Tijdelijke regeling uitkering Bodem (SPUK Bodem)
Pakt u als bevoegd gezag verontreiniging aan van bodem of grondwater? De Tijdelijke regeling uitkering Bodem biedt u financiële ondersteuning. SPUK Bodem heeft 6 budgetposten met verschillende bedragen.

Budget en aanvraagperiode
SPUK Bodem in 2026
Vanaf 2 februari kunt u SPUK Bodem een maand lang aanvragen. In 2026 is er meer aandacht voor PFAS-verontreiniging. U kunt hiervoor subsidie aanvragen:
- onderzoek naar PFAS
- aanpak van PFAS
Een deel van het budget is voor aanpak, een ander deel voor onderzoek.
Hierover vullen wij de informatie op deze pagina binnenkort nog aan. Op de hoogte blijven? Abonneer u dan op deze pagina, door uw e-mailadres in te vullen bij: Blijf op de hoogte via e-mail.
Voor wie?
- Gemeenten en provincies die bevoegd gezag zijn bij bodemsanering.
- Waterschappen die locaties aanpakken van de C-lijst waterbodems.
- Penvoerders, zoals omgevingsdiensten.
Penvoerders
Penvoerders mogen een aanvraag doen namens samenwerkende overheden. Een omgevingsdienst kan bijvoorbeeld penvoerder zijn. Lees wat u hierover moet weten onder Penvoerder aanwijzen.
In 2021 tot en met 2023 waren er tijdelijke regelingen voor bodemsanering. Sinds de invoering van de Omgevingswet in januari 2024 is de doelgroep uitgebreid. Mogelijk kon u daarom vanaf 2024 voor het eerst een aanvraag indienen.
Overheden met taken rondom bodem- of grondwaterverontreiniging zijn bevoegd gezag volgens/voor:
- de Wet bodembescherming (Wbb), of;
- het Besluit aanwijzing bevoegdgezaggemeenten Wet bodembescherming, of;
- bodemsanering als bedoeld in de Omgevingswet (Ow), of;
- grondwaterkwaliteit in de Omgevingswet (dit geldt voor provincies).
Historische spoedopgaven:
- Bevoegd gezag Wbb
- Waterschappen
Buitenproportionele opgaven en Toekomstbestendig omgaan met nazorg:
- Bevoegd gezag Wbb
- Bevoegd gezag Ow
- Provincie verantwoordelijk voor grondwaterkwaliteit Ow
Oude afspraken:
- Bevoegd gezag Wbb
Hoeveel uitkering per budgetpost?
Er is in 2026 een budget van in totaal € 109 miljoen. De verdeling van over alle budgetposten is in 2026:
Budgetpost |
Budget |
|
| Historische spoedopgaven | € 30 miljoen | |
| Buitenproportionele opgaven A: diffuus verspreid lood | € 10 miljoen | |
| Buitenproportionele opgaven A: | onderzoek en inventarisatie PFAS en andere niet genormeerde stoffen | € 36 miljoen |
| aanpak PFAS | € 10 miljoen | |
| Buitenproportionele opgaven B: andere ernstige lokale verontreinigingen | € 3 miljoen | |
| Oude afspraken | € 15 miljoen | |
| Toekomstbestendig omgaan met nazorg | € 5 miljoen | |
Budgetposten
Dit is verontreiniging van bodem en grondwater die voor 1 januari 1987 gevonden is. Of voor 1 juli 1993 bij asbest. Hierover zijn in convenanten afspraken gemaakt met bevoegde gezagen. Deze opgaven vallen onder historische spoedopgaven:
- zogeheten 'spoedlocaties'
- gebiedsgericht grondwaterbeheer
- nazorg
- aanpak van 11 waterbodemlocaties (lijst C in het Convenant bodem en ondergrond 2016 – 2020)
Sommige saneringen zijn bijzonder kostbaar. Of ze vragen om veel kennis en menskracht. Deze vallen onder de Buitenproportionele opgaven. De maatregelen moeten dringend nodig zijn. Er zijn onaanvaardbare risico’s voor mens of ecologie. Of er is verspreiding van de verontreiniging. Het moet een opgave zijn voor het bevoegde gezag.
Buitenproportionele opgaven zijn verdeeld in categorie A en B:
- Categorie A bestaat uit opgaven voor sanering van diffuus verspreid lood. Deze komen verspreid voor in Nederland. Ze worden vaak samen en via een programma aangepakt.
- Categorie A heeft ook een budgetpost voor PFAS en andere niet genormeerde stoffen. Drugs of aan drugsproductie gerelateerde stoffen vallen hier buiten. Een deel van het budget is voor de aanpak van PFAS. Een ander deel van het budget is voor onderzoek naar PFAS en andere niet genormeerde stoffen, zodat u mogelijke nieuwe opgaven kunt signaleren. U zoekt tijdens dit onderzoek uit welke opgave er is en welke activiteiten nodig zijn voor aanpak ervan.
- Categorie B is er voor andere ernstige verontreinigingssituaties. Hieronder vallen lokale, incidentele situaties. Zoals toevalsvondsten of niet-historische spoedlocaties.
Het Rijk maakte in het verleden afspraken met individuele provincies en gemeenten over bodemsanering, los van de Historische spoedopgaven. Ook voor deze zogeheten Oude afspraken kunt u SPUK Bodem aanvragen.
De komende jaren blijft aandacht nodig voor verontreiniging van de bodem. Ook als alle historische spoedopgaven zijn aangepakt. Toekomstbesteding omgaan met nazorg is bijvoorbeeld een onderzoek of een locatie geschikt te maken is voor ruimtelijke plannen.
Verdeling van budget
We verdelen het budget per budgetpost gelijk onder de goedgekeurde aanvragen. Blijft er in een budgetpost een bedrag over? Dan verdelen we dit over de andere budgetposten. Dit doen we in een vooraf vastgestelde volgorde. We gebruiken een puntensysteem bij aanvragen voor aanpak van PFAS. Hoe meer punten, hoe eerder uw aanvraag aan de beurt is bij de verdeling van het budget. Zo besteden we het totale budget zo goed mogelijk.
In 2026 krijgt u een voorschot van 50%. In 2027 krijgt u een 2e voorschot van 50% als we uw aanvraag uit 2026 hebben goedgekeurd. Bij de budgetpost Buitenproportionele opgaven B is het voorschot 100% in het jaar waarin we de aanvraag goedkeuren.
Onverwachte kosten na eerdere aanvraag
Kreeg u SPUK Bodem in 2021, 2022 of 2023 en zijn er onverwachte kosten? Dan kunt u hiervoor in 2026 ook SPUK Bodem aanvragen.
Voorwaarden
Om SPUK Bodem aan te vragen, moet u voldoen aan deze voorwaarden:
- U bent bevoegd gezag voor de aanpak van de bodemsanering.
- U levert een programmaoverzicht en (meestal) een projectplan aan.
- Uw aanvraag past binnen:
- Historische spoedopgaven
- Buitenproportionele opgaven A – Diffuus verspreid lood
- Buitenproportionele opgaven A – onderzoek PFAS en andere niet-genormeerde stoffen
- Buitenproportionele opgaven A - aanpak PFAS
- Buitenproportionele opgaven B – andere lokale ernstige verontreinigingen
- Oude afspraken
- Toekomstbestendige nazorg
Welke aanpak is nodig?
De aanpak verschilt per situatie. Soms is communicatie over de risico’s met bijvoorbeeld omwonenden genoeg. Soms is (snellere) sanering nodig. Dan worden de risico’s weggenomen, door ontgraving en daarna een laag schone grond (leeflaag) aan te brengen. Er is in deze gevallen bijvoorbeeld een risico voor de gezondheid of een risico op verspreiding.
Programmaoverzicht en projectplan
Bij uw 1e aanvraag voegt u een programmaoverzicht bij. Vraagt u in nieuwe openstellingsrondes weer SPUK Bodem aan? Voeg dan een actuele versie bij van dit programmaoverzicht. U dient een programmaoverzicht in per aanvraag. Voor projecten in verschillende budgetposten maakt u dus meerdere programmaoverzichten. Voor de meeste aanvragen maakt u ook een projectplan. Formats voor programmaoverzicht en projectplannen vindt u binnenkort bij 'Downloads voor uw aanvraag'.
Programmaoverzicht
Een programmaoverzicht bestaat uit een:
- beschrijving op hoofdlijnen welke beleidsdoelen u vanaf 2024 tot en met 2030 wilt bereiken;
- beschrijving van projecten die bijdragen aan de beleidsdoelen en hoe ze hieraan bijdragen;
- begroting van de benodigde middelen;
- overzicht van alle projecten per budgetpost en de middelen die u hiervoor aanvraagt.
Projectplan
Een projectplan gaat dieper in op de projecten waarvoor u SPUK Bodem aanvraagt. In de tabel hieronder ziet u wanneer een projectplan nodig is. Ook ziet u wat er in moet staan.
Budgetpost |
Projectplan nodig? |
Wat staat in het projectplan? |
| Historische spoedopgaven |
Ja, als:
|
|
| Buitenproportionele opgaven A en B | Ja |
|
| Oude afspraken | Ja |
|
| Toekomstbestendige nazorg | Ja |
|
Samenwerking overheden
In het projectplan van samenwerkende overheden zet u samen uiteen hoe u de rollen heeft verdeeld. Ook werkt u gezamenlijk uit wie verantwoordelijk is. Hieruit blijkt dat de aanvrager de activiteiten uit het projectplan kan realiseren.
Penvoerder aanwijzen
Bevoegde overheden kunnen met elkaar afspreken om gezamenlijk één aanvraag in te dienen. We keren de SPUK Bodem uit aan de bevoegde overheid: de penvoerder. Wilt u dat degene die de aanvraag indient de uitkering ontvangt? Dan sluit u een samenwerkingsovereenkomst en wijst u een penvoerder aan.
De penvoerder heeft bepaalde verantwoordelijkheden. In een samenwerkingsovereenkomst legt u vast dat de penvoerder:
- de aanvraag indient;
- de uitkering financieel beheert;
- de uitkering financieel verantwoordt via Sisa;
- communiceert met de samenwerkende partijen over de aanvraag, uitkering en verantwoording;
- communiceert met RVO.
Aanvraag doen als penvoerder
Doet u een aanvraag als penvoerder? Dan dient u ook de samenwerkingsovereenkomst in. We controleren of bovengenoemde elementen in de samenwerkingsovereenkomst staan.
Let op: er is sprake van getrapte verantwoording. De bevoegde overheden leggen verantwoording af aan de penvoerder, en de penvoerder aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Via Sisa kunt u aangeven dat een bedrag van € 0 is besteed als u als penvoerder geen geld verstrekt aan de bevoegde overheden.
De toekenningsbeschikking sturen we naar de penvoerder als we de aanvraag honoreren. Hierin staat dat:
- we de uitkering overmaken aan de penvoerder;
- de penvoerder financiële verantwoording aflegt aan RVO;
- de bevoegde overheden financiële verantwoording afleggen aan de penvoerder;
- de bevoegde overheden eindverantwoordelijk blijven.
We schrijven de bevoegde overheden en de penvoerder aan als we de uitkering deels terugvorderen. Dit kan voorkomen als bijvoorbeeld niet het hele verstrekte budget nodig was voor een project. De bevoegde overheden dragen de penvoerder dan op het geld terug te storten.
Hoe werkt btw binnen de SPUK Bodem?
Voor gemeenten en provincies is een eventueel btw-bedrag geen onderdeel van de SPUK Bodem. Wel kunt u het btw-bedrag terugvragen bij het btw-compensatiefonds. Btw die niet in aanmerking komt voor compensatie uit het btw-compensatiefonds komt wel in aanmerking voor deze SPUK, en voert u los op tijdens uw aanvraag.
Meer weten? Ga naar de Wet op het btw-compensatiefonds.
Uw aanvraag voorbereiden
Bereid uw aanvraag goed voor. Onder 'Downloads voor uw aanvraag' vindt u binnenkort een model programmaoverzicht en een model projectplan.
Zorg voor:
- een actueel programmaoverzicht
- afhankelijk van de budgetpost: een projectplan waarin u aanleiding, doel en inhoud van het project beschrijft
- een overzicht van de kosten van het project
Het kostenoverzicht is onderverdeeld in:
- de in aanmerking komende kosten
- de hoogte van het niet-compensabele btw-bedrag over het bedrag dat u aanvraagt
Verder heeft u dit nodig:
- KVK-nummer en NAW-gegevens van de aanvrager/penvoerder
- Contactpersoon en contactgegevens van de aanvrager en alle deelnemende partijen aan een eventueel samenwerkingsverband
- IBAN (rekeningnummer) op naam van de aanvrager. U hoeft hiervoor niets in te leveren, we controleren de tenaamstelling automatisch.
- Projectnaam
- Start- en einddatum van het project
- Relevante bijlagen voor uw aanvraag
- eHerkenning 2+
eHerkenning
Voor uw aanvraag logt u in met eHerkenning. U heeft minimaal niveau 2+ met machtiging RVO-diensten op niveau 2+ nodig. Kijk voor meer uitleg op de website van eHerkenning.
Downloads voor uw aanvraag
Gebruik om uw aanvraag voor te bereiden de formats voor het programmaoverzicht en het projectplan. Deze vindt u binnenkort hieronder.
Aanvragen
U kunt vanaf maandag 2 februari 2026, 00:01 uur, tot en met maandag 2 maart 2026, 23.59 uur, een aanvraag doen. U logt in met minimaal eHerkenning niveau 2+.
Na uw aanvraag
Na uw aanvraag ontvangt u een ontvangstbevestiging. Na ontvangst van uw aanvraag volgt binnen 13 weken een besluit. Deze termijn kan één keer met maximaal 13 weken worden verlengd. U logt in met eHerkenning 2+.
Verantwoord het project via SiSa
Uw verantwoording over de besteding en uitvoering van deze uitkering verloopt jaarlijks via de SiSa-systematiek (single information, single audit). De SiSa-coördinator van uw gemeente of provincie kan u meer vertellen. Voor deze regeling verantwoordt u de bestedingen allemaal gezamenlijk. Dus over alle beschikte aanvragen tussen 2024-2030 samen. Bij elke nieuwe beschikking ontvangt u van RVO een overzicht over alle beschikkingen tot dat moment.
Doet u als penvoerder voor een samenwerkingsverband een aanvraag? Dan moet u de uitkering mogelijk verantwoorden via SiSa voor medeoverheden. U bundelt daarbij alle uitgaven van de deelnemers aan uw samenwerkingsverband.
Meld wijzigingen
Laat het ons weten als:
- het project niet op tijd start;
- het project niet (helemaal) op tijd afgerond wordt;
- u weet van andere omstandigheden die van belang zijn.
Wijzigingen in het project kunnen betekenen dat we de uitkering wijzigen of intrekken. In uitzonderlijke gevallen zoals overmacht kunnen projecten onvoorziene vertraging oplopen. Dan is uitstel mogelijk van de activiteiten waarvoor een uitkering is verleend. Bijvoorbeeld als het werk een periode stil ligt door een ingediend bezwaar. Uitstel is mogelijk tot uiterlijk 2032 voor activiteiten waarvoor in 2024 een uitkering is verleend.
U logt in met eHerkenning. U heeft minimaal niveau 2+ met machtiging RVO-diensten op niveau 2+ nodig. Direct na het inloggen klikt u op de zaak (de aanvraag) waarvoor u een wijziging heeft. U kiest dan onder de optionele acties voor: Indienen wijzigingsverzoek. U kunt ons ook mailen op spukbodem@rvo.nl.
Meer weten?
- Wat verandert er bij het saneren van bodemverontreiniging?
- Convenant Bodem en Ondergrond
- Monitoring bodemsanering en aanpak spoedlocaties 2004-2022
- Aanpak bodemverontreiniging met onaanvaardbare risico's
- Hoe komen we tot afbouw van IBC-locaties in het nieuwe bodembeleid?
- Instrumenten Gebiedsgericht grondwaterbeheer
Vragen?
Stuur een e-mail met uw vragen naar spukbodem@rvo.nl.
- Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat