Warmtepomp

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp verwarmt water of ruimtes van een gebouw. Een warmtepomp werkt op elektriciteit en haalt warmte uit de omgeving: uit de bodem, het (grond)water, de buitenlucht of uit restwarmte. Restwarmte is de warmte die overblijft bij de opwek van energie. 

De warmtepomp geeft die warmte op de juiste temperatuur af aan het verwarmingssysteem. Dit maakt een warmtepomp energiezuinig. De meeste warmtepompen hebben een binnen- en buitenunit. De buitenunit haalt warmte uit de buitenlucht.  

De warmtepomp vervangt de cv-ketel of werkt als hybride warmtepomp samen met de cv-ketel. Een warmtepomp kan geld besparen op de energierekening: dat is beter voor het milieu en het gebouw. 

Hoe efficiënt is een warmtepomp?

Het jaarrendement van een warmtepomp (Seasonal Coefficient of Performance, SCOP) ligt meestal tussen de 300% tot 500%. Dit betekent dat een warmtepomp met 1 kilowattuur (kWh) elektriciteit ongeveer 3 tot 5 kWh warmte levert. 

Soorten warmtepompen

Volledig elektrisch

Een 'all-electric' warmtepomp is volledig elektrisch. Als u een woning volledig elektrisch maakt, dan vult de warmtepomp waarschijnlijk ook de warmwatervoorziening in. Dit betekent vaak dat er een opslagvat (afgestemd op de warmwaterbehoefte) wordt geplaatst.

Hybride

Een hybride warmtepomp is een warmtepomp gecombineerd met een gasketel. De gasketel springt bij als de warmtepomp niet de gevraagde hoeveelheid warmte levert. Bij een goed ontwerp is dit maar een paar momenten per jaar. Dit levert een grote besparing op het gasverbruik. Zo bespaart een hybride warmtepomp gemiddeld 60%.  

Een hybride warmtepomp levert hogere temperaturen dan een volledig elektrische. Het verwarmt zo ook matig geïsoleerde woningen. 

De aankoop- en installatiekosten van hybride systemen vallen meestal hoger uit. Dit komt vooral door de warmwatervoorziening. Denk hierbij aan het voorraadvat of de warmwaterbuizen. Bij hybride systemen is de ketel nu vaak verantwoordelijk voor de warmwatervoorziening. Maar er komen systemen op de markt waar de warmtepomp dit (voor een deel) doet. Het warmtepomp-deel is dan redelijk klein uitgevoerd. 

De gebruikskosten van hybride warmtepompen zijn lager.

Nieuwbouw

Sinds 2018 worden nieuwe woningen zonder gasaansluiting opgeleverd. De volledig elektrische warmtepomp is hierbij een veelgekozen verwarmingstoestel. Doordat deze woningen een goede isolatie en ventilatie hebben, is het rendement hoog.

Bestaande bouw

Veel bestaande woningen hebben wel een gasaansluiting. Voor deze woningen is een hybride warmtepomp vaak interessant, omdat het minder aanpassingen vraagt. De cv-ketel levert bij piekvragen. De hybride warmtepompen gebruiken meestal buitenlucht als bron voor verwarming.  

Met de opkomst van hoge-temperatuur warmtepompen is het in bestaande bouw - bij redelijk tot goed geïsoleerde huizen - steeds vaker mogelijk om te kiezen voor volledig elektrische warmtepompen. Daarbij gaat het om huizen met minstens 8 tot 12 centimeter dak- en vloerisolatie (RC-waarde 2,5 of meer), een geïsoleerde spouwmuur en HR++-glas. Dit is zo omdat een cv-ketel water levert van 60 tot 80 graden, terwijl warmtepompen met een verwarmingstemperatuur werken van maximaal 45 tot 55 graden. 

Meerdere woningen

Collectieve warmtepompen gebruiken vaak een open systeem. Ze halen warmte uit grondwater en slaan die op in de bodem. Dat heet warmte-koudeopslag. De warmtepomp levert daarmee ongeveer 70 tot 80% van de warmte die nodig is. Dat noemen we de basislast. Gemiddeld bespaart dit systeem 60 tot 75% gas.

Voor de rest van de warmtevoorziening zijn er 2 mogelijkheden: het bijverwarmen met een gasketel of alles laten doen door de collectieve warmtepomp. Wat het beste is, hangt af van de technische mogelijkheden, de kosten en hoe duurzaam u het wilt maken. Soms is ook een warmtepomp die hogere temperaturen levert een goede oplossing.

Meer weten?

Voor installateurs:

• Vereniging Warmtepompen: brancheorganisatie voor warmtepompen.
• Bouwen en wonen: informatie over andere duurzame warmte-oplossingen, hulpmiddelen en financiële ondersteuning.

Voor gemeenten:

• Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (NPLW). Het NPLW ondersteunt gemeenten om hun regierol voor de lokale warmtetransitie beter te kunnen vervullen. Klik op ‘Onderwerpen’. 

Voor particulieren:

• Het energieloket van uw gemeente helpt u met verduurzamen. Bekijk waar u terecht kunt.
• Milieu Centraal: gids voor duurzame tips en adviezen.   
• Warmtepomp-info: informatieportalen over warmtepompen voor eindgebruikers in de woningbouw en installateurs.