Bij hitte daalt de leefbaarheid in de stad

Welke bijdrage kan een gemeente leveren bij een daling van de leefbaarheid bij hitte in de stad..

Gemeente is hitteproof als

Er bij elke nieuwe gebiedsontwikkeling, maar ook bij projecten in bestaand gebied, voldoende schaduwrijke en verblijfsvriendelijke locaties worden gecreëerd.
Alle belangrijke wandel- en fietsroutes schaduwrijk en voor iedereen goed begaanbaar zijn.
Elke wijk voldoende groen is ingericht en afgesproken percentages voor warmtewerende en/of verkoelende oppervlaktes gehaald zijn.
Er bij OV haltes voldoende schaduw is.
Op publieke plekken en pleinen watersystemen zijn aangelegd voor verkoeling.
Er geen Urban Heat Islands (UHI) meer zijn.

Maatregelen

Deze maateregelen worden hier en daar toegepast:

Bestaand groen zoveel mogelijk behouden of (tijdelijk) verplaatsen. Dit kan door het beperken van kapvergunningen bij bestaande bouw, en afspraken met projectontwikkelaars bij nieuwbouw volgens de Maatlat Klimaatadaptief bouwen.
Creëren van schaduwrijke locaties en routes kan door middel van:
- Bomen met een volgroeide kruin.
- Schaduwdoeken voor hele hete periodes.
- Pergola’s.
- Verwijderen van asfalt en bestrating.
Andere verkoelende maatregelen zijn:
- In ontwerp en situering van gebouwen, groen en oppervlaktewater rekening houden met verkoelende windstromen en groene lobben de stad in (maatregel is nog experimenteel).
- Groene gevels en daken voor tegengaan van Urban Heat Islands.
- Misting stations, fonteinen en bedriegertjes.
- Drinkwatertappunten.
- Lichte daken (lage albedo waarde); bij voorkeur bij platte daken. Muren en schuine daken kaatsen de warmte ook naar de straat.

Tips

Definieer duidelijke doelen voor hitte in zowel bestaand gebied als bij nieuwe gebiedsontwikkelingen en maak daarbij gebruik van de info van stresstestkaarten, de Afstand-tot-koeltekaart uit de Klimaateffectatlas, de 3-30-300 regel of de drie hitterichtlijnen, en ambities uit je adaptatiestrategie.
Stem deze doelen af met je collega’s van inrichting en beheer van de openbare ruimte en in bijzonder collega’s groenbeheer omdat juist de samenwerking tussen groen en hitte in de stad heel goed is te maken.
Zorg dat klimaatadaptatie een vast onderdeel is van het eisenpakket in het proces voor gebiedsontwikkeling is en veranker het daarmee binnen je organisatie.
Ga in dialoog met bewoners, gemeenteraad en college over het gewenste percentage groen in iedere wijk en leg dit vast als doel in de omgevingsvisie.
Bepaal wáár de koele plekken in je gemeente moeten komen.
Bepaal welke fiets en wandelroutes zodanig ‘belangrijk’ zijn dat ze ook beschaduwd moeten worden. Kies daarbij voor bijpassende stadsbomen of meer technische maatregelen.
Realiseer groene netwerken door de stad die in verbinding staan met de koelere buitenruimte. Dit maakt een luchtuitwisseling met verkoelende wind mogelijk (ook wel groene lobben).
Kijk naar specifieke subsidies voor maatregelen: bijv. de subsidie Mia/Vamil voor groene daken. Voor groene daken is er ook een handreiking blauw-groene daken beschikbaar.
Zorg voor een goede samenwerking met de afdeling Groenbeheer (ga bijvoorbeeld eens op bezoek bij de Green Village van de TU Delft).
Voed betrokken medewerkers met kennis over het operationaliseren van deze maatregelen.

Extra informatie

De inrichting van een gebied of wijk gaat gepaard met veel ontwerp- en inrichtingsvraagstukken. In de openbare ruimte komen namelijk veel gemeentelijke opgaves samen: klimaatadaptatie, energietransitie, mobiliteit en parkeren, nutsvoorzieningen, riolering, et cetera. Om de opgave van klimaatadaptatie (waaronder hitte) goed te laten landen, is er al een aantal hulpmiddelen ontwikkeld voor nieuwbouw- en bestaande bouwprojecten:

In bovenstaande hulpmiddelen wordt ingegaan op fasering in het ontwikkel- en bouwproces, het inbrengen van de klimaatadaptieve opgaves in de verschillende fases, beheer van klimaatbestendige maatregelen en de samenwerking met verschillende gebiedspartners.

In opdracht van: