Ruimtelijke verkenning CO₂-transport en -opslag
Nederland wil in 2050 een CO2-vrij energiesysteem hebben. Dat is afgesproken in het Klimaatakkoord. Als tussenstap is als doel vastgesteld om in 2030 bijna de helft (49%) minder CO2 uit te stoten. Om dit doel te bereiken is het belangrijk dat de industrie gaat verduurzamen. Een oplossing is het afvangen en opslaan van CO2 in bijvoorbeeld lege gasvelden, Carbon Capture Storage (CCS) genaamd. De Rijksoverheid ziet dit dan ook als een belangrijke (overgangs)technologie en stimuleert daarom de CO2-opslag onder de Noordzee.
Op deze pagina vindt u informatie over de procedure van dit project. U leest welke stappen nodig zijn voordat de bouw/aanleg van het project kan starten.
Wilt u meer informatie over de opslag en afvang van Co2, bezoek dan de website: rijksoverheid.nl.
Projectinformatie
In 2019 is de procedure voor het project Porthos gestart voor transport en opslag van CO2. Vanaf 2020 tonen meer (markt)partijen interesse in transport en opslag van CO2. In een ruimtelijke verkenning CO₂-transport en -opslag is het ruimtegebruik van deze initiatieven en ontwikkelingen in beeld gebracht. De resultaten zijn samengevat in een rapport.
Stand van zaken
De ruimtelijke verkenning CO₂-transport en -opslag is mei 2021 gestart met het ophalen van informatie bij de verschillende initiatiefnemers. In een drietal workshops met overheden is informatie opgehaald vanuit andere ruimtelijke plannen (programma’s en projecten) om na te gaan waarmee ruimtelijk rekening gehouden moet worden bij de plannen voor CO₂-transport en -opslag. Deze workshops vonden plaats voor de regio’s Rotterdam Rijnmond en Amsterdam Noordzeekanaalgebied en voor de Noordzee.
Op basis van de opgehaalde informatie is in beeld gebracht welke initiatieven voor transport en opslag van CO₂ bekend zijn, op welke locatie, in tijd en hoe ze zich ten opzichte van elkaar verhouden. Ook is er bekeken of er ruimtelijke gezien belemmeringen zijn voor realisatie. Gedurende het proces van de ruimtelijke verkenning zijn bepaalde plannen gewijzigd. Zo is het plan voor CO₂-transport in de Regio Noordzeekanaalgebied stopgezet vanwege aangepaste plannen van Tata Steel. Dit bedrijf kiest namelijk voor een andere verduurzamingsoptie waarbij er veel minder of geen CO₂ wordt afgevangen en opgeslagen. Daarnaast hebben verschillende initiatiefnemers besloten met elkaar samen verder te gaan.
In november 2021 is de ruimtelijke verkenning afgerond, na consultatie van alle initiatiefnemers en deelnemers aan de workshops.
Rapport Ruimtelijke Verkenning
De resultaten van de ruimtelijke verkenning zijn opgenomen in een rapport. De plannen zijn vooral gericht op transport van CO2 vanaf de Maasvlakte naar lege olie- en gasvelden op de Noordzee. Het gaat om grootschalige infrastructuur, waaronder een pijpleiding van ruim 200 km op de bodem van de Noordzee.
Naast een beschrijving van de techniek van CO2- afvang, -transport en -opslag en een beschrijving van de verschillende initiatieven bevat het rapport een effectanalyse op hoofdlijnen. De belangrijkste conclusies zijn dat de beschreven plannen niet (meer) overlappen, op basis van een eerste analyse ruimtelijk inpasbaar lijken en aansluiten bij de hoeveelheden CO2 die de industrie wenst op te slaan (de opslagbehoefte).
Rapport opslagbehoefte CO₂
De CO2-infrastructuur op de Noordzee moet toekomstbestendig worden aangelegd, omdat het vanuit ruimtelijke inpassing niet wenselijk is dat meerdere pijpleidingen parallel lopen. Hierbij is niet alleen het CO2-volume die op korte termijn wordt verwacht van belang, maar ook de ontwikkelingen in de toekomst. Om hier meer inzicht in te krijgen heeft EZK een inventarisatie laten uitvoeren. Deze inventarisatie brengt in beeld wat de mogelijke toekomstige volumes zijn vanuit de industrie, andere sectoren (inclusief negatieve emissies) en mogelijk ook het buitenland. Deze inventarisatie helpt de initiatiefnemers maar met name ook het Rijk om vast te stellen welke volumes er mogelijk in de toekomst aankomen. Hiermee kunnen keuzes gemaakt worden voor bijvoorbeeld de diameter van de pijpleiding.
In het rapport zijn vier scenario’s beschreven. De eerste twee gaan uit van bestaand beleid, met een gematigde CO2-prijs (Business as Usual) en met een hogere CO2-prijs (Hoge ETS-prijs). In het derde scenario (Stimulering CCS buitenland) wordt aangegeven wat het betekent als ook landen als Duitsland en België CCS actief stimuleren en deze CO2 ook (deels) naar Nederland zou komen. In het laatste scenario (Maximale afvang) wordt de combinatie van de scenario’s 2 en 3 beschreven.
De vier scenario’s laten zien dat in Nederland behoefte bestaat om substantiële hoeveelheden CO2 op te slaan richting 2030, uitgaande van de Nederlandse industrie: 10 tot 30 Mton per jaar. Als ook CO2 vanuit het buitenland wordt aangevoerd en opgeslagen, kan de hoeveelheid oplopen tot boven 30 Mton per jaar na 2030. De bandbreedte die vanuit de verschillende scenario’s naar voren komt, helpt initiatiefnemers en het Rijk in het verdere ontwerp van het systeem. Deze scenario’s zeggen niets over de hoeveelheid subsidie die aan CCS-projecten zal worden gegeven.
Vervolgproces
Vanaf 2022 wordt gestart met de procedure voor transport en opslag van CO₂ ter voorbereiding op de ontwikkeling van het Aramis-project. De eerste stap in de rijkscoördinatieprocedure is de publicatie van een “notitie voornemen” en een “participatieplan”.
Toelichting CO₂-transport en -opslag in gasvelden op de Noordzee
Nederland beschikt over (lege) gasvelden op de Noordzee. Hierin kan CO₂, die bij de industrie en andere bedrijven wordt afgevangen, worden opgeslagen. Het gehele proces van afvang, transport en opslag van CO₂ wordt dikwijls aangeduid met CCS (Carbon Capture and Storage).
De CO₂ wordt vanaf de industriële bedrijven via een buisleiding en/of schepen naar een locatie nabij de kust gebracht. Daar wordt de CO₂ op de juiste druk gebracht om het verder te kunnen transporteren. Op een dergelijke locatie is infrastructuur voorzien, waaronder een compressorstation. Transport vanaf de kust naar de velden op zee zal voornamelijk plaatsvinden via buisleidingen, maar kan ook (deels) met schepen.
Meer informatie over CO2-opslag vindt u op de pagina van de Rijksoverheid: Overheid stimuleert CO₂-opslag.
Vragen en antwoorden
Veel gestelde vragen en antwoorden over de Ruimtelijke Verkenning CO2-transport en -opslag vindt u op de pagina: Ruimtelijke verkenning CO2-transport en -opslag - Vragen en antwoorden.
