Bedrijf starten in Duitsland

Deze pagina geeft u informatie over het beginnen van een bedrijf in Duitsland. Controleer altijd bij de Duitse organisaties wat de specifieke regels voor u zijn. Deze kunnen per situatie of rechtsvorm verschillen.

Voordelen Duits bedrijf beginnen

Een paar voordelen om in Duitsland te starten:

• Duitsers vinden een gevoel van zekerheid belangrijk bij het zakendoen. Een bedrijf in Duitsland geeft uw klanten de garantie dat betalingen gaan volgens de Duitse regels. 
• U bent met een Duitse vestiging zichtbaarder en beter vindbaar voor uw Duitse klanten.
• U valt met een Duits bedrijf onder het gunstigere Duitse btw-tarief, waardoor u mogelijk lagere prijzen kunt rekenen.

Er zijn ook aandachtspunten als u een bedrijf start in Duitsland. Zo zijn de Duitse regels anders dan u in Nederland gewend bent. U kunt hierbij ook hulp krijgen van adviesbureaus in Nederland en Duitsland.

Bedrijfsvormen en rechtsvormen in Duitsland

Net als in Nederland kunt u in Duitsland kiezen uit verschillende bedrijfsvormen. Elke bedrijfsvorm heeft eigen regels. De belangrijkste staan hieronder kort uitgelegd. Een uitgebreide toelichting vindt u op de pagina over rechtsvormen in Duitsland van de Industrie- und Handelskammer für Ostfriesland und Papenburg (IHK).

Gesellschaft mit beschränkter Haftung (GmbH)

De 'Gesellschaft mit beschränkter Haftung' (GmbH) lijkt op het Nederlandse besloten vennootschap (bv). Een GmbH kan door één of meerdere personen worden opgericht. U heeft een startkapitaal nodig van minimaal € 25.000. Daarnaast moet u een fysiek adres in Duitsland en een lokale vertegenwoordiger hebben.

Stappenplan oprichten GmbH

German Trade & Invest heeft een stappenplan voor de oprichting van een GmbH. Zij kunnen ook uw vragen over dit onderwerp beantwoorden.

Unternehmergesellschaft (haftungsbeschränkt) (UG)

De 'Unternehmergesellschaft' (UG) is een rechtsvorm van de bedrijfsvorm GmbH. Het startkapitaal mag minder dan € 25.000 zijn. Wel moet u een deel van de winst reserveren voor de opbouw van (start)kapitaal tot € 25.000. In Nederland heet dit ook wel een 'flex-bv'. UG's hebben in Duitsland een vrij negatief imago.

Aktiengesellschaft (AG)

Een 'Aktiengesellschaft' (AG) lijkt op de Nederlandse naamloze vennootschap (nv). Vooral grotere bedrijven met veel aandeelhouders gebruiken de AG. U heeft een minimale inleg van € 50.000 nodig. AG's hebben als voordeel dat Duitsers ze betrouwbaar vinden. 

Zweigniederlassung

Als buitenlands bedrijf kunt u ook in Duitsland starten met de rechtsvorm 'Zweigniederlassung', een vestiging. Een vestiging is onderdeel van een moederbedrijf en voert vergelijkbare zakelijke activiteiten uit. Het moederbedrijf blijft eindverantwoordelijk. 

Welke Duitse bedrijfsvorm past bij u?

Welke bedrijfsvorm voor u het beste is, hangt af van een aantal factoren. Bijvoorbeeld in welke sector u actief bent en de grootte van uw onderneming. U kunt hulp bij uw keuze krijgen van een adviesbureau (tegen betaling), uw brancheorganisatie, of andere (overheids)organisaties.

De Duitse federale ontwikkelingsmaatschappij German Trade & Invest adviseert en helpt als u in Duitsland wil starten. Lokaal zijn er organisaties als NRW Invest (Noordrijn-Westfalen), Hessen Trade & Invest (Hessen) en Invest in Thüringen (Thüringen). 

Registreren van uw Duitse onderneming

Registratie in het handelsregister

Als u start in Duitsland dan registreert u zich - voordat u actief wordt - in het openbare handelsregister. Ook is een notaris verplicht. U vindt meer informatie over bijvoorbeeld de kosten op de websites Bundesnotarkammer en Notar.de. 

In sommige situaties is registratie niet verplicht, zoals voor freelancers of kleine bedrijven. 

Registratie bij het Gewerbeamt

U bent – naast de registratie in het federale handelsregister – ook verplicht zich te registeren bij het lokale Gewerbeamt (handelskantoor). Dit moet in de stad of regio waar u zich vestigt. De kosten van een registratie zijn meestal enkele tientallen euro's. Voor sommige sectoren (zoals vastgoed, farmacie en banken) kunnen de kosten hoger zijn omdat u een licentie nodig heeft.

Niet verplicht voor vrije beroepen

Registratie bij het Gewerbeamt is niet verplicht voor de zogenaamde 'Freiberufler', vrije beroepen. Denk aan beroepen als architect, arts en advocaat. Het lokale belastingkantoor (Finanzamt) bepaalt of u een vrij beroep heeft.

Registratie bij belastingdienst en handelskamer 

Na uw registratie bij het Gewerbeamt krijgt u van het lokale Finanzamt een registratieformulier voor de belastingdienst. Daarnaast krijgt u registratieformulieren voor andere organisaties waar u zich bij kunt of moet aanmelden. Een voorbeeld is de handelskamer (Industrie und Handelskammer, IHK) van de vestigingsregio.

Het Duitse investerings- en zakenklimaat

In de rubriek 'Ease of Doing Business' van de Wereldbank kunt u de administratieve verplichtingen en regeldruk in Duitsland vergelijken met die van andere landen. In deze ranglijst komen onder meer zaken als belastingen, de registratie van onroerend goed en inhuren van personeel aan bod.

Let op: De Wereldbank heeft onregelmatigheden gevonden in de ranglijsten van 2018 en 2020. Na intern onderzoek (pdf) is besloten om met de Doing Business-rapporten te stoppen. De Wereldbank werkt momenteel aan de nieuwe methode B-READY om een betrouwbare ranglijst te maken. Deze is nog niet beschikbaar. Kijk voor updates op de website van de Wereldbank.

Databanken met informatie over investeringskansen

Via RVO kunt u toegang krijgen tot verschillende databases. Hiermee doet u zelf onderzoek naar het land waar u een bedrijf wilt starten. Bronnen als het International Trade Center (ITC) bieden een schat aan informatie over investeringsmogelijkheden en de toegangseisen.

Speciale economische zones in Duitsland

In Duitsland zijn er 2 zones met belastingvoordelen voor buitenlandse investeerders: Freihafen/Freizone Bremerhaven en Freihafen Cuxhaven. Op Zoll.de beschrijft de Duitse Douane de vrijhandelszones en de voordelen ervan. Via Zoll.de kunt u direct contact opnemen met de douaneautoriteiten.

Personeel, ambulante handel en postadres

Personeel zoeken: adressen en links

• U kunt op de website van het Duitse Bundesagentur für Arbeit – het Duitse UWV – vacatures plaatsen en zelf naar mogelijke medewerkers zoeken.
• In Duitsland wordt nog steeds in nationale en regionale kranten en vakbladen geadverteerd. De grootste Duitse kranten zijn de Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), de Süddeutsche Zeitung (SZ), Handelsblatt en Die Welt.
• U kunt een uitzendbureau (Zeitarbeitsunternehmen) inschakelen via het Bundesarbeitgeberverband der Personaldienstleister of het Interessenverband Deutscher Zeitarbeitsunternehmen. Zoekt u interimmanagers? Dan kunt u contact opnemen met de Dachgesellschaft Deutscher Interim Management.

Verkoop op de markt of aan de deur

In Duitsland is voor de ambulante handel een zogenoemde Reisegewerbekarte nodig. U vraagt deze aan bij de gemeente, afdeling vergunningen (Genehmigungen). Neem voor meer informatie contact op met het Bundesverband Deutscher Schausteller und Marktkaufleute.

Aanvragen postadres

Een postbus (Postfach) kunt u online aanvragen bij Deutsche Post. U betaalt eenmalig voor de huur en moet de postbus één keer per week legen. Daarnaast bestaan er 'office services'; gebruik hiervoor in zoekmachines de zoektermen 'office service' of 'office service Duitsland'.

Links naar meer informatie

De volgende websites geven meer informatie over investeren of starten in Duitsland:

• BMWK
• Deutscher Industrie- und Handelskammer