Warmtepomp

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp haalt warmte uit de omgeving (bodem, water, buitenlucht, restwarmte) en verplaatst die warmte naar het verwarmingssysteem binnen. 
Warmte uit de bodem kan gewonnen worden uit bodemlussen (verticaal of horizontaal) of, bij grotere systemen, door oppompen van grondwater (dat na warmte-uitwisseling wordt teruggevoerd naar de bodem). Warmtepompen die warmte uit de lucht halen zijn relatief goedkoop, maar hebben een iets lager rendement en maken veel geluid. PVT warmtepompen halen warmte uit lucht en zonlicht en produceren elektriciteit zonder veel geluid. Hun rendement is hoger. 

Het jaarrendement (Seasonal Coefficient of Performance, SCOP) van een elektrische warmtepomp ligt tussen 300% tot 500%. Dit betekent dat een warmtepomp met 1 kWh elektriciteit circa 3 tot 5 kWh warmte kan leveren, op de gevraagde temperatuur. Een warmtepomp is dus zeer efficiënt.
Een warmtepomp heeft meestal een maximale verwarmingstemperatuur van 45 tot 55 °C. Dat is meestal warm genoeg. Maar er zijn ook warmtepompen op de markt die wel 70 °C kunnen leveren.
De meeste all-electric-warmtepompen kunnen ook warm water maken net als een cv-ketel, maar hebben daar wel een opslagvat voor warm water bij nodig.

Een hybride warmtepomp is een warmtepomp gecombineerd met een gasketel. Hier levert de gasketel het warme water en springt bij als de warmtepomp niet genoeg warmte levert. Het warmtepomp-deel is dan relatief klein uitgevoerd, waardoor de gehele hybride meestal goedkoper is dan een all-electric warmtepomp.

Warmtepompen in nieuwbouw

Sinds 2018 worden nieuwe woningen zonder gasaansluiting opgeleverd en is de all-electric warmtepomp het standaard verwarmingstoestel. Omdat dergelijke nieuwe woningen goed geïsoleerd zijn, goede ventilatie hebben en met lage temperaturen voor verwarming toe kunnen (zoals bij vloerverwarming) is het rendement van de warmtepomp hoog.

Warmtepompen in bestaande bouw

Omdat bestaande woningen vaak een gasaansluiting hebben, is een hybride warmtepomp een optie. Hier wordt vaak voor gekozen omdat er meestal grote aanpassingen aan radiatoren nodig zijn. Deze hybride warmtepompen gebruiken vaak buitenlucht als bron voor basisverwarming. Met de opkomst van hoge-temperatuur warmtepompen is het ook in bestaande bouw steeds vaker mogelijk te kiezen voor volledig elektrische warmtepompen zonder al te veel bouwkundige aanpassingen (zoals isolatie en verandering aan het afgiftesysteem). 

Collectieve toepassingen

Een warmtepomp toepassen voor gemeenschappelijk gebruik? Collectieve oplossingen gaan vaak uit van een warmtepomp met een open systeem, met grondwater als bron, gecombineerd met warmte-koudeopslag in de bodem. De warmtepomp dekt de basislast en daarmee tot 70 tot 80% van de warmtevraag. Meestal is er een extra gasketel geplaatst als back-up of om geld te besparen. Daarmee is het systeem wel minder duurzaam. Als alternatief kunnen ook hier hoog-temperatuurwarmtepompen toegepast worden.

Ontwerprichtlijnen

Op zoek naar technische achtergrondinformatie over de warmtepompen en hun toepassing? De stichting Instituut voor Studie en Stimulering van Onderzoek op het gebied van gebouwinstallaties (ISSO) stelde verschillende publicaties over warmtepompen op. Bekijk de publicaties op www.isso.nl.

Meer weten?

• Vereniging Warmtepompen: brancheorganisatie voor warmtepompen
• Warmtepompplein en Warmtepomp-info: informatieportalen over warmtepompen voor eindgebruikers in de woningbouw en installateurs
• Bouwen en wonen: informatie over andere duurzame warmte-oplossingen, tools en financiële ondersteuning
• Nederlands Platform Warmtepompen
• Milieu Centraal Warmtepompen