Landschapselementen 2023

Subsidiabele landschapselementen zijn groen, niet-subsidiabele oppervlakte is blauw. Het groene lijnvormige landschapselement is subsidiabel, omdat dit met één van de lange zijdes grenst aan een ander subsidiabel landschapselement. Het blauwe lijnvormige landschapselement is niet subsidiabel, omdat dit met beide lange zijdes grenst aan niet-subsidiabele oppervlakte zoals een erf of pad.

Subsidiabele landschapselementen zijn groen, niet-subsidiabele oppervlakte is blauw. Het groene lijnvormige landschapselement is subsidiabel, omdat dit met één van de lange zijdes grenst aan een aangrenzend subsidiabel landschapselement. Het blauwe lijnvormige landschapselement is niet subsidiabel, omdat dit met beide lange zijdes grenst aan niet-subsidiabele oppervlakte zoals een erf of pad. 

Vlakvormige landschapselementen zijn wel subsidiabel als alleen de korte zijde grenst aan landbouwgrond of een subsidiabel landschapselement. Het groene vlakvormige landschapselement is subsidiabel. De blauwe vlakvormige oppervlakten zijn niet-subsidiabel, zoals een erf of pad. 

Lijnvormige landschapselementen die doorlopen voorbij landbouwgrond of een subsidiabel landschapselement. Alleen dat deel van een lijnvormig landschapselement dat met de lange zijde aan landbouwgrond of een ander subsidiabel landschapselement grenst, is subsidiabel. De grensbuffer van 5 meter telt hier niet.

Niet-lijnvormige landschapselementen worden niet opgeknipt als deze doorlopen voorbij landbouwgrond of een subsidiabel landschapselement. De stippellijn rond landbouwgrond is de grensbuffer. Subsidiabele landschapselementen zijn groen, niet-subsidiabele oppervlakte is blauw.

Een boomgroep (bos) is een vrij-liggend, vlakvormig en aaneengesloten landschapselement met bomen en struiken. De boomkruinen raken elkaar en hebben duidelijk zichtbare ondergroei (meer dan 50m²). Een boomgroep mag maximaal 1,5 hectare zijn.

Een houtwal of houtsingel is een vrij-liggend breed lijnvormig en aaneengesloten landschapselement. Veelal bestaat het uit hoge bomen met daaromheen struiken.

Een knip- of scheerheg is een vrij liggend lijnvormig landschapselement dat regelmatig wordt geknipt of geschoren. Het heeft een aaneengesloten begroeiing van inheemse bomen en/of struiken. Tussen de struiken mogen geen bomen staan die niet in de haag opgaan en niet met de haag mee gesnoeid kunnen worden. Een knip- of scheerheg kan periodiek gevlochten worden.

Het verschil tussen een knip- of scheerheg en een struweelhaag is dat een struweelhaag minder frequent wordt gesnoeid en daardoor meer en breder uitgroeit. 

Hier vindt u een lijst met voorbeelden van inheemse struiken.

Een struweelhaag is een vrij liggend lijnvormig landschapselement met een aaneengesloten opgaande begroeiing van inheemse, overwegend doornachtige, struiken. 

Het verschil met een knip- of scheerheg is dat een struweelhaag minder frequent wordt gesnoeid en daardoor meer en breder uitgroeit. Soms is er sprake van speciale beheervormen zoals bij vlechtheggen.

Hier vindt u een lijst met voorbeelden van inheemse struiken.

Een struweelrand is een aaneengesloten rand met een mozaïek van struweel. Struweel bestaat vooral uit struiken, zoals braam en meidoorn. Ook kunnen klimplanten voorkomen, zoals kamperfoelie en hop. Een boomlaag is afwezig.

Maximaal 50% van de oppervlakte van de rand wordt ingenomen door inheemse bomen en/of struiken. De struweelrand kan langs een bosrand of boomgroep liggen maar ook vrij in het veld, bijvoorbeeld langs een perceelrand.

Hier vindt u een lijst met voorbeelden van inheemste struiken.

Heggen, hagen en coniferen rondom fruitkwekerijen en hoogstamboomgaard. Door hun dichte begroeiing werken deze windhagen als vanggewas voor het voorkomen van de emissie van bestrijdingsmiddelen (bij het spuiten). Daarnaast beschermen windhagen fruitbomen tegen de wind. 

Een bosje is een vrij liggend vlakvormig en aaneengesloten landschapselement met een opgaande begroeiing van inheemse bomen en struiken. De boomkruinen raken elkaar en hebben een duidelijk zichtbare ondergroei (anders dan gras) van meer dan 50m2. Een bosje is maximaal 1,5 ha groot. 

Een bossingel is een vrij liggend lijnvormig en aaneengesloten landschapselement met een opgaande begroeiing van inheemse bomen en struiken. Een bossingel heeft een maximale oppervlakte van 1,5 are.

Hier vindt u een lijst met voorbeelden van inheemse struiken.

Een elzensingel is een vrij liggend lijnvormig en aaneengesloten éénrijig landschapselement dat vaak langs slootkanten staat. Het bestaat grotendeels uit zwarte els en wordt als hakhout beheerd.

Een griendje is een vrij liggend vlakvormig landschapselement met inheemse wilgensoorten dat als hakhout wordt beheerd. Een griendje is maximaal 1,5 hectare.

Hier vindt u een lijst met voorbeelden van inheemse struiken.

Een hakhoutbos(je) is een vrij liggend vlakvormig landschapselement met inheemse bomen en/of struiken dat als hakhout wordt beheerd. Een hakhoutbosje is maximaal 1,5 hectare.  

Hier vindt u een lijst met voorbeelden van inheemse struiken.

Een hoogstamboomgaard is een verzameling van fruitbomen. Een hoogstamboomgaard met gewascode 2628 wordt niet landbouwkundig gebruikt of wordt als landschapselement aangevraagd. De boomgaard is maximaal 1,5 hectare. De onderbegroeiing bestaat uit een grazige vegetatie. 

Een rij bomen aan beide zijden van een weg of pad dat bedoeld en aangelegd is als laan. Het gaat meestal om bomen van dezelfde soort en leeftijd en er is sprake van een herkenbaar en regelmatig plantverband.

Een leiboom is een boom waarvan de takken in een bepaalde richting geleid worden. Elk jaar wordt de boom teruggesnoeid tot op de gesteltakken of "liggers". Leibomen vormen vaak een haag en worden onder andere gebruikt als erfafscheiding. Een bekend voorbeeld is de leilinde, die vooral bij boerderijen werd geplant als zonne- en windscherm.

Lijnvormig landschapselement met een aaneengesloten begroeiing van bomen en/of struiken. De opschietende takken kunnen na snoei als voedsel gebruikt worden voor het vee, als bodemverbeteraar of als bedekking voor de stalbodem. 

Een sloot is een lijnvormige watergang. Een sloot mag u opgeven als deze voor 90% smaller dan tien meter is. Dit geldt voor de hele sloot. De breedte van een sloot meet u van insteek naar insteek, dus inclusief de oever/talud. Het kan voorkomen dat bredere sloten in de referentielaag zichtbaar zijn. Dit zijn sloten die alleen voor het ANLb subsidiabel zijn. Deze sloten mag u dus niet opgeven voor de basispremie of de eco-regeling. U mag ze ook niet gebruiken om te voldoen aan de conditionaliteiten.

Sloten met vistrappen tellen mee als ze de functie van de sloot niet in de weg zitten.

Een natuurvriendelijke oever heeft de volgende afmetingen: minimaal 3 meter en maximaal 10 meter breed. En minimaal 25 meter lang.

Flauwe taluds (taluds breder dan 2 meter en met een helling die niet steiler is dan 1:3) kunnen als landbouwareaal in aanmerking komen. Mits het flauwe talud als landbouwareaal wordt gebruikt en voldoet aan de voorwaarden van landbouwareaal.

Een poel is een geïsoleerd, stilstaand water dat gevoed wordt door grond- en/of regenwater. De poel heeft een oppervlakte tussen 0,001 hectare (10m2) en 0,5 hectare. De poel staat niet in verbinding met een sloot of ander water.

Andere waterlopen en watervlakten dan sloten en poelen (ook geen grachten). De waterlopen en watervlakten liggen op of binnen 5 meter van landbouwgrond. Watervlakten zijn maximaal 0,5 hectare. 

Een door de mens aangelegde en aaneengesloten oever langs een bestaande waterloop. De oever heeft een plas- of drasberm of schuine slootkanten (minimaal 1:3). Er groeien inheemse planten en/of plantensoorten van natte ruigte en graslanden. Natuurvriendelijke oevers zijn minimaal 3 en maximaal 10 meter breed. En minimaal 25 meter lang.

Een schouwpad is een openbaar onverhard pad langs een watergang. Het zijn groenstroken die vrijgehouden worden om de watergang te onderhouden. Een schouwpad heeft geen logistieke functie en is dus geen pad om van a naar b te komen. 

Een zandwal is een begroeide aarden wal tussen akkers. Een zandwal bestaat uit voedselarme zandgrond. Op de zandwal groeien kruiden en grassen. Ook mag er een enkele boom op staan.  Schurvelingen zijn over het algemeen lager dan zandwallen. 

Ruigte bestaat uit hoog opschietende, overjarige, bloeiende kruiden waarin meestal weinig grasachtige soorten voorkomen. Pitrus is geen ruigte. 

Deze stroken bestaan voor het grootste deel uit verwilderd gras tussen en langs percelen. Meestal bestaan stroken wild gras uit grasachtige planten, maar kruiden en mossen kunnen ook voorkomen. 

Een perceel rietland is vlakvormig en bestaat voornamelijk uit riet. Percelen die gebruikt worden voor productie van riet tellen niet mee als landschapselement. Deze percelen vallen onder de categorie landbouw.  

Een tuunwal is een van plaggen gemaakte afscheiding tussen twee percelen. Een gemiddelde tuunwal heeft een hoogte van ongeveer een meter. De breedte is aan de voet een meter en aan de bovenzijde een halve meter. In de duingebieden en op zandgrond zijn tuunwallen slechts 50 tot 60 cm hoog. 

Graften zijn steile begroeide terrassen of hellingen waar struiken en bomen op groeien.