Flexwonen

Wat is flexwonen?

Prettig en betaalbaar wonen moet voor iedereen beschikbaar zijn en soms ook met spoed. Denk daarbij aan studenten, flexwerkers of arbeidsmigranten, uitstromers uit de opvang of aan iemand die net gescheiden is. Maar flexwonen kan ook uitkomst bieden voor gezinnen die hun huis verkochten en nog niet over een nieuwe woning beschikken.

Flexwonen zorgt voor snelle woonoplossingen en ontwikkelt zich naast het reguliere huren en kopen tot een opkomend nieuw onderdeel van de woningmarkt. Flexwoningen zijn kleine woningen die verplaatsbaar, stapelbaar, schakelbaar of splitsbaar zijn. Daarnaast heeft één van de volgende aspecten een tijdelijk karakter:

• de woning zelf
• de bewoning (door het gebruik van tijdelijke huurcontracten) of
• de locatie

Stimuleringsmaatregelen flexwonen

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wil de ontwikkeling van flexwonen stimuleren. Niet in de plaats van permanente nieuwbouw, maar als aanvulling op de bestaande woningvoorraad. Met deze woningen kan de woningvoorraad namelijk relatief snel worden uitgebreid, omdat ze vaak geheel of gedeeltelijk in de fabriek worden gemaakt. De bouwtijd is daardoor korter. Bovendien brengt bouwen in een fabriek minder bouwafval en overlast met zich mee. Ook kunnen er locaties en gebouwen worden benut die in eerste instantie geen woonbestemming hebben. Dit is zeker een voordeel in gebieden waar de druk op de woningmarkt hoog is. Locaties die pas over een aantal jaren permanent ontwikkeld worden, zijn hiervoor ook goed te gebruiken. In anticipeer- en krimpgebieden kan flexwonen juist een tijdelijke piek in de woningbehoefte opvangen. Op deze manier voorkomt flexwonen leegstand of een grote sloopopgave.

Om de ontwikkeling van flexwoningen te stimuleren, formuleerde de minister van BZK de Stimuleringsmaatregelen Flexwonen, zie de Kamerbrief.

Flexwoningen bouwen in uw gemeente

Heeft u flexwoningen nodig in uw gemeente? Via de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en het daarbij behorende Besluit omgevingsrecht (Bor) kan het college van B&W tijdelijk afwijken van het bestemmingsplan. Dit wordt een kruimelregeling genoemd. Met een standaardprocedure van 8 weken kunnen zij een omgevingsvergunning verlenen voor de bouw van flexwoningen. Deze kruimelregeling is geen stedelijk ontwikkelingsproject, en de flexwoningen bestaan maximaal 10 jaar. Gemeenten kunnen aan het team Crisis- en herstelwet van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) vragen om uitstel. In uitzonderlijke gevallen kan de regeling zo verlengd worden naar 15 jaar.

Toekomstige mogelijkheden onder de Omgevingswet

Onder de toekomstige Omgevingswet kunnen gemeenten afwijken van eerdere bestemmingsplannen zonder tijdlimiet. Dus ook voor flexibele, tijdelijke woningbouw. Ook kunnen zij via een omgevingsvergunning voor een zogenaamde ‘buitenplanse omgevingsactiviteit’ afwijken van het omgevingsplan. Dit vereist een standaardprocedure met een doorlooptijd van 8 weken.

Versnellingskamer Flexwonen

Voor de totstandkoming van meer flexibele woningen zijn concrete plannen en afspraken nodig tussen een gemeente en (veel) andere partijen. Op grond hiervan is de stimuleringsmaatregel Versnellingskamers Flexwonen ontstaan. Een versnellingskamer is bedoeld om de gezamenlijke planvorming te versnellen en de benodigde samenwerking tussen de betrokken partijen een vliegende start te geven.

In een versnellingskamer werken betrokken partijen samen stap voor stap naar een haalbaar en gedragen flexwonenconcept toe. Centrale vragen daarbij zijn:

• Waarom is flexwonen interessant voor uw gemeente of regio?
• Onder welke doelgroepen bestaat er behoefte aan flexwonen?
• Welke locaties komen in aanmerking?
• Wat voor flexwonenconcept zou er op de betreffende locaties ontwikkeld kunnen worden?
• Hoe zou dat kunnen?
• Welke aandachtspunten en randvoorwaarden zijn daarbij van belang? Denk hierbij bijvoorbeeld aan vraagstukken rondom de ontwikkelstrategie, de ruimtelijke procedure, de business case, participatie en tijdelijke huurcontracten.
• Wat zijn de concrete vervolgstappen richting realisatie?

Afhankelijk van de lokale opgave, de beschikbare locaties, de gemeente en overige omstandigheden verschilt de exacte aanpak per versnellingskamer. Iedere versnellingskamer is hierdoor lokaal maatwerk.

Een versnellingskamer kan zowel fysiek als digitaal plaatsvinden. Hulpmiddel bij de Versnellingskamer is onderstaande Routekaart Flexwonen. De begeleiding van de versnellingskamers Flexwonen is in handen van RVO.

Praktijkverhaal gemeente Eindhoven

Gemeente Eindhoven werkte samen met het expertteam om in een korte tijd bijna 700 betaalbare woningen te bouwen voor mensen die dat nodig hebben. In de video ziet u hoe dit project verliep.

Expertteam Woningbouw

In het Expertteam Woningbouw zitten experts met praktijkervaring in de ontwikkeling van Flexwonen. Denk daarbij aan specifieke juridische of financiële kennis over flexwonen. Werkt u aan een flexwonenproject en loopt u tegen vragen of dilemma’s aan? Neem dan contact op voor een gratis adviesgesprek. Het Expertteam Woningbouw biedt u ook langdurige begeleiding bij flexwonenprojecten.