mee aan netwerksessies met Nederlandse en Japanse industriële leiders.
• NL-JP Offshore Wind - Waterstof Conferentie (in Osaka): wij spreken daar op hoog niveau met stakeholders van TenneT, de burgemeester van Rotterdam en met Japanse overheids- en industriële leiders.

De missie biedt unieke kansen om een zakelijke netwerk op te bouwen en te vergroten in Japan. Ook versterken wij de Nederlandse leiderspositie op het gebied van waterstof. Bent u klaar om uw kansen te pakken? Meld u dan aan voor deze missie!

Energietransitie in Japan

De Nederlandse sector en de kennisinstellingen kunnen belangrijk zijn bij ontwikkeling van hernieuwbare offshore energie in Japan. Andersom leert onze sector ook van samenwerking met Japan. Voor Topsector Energie is dat de reden voor deze missie.

De missie volgt ook op de publiek-private samenwerking tussen Holland Home of Wind Energy (HHWE) en RVO. Dat is gestart in 2024 uit SMM (Strategische Meerjarige Marktbewerking) om beter met Japan samen te werken. Holland Home of Wind Energy (HHWE) organiseert die SMM.

Doel van de missie

Het doel van deze missie is om de samenwerking met Japan te verbeteren op het gebied van hernieuwbare offshore energie. We zetten in op een aantal sporen.

1. Het belangrijkste is de ontwikkeling, bouw en gebruik van nieuwe windparken op zee. Ook ontmantelen is belangrijk, vooral van drijvende windparken.
2. We maken deze missie ook mogelijk voor bedrijven en kennisinstellingen met innovatieve oplossingen voor andere offshorebronnen van hernieuwbare energie, zoals voor zon op zee.
3. We willen oplossingen zoeken voor integratie van hernieuwbare offshore energie in het vaste elektriciteitsnet. Zoals van waterstofproductie of van andere vormen van energieopslag.
4. Daarnaast willen we bijdragen aan verbetering van de natuur, zowel boven als onder water. Zo willen wij minder vogelslachtoffers en beperking van rifvorming rondom windturbines en impactvolle installaties (geldt minder voor drijvende windparken).

Hoogtepunten van het sectorprogramma offshore wind

• Wij tekenen een Memorandum of Cooperation (MoC) tijdens deze missie voor samenwerking in drijvende offshore wind. Dit is een formalisering van FLOWRA (Floating Offshore Wind Technology Research Association) uit 2024. Die samenwerking helpt Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen om de Japanse markt te betreden.
• Tijdens themaweek 'The Future of Earth and Biodiversity' organiseren wij evenementen voor de sectoren offshore wind en waterstof samen. Deelnemers uit die sectoren maken elkaars positie op de Japanse markt sterker.

De missie biedt unieke kansen om zakelijke mogelijkheden te verkennen voor offshore wind in Japan. Bent u daar klaar voor? Meld u dan aan voor deze missie!

Transitie naar een circulaire economie

De Japanse transitie naar een circulaire economie staat uitgewerkt in de 'Resource Autonomous Circular Economy Growth Strategy' (2023). In de Japanse strategie staan de punten hieronder centraal:

• minder verbruiken;
• opnieuw gebruiken;
• recyclen.

Japan is in hoog tempo verstedelijkt na Expo Osaka in 1970. Nu is het Aziatische land in de fase van herontwikkeling en renovatie. Het land heeft niet genoeg arbeidskrachten. Ook is er steeds meer leegstand in steden, door demografische ontwikkelingen en hogere materiaalprijzen. Door dit alles staat Japan voor grote uitdagingen in duurzame gebiedsontwikkeling en goed (her)gebruik van materialen.

Kansen in Japan

De Japanse overheid en het bedrijfsleven hebben veel interesse in Nederlandse innovaties voor hun circulaire economie. Ze zien Nederland als goed voorbeeld omdat wij dezelfde uitdagingen hebben bij circulaire bouw.

Japan biedt kansen voor Nederlandse bedrijven die actief zijn in:

• circulair ontwerp;
• digitalisering van de bouw;
• oplossingen voor verwerken van bouwafval;
• ATES. 

Circulair ontwerp

Japan richt zich vooral op het welzijn van de maatschappij. Circulariteit is een oplossing voor de verstedelijking in Japan. Zo moet het land bijvoorbeeld Tokio, Osaka en Nagoya beter inrichten voor de toekomst. Dit biedt kansen voor circulaire modellen. En voor circulaire ontwerpen van gebouwen, infrastructuur en openbare ruimte waarbij materialen goed gebruikt worden.

Japan stimuleert renovatie door stijgende prijzen van nieuwbouw, ander huisvestingsbeleid en het doel van CO₂-neutraliteit. En vraagt daarom flexibele, duurzame en circulaire oplossingen.

Voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen liggen er in Japan vooral kansen voor:

• circulaire architectuur;
• modulaire bouw;
• minder gebruik van grondstoffen of van andere bouwmaterialen;
• circulaire renovatie.

Digitalisering van de bouw 

In de Japanse bouw is data steeds belangrijker.

• De Japanse sector wil gebruikte materialen registreren.
• Er is veel vraag naar innovatieve technieken om bouwen minder arbeidsintensief te maken. Japan heeft namelijk steeds meer personeelstekort in de sector.
• De Japanse bouw gebruikt steeds vaker kunstmatige intelligentie (AI) in het ontwerp- en bouwproces.

Voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen liggen kansen vooral op het gebied van:

• materialenpaspoort;
• digitale gebouwenscans;
• invoer van digitale standaarden;
• innovatieve technologieën.

Oplossingen voor verwerken bouwafval

Japan produceert 80 miljoen ton bouw- en sloopafval per jaar. Stortplaatsen zullen naar verwachting vol zijn in 2050. Daarom zoekt het land mogelijkheden om recycling in hun bouwsector te verbeteren en de sector circulair te maken. Door de grote bouwopgave en de leegstand in steden zijn er kansen voor ondernemers in bouwafval.

De Japanse sector verlaagt de CO₂-uitstoot door materialen uit oude gebouwen opnieuw te gebruiken en door minder bouwafval te produceren.

Voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen liggen de kansen vooral op het gebied van:

• innovaties voor recycling;
• secundaire bouwgrondstoffen;
• recyclen van bouw- en sloopafval tot bouwmaterialen.

ATES

Traditionele technieken verwarmen en koelen nu de Japanse gebouwde omgeving. Om de CO₂-neutrale samenleving te realiseren, heeft Japan veel interesse in de Nederlandse ATES-ontwikkeling (Aquifer Thermal Energy Storage). Bij ATES gaat het om het bewaren van warmte-energie in watervoerende grondlagen.

Van oudsher heeft Japan een groot elektriciteitsnet. Daarom gebruikt de bevolking veel elektrische opwekkers, zoals luchtwarmtepompen en koelmachines. In deze sectoren heeft het land bekende internationale bedrijven.

Overbelasting van het traditionele elektriciteitsnet geeft problemen, zeker in extra warme zomers. Om stroomstoring te voorkomen, neemt Japan soms maatregelen met grote gevolgen, zoals airconditioning en koelmachines uitzetten. Dit biedt kansen voor ATES, vooral in combinatie met erg energiezuinige, circulaire bouw. Doordat gebouwen in Japanse steden dicht op elkaar staan, zijn warmte- en koudenetten met lage temperatuur interessant.

Er zijn ook kansen voor ATES in de Japanse glastuinbouw. Japan teelt de meeste groenten buiten een kas. Wel is kassenteelt in opkomst. Daarom heeft Nederland de laatste jaren al hightechkassen geëxporteerd naar Japan.

De Japanse regelgeving is nog niet klaar voor het bewaren van warmte-energie in de ondergrond. Het land is erg bezorgd over mogelijke grondverzakking. Dat is een van de redenen waarom proefprojecten nog aan het beginpunt staan.

Voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen liggen kansen voor ATES in:

• in kaart brengen van de Japanse ondergrond;
• wet- en regelgeving;
• technische standaarden;
• systemen die landverzakking bewaken;
• boormachines en boortechnieken;
• ontwerpprincipes voor verschillende toepassingen van ATES;
• geïntegreerde ontwerpen van gebouw en ATES;
• ATES-integratie bij kassen;

Deze missie met een eigen sectorprogramma is uniek voor de Nederlandse circulaire bouw en voor ATES-deskundigen om de Japanse markt te verkennen. Bent u daar klaar voor? Meld u dan aan voor deze missie!