Energieprestatie indicatoren - BENG

Eisen voor BENG

In Nederland leggen we vanaf 1 januari 2021 de energieprestatie voor bijna energieneutrale gebouwen vast aan de hand van 3 eisen:

1. de maximale energiebehoefte in kWh per m² gebruiksoppervlak per jaar
2. het maximale primair fossiel energiegebruik, eveneens in kWh per m² gebruiksoppervlak per jaar
3. het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten

Deze BENG-eisen hebben de EPC vervangen voor een nieuwbouwaanvraag. BENG is gebaseerd op een driestappenstrategie om een energiezuinig ontwerp te maken, de Trias Energetica.

De BENG-eisen houden rekening met het gebouwgebonden energieverbruik per m². Er geldt een aparte eis voor de buitenkant van een gebouw, de zogenoemde schil, om de energiebehoefte te beperken. Dit noemen we BENG 1. Ook moet de energievraag van een gebouw zo veel mogelijk uit hernieuwbare energie bestaan: de BENG 3-eis. En tenslotte moet de resterende energiebehoefte zo efficiënt mogelijk worden opgewekt: BENG 2. De hoogte van de eisen verschilt per type woning of gebruiksfunctie en is terug te vinden in het Bouwbesluit.
 

Hieronder staat een meer bouwfysische uitleg.

1. Energiebehoefte

Voor het bepalen van de energiebehoefte wordt de energiebehoefte voor verwarming en koeling opgeteld. Deze kijkt naar een optimale kwaliteit van de gebouwschil waarbij zowel de verhouding glas ten opzichte van dichte gevel, de mate van isolatie, de mate van kierdichting als de aanwezigheid van koudebruggen een rol speelt. Niet alleen isolatie, maar juist het samenspel van bovenstaande factoren, de vorm (geometrie) en de ligging van een gebouw zijn van belang om de energiebehoefte van een gebouw zo veel mogelijk te beperken. BENG 1 gaat over al deze factoren. Hierbij wordt gerekend met een vastgesteld ‘neutraal’ ventilatiesysteem. De energiebehoefte invullen kan met hernieuwbare of fossiele energie.

2. Primair fossiel energiegebruik

Het primair fossiel energiegebruik is een optelsom van het primair energiegebruik voor verwarming, koeling, warmtapwaterbereiding en ventilatoren. Voor utiliteitsgebouwen telt ook het primair energiegebruik voor verlichting en voor bevochtiging (indien aanwezig) mee. Voor zowel woningen en utiliteitsgebouwen geldt dat, als er PV-panelen of andere hernieuwbare energiebronnen aanwezig zijn, de opgewekte energie van het primair energiegebruik wordt afgetrokken.

3. Aandeel hernieuwbare energie

Het aandeel hernieuwbare energie wordt bepaald door de hoeveelheid hernieuwbare energie te delen door het totaal van hernieuwbare energie en primair fossiel energiegebruik. Hernieuwbare energie is afkomstig uit zon, biomassa, buitenlucht en bodem en vergroten het aandeel hernieuwbare energie.

Lees ook het blog van adviseur Mieke Timmerman, zij geeft hierin tips bij het voldoen aan de BENG3 voor het aandeel hernieuwbare energie.

Uitzonderingsmogelijkheid t.a.v. het minimumaandeel hernieuwbare energie bij woongebouwen

Er kan een bijzondere situatie bestaan waardoor door locatiegebonden omstandigheden het niet mogelijk is om aan de minimumeis voor het aandeel hernieuwbare energie te voldoen. In dat geval is er voor woongebouwen een uitzonderingsmogelijkheid om af te wijken van de voorgeschreven minimumwaarde. De voorschriften zijn specifieker toegelicht in de Leidraad afwijking eis aandeel hernieuwbare energie. Deze vindt u onder de downloads op de webpagina Kostenoptimalisatiesstudie BENG-eisen.

Verschil tussen energiebehoefte en het primair fossiel energiegebruik

Bij primair fossiel energiegebruik worden de systeemverliezen (zoals leidingverliezen bij verwarming), hulpenergie (zoals pompen) en het rendement van de opwekkers (zoals de cv-ketel) meegenomen. Bij energiebehoefte is dat niet het geval.

Termen en aanduidingen energieprestatie

Voor alle nieuwbouw geldt dat de vergunningaanvraag moet voldoen aan de BENG-eisen. Deze geven de hoogte van de score aan, aan de hand van 3 individueel te behalen eisen. Hiervoor gebruiken we onderstaande termen en aanduidingen:

Bij het berekenen van de energieprestatie indicatoren gebruiken we de volgende termen in de regelgeving en daarnaast worden er informele aanduidingen gebruikt:

Bij gebiedsgebonden maatregelen is er een verbijzondering van EP2:

Gezond binnenklimaat en TOjuli

Betere isolatie en betere luchtdichtheid zijn consequenties van de eisen. Hierdoor wordt het realiseren van een gezond binnenklimaat in hogere mate afhankelijk van de voorzieningen voor de luchtverversing in de gebouwen. Bij de verdere ontwikkeling van bijna-energieneutrale concepten is dit een belangrijk aandachtspunt. Van belang is dat ontwerpers van gebouwen in hun ontwerp rekening houden met de circulatiestromen van koude lucht in een gebouw. Bij de verdere ontwikkeling van bijna-energieneutrale concepten is dit een belangrijk aandachtspunt.

In het rapport Comfortbeleving in goed geïsoleerde woningen worden meer handvaten hiervoor gegeven. En vanuit praktijkervaringen met BENG zijn er praktische tips voor de uitwerking gegeven.

Beperken risico op oververhitting nieuwbouw woningen: TOjuli

We worden geconfronteerd met steeds warmere zomers. Hiermee neemt de noodzaak toe om maatregelen te treffen om het risico op oververhitting bij nieuwbouw woningen te beperken. Nieuwe woningen worden zo energiezuinig mogelijk gebouwd, en houden daardoor hun warmte beter vast. Directe zonintreding heeft een grote invloed op oververhitting bij nieuwbouwwoningen wat in de zomer problemen kan opleveren. Hogere binnentemperaturen leiden tot gezondheidsrisico’s en overlast.

Er is een indicator voor verlaging van het risico op oververhitting genaamd: TOjuli (TO_juli). De grenswaarde per 1 januari 2021 voor de TOjuli-indicator is: 1,20. Deze waarde is een indicatiegetal waarmee per oriëntatie van het gebouw inzicht wordt gegeven in het risico op temperatuuroverschrijding in het gebouw. De TOjuli volgt automatisch uit de software van de Energieprestatieberekening volgens de NTA 8800. Woningen met een actieve koeling voldoen automatisch aan de TO_juli-eis.

Een berekening van temperatuuroverschrijding met een dynamisch simulatieprogramma kan specifieker voorspellen wat het risico op zo'n overschrijding is. Indien de TO_juli de grenswaarde van 1,20 overstijgt mag aan de hand van het dynamisch simulatieprogramma Gewogen Temperatuuroverschrijding (GTO) alsnog aangetoond worden dat het risico op oververhitting acceptabel blijft. De grenswaarde voor de GTO is vastgesteld op 450 uur volgens de uitgangspunten van de berekening van de Regeling Bouwbesluit. In het document Bepaling van Gewogen temperatuur overschrijding staan antwoorden vermeld op binnengekomen vragen. Dit document is een aanvulling op artikel 3.10 van de Regeling Bouwbesluit en de bijbehorende Blijlage VII.

In de Factsheets koudetechnieken staat een verzameling factsheets met de opties voor koeling. Per factsheet is aangegeven hoe duurzaam de techniek is, hoe het gebruikt wordt, de stand van de techniek, de rol van de gebruikers en waar het geschikt is.

Bekijk voor meer informatie onderstaande downloads en de veelgestelde vragen risico op oververhitting nieuwbouw woningen.

Rekenmethode

Het toetsen van de BENG-eisen gebeurt met de NTA 8800. De NTA 8800 is de bepalingsmethode voor de energieprestatie van alle gebouwen (woningen en utiliteit, bestaand en nieuw). Bezoek de website van NEN voor meer informatie en het gratis downloaden van de NTA 8800.

De berekening van de energieprestatie gebeurt op basis van gebouweigenschappen, installaties en standaard gebruikersgedrag. Voor het uitrekenen van de energieprestatie volgens de NTA 8800 zijn verschillende geattesteerde (volledig volgens protocol geteste) rekensoftwareprogramma’s beschikbaar.

Bij een nieuwbouw vergunningsaanvraag en oplevering

Voor de berekening van de energieprestatie voor de vergunningsaanvraag moet u de meest actuele versie van de geattesteerde rekensoftware gebruiken. Dat is de rekensoftware volgens de eisen in de BRL 9501. Onder het gebruik van de meest actuele softwareversie verstaan we de softwareversie, die op dat moment overeenkomt met de aangewezen versie van de NTA 8800. Bij oplevering moet u aantonen dat u voldoet aan datgene waarvoor een vergunning is verleend of aan de wettelijke eisen. U bent verplicht hiervoor gebruik te maken van de rekensoftwareversie op het moment van vergunningsaanvraag. Zo toont u aan dat u aan de BENG-eisen en TOjuli (in geval van nieuwbouwwoningen) voldoet.

Bij de registratie van het energielabel

Bij registratie van het energielabel moet u altijd de dan actuele versie van de rekensoftware gebruiken. Bij een voorlopig (vergunningsaanvraag) en definitief (oplevering) energielabel is het dus mogelijk dat u een andere rekensoftware versie gebruikt. Door het verschil in versies van de rekensoftware kunnen, ondanks gelijke invoergegevens, verschillen tussen het voorlopige en definitieve energielabel ontstaan.

Meer informatie over het gebruik van de rekensoftware vindt u in de Regeling Bouwbesluit 2012 en de toelichting hierbij.

Wetten en regels

De Nederlandse wet- en regelgeving voor de energieprestatie van gebouwen is gebaseerd op de Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD). De BENG-eisen staan per gebruiksfunctie in het Bouwbesluit. Andere regelgeving die voortkomt uit de EPBD, staat onder andere in het Besluit energieprestatie gebouwen (BEG) en de Regeling energieprestatie gebouwen (REG).

Lees meer over de wettelijke eisen BENG.

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) informeerde de Tweede Kamer begin 2019 in een Kamerbrief over de voortgang van diverse onderwerpen op het terrein van energiebesparing in de gebouwde omgeving. Het gaat daarbij onder andere om energiezuinige nieuwbouw en de eisen hiervoor. Naar aanleiding van de internetconsultatie en diverse moties, stuurde minister Ollongren een brief naar de Tweede Kamer met de definitieve BENG-eisen. Die zijn eind 2019 gepubliceerd in het Staatsblad. Hierin vindt u ook de definitieve eisen van BENG 1,2 en 3 terug. 

• Besluit energieprestatie gebouwen (BEG)
• Regeling energieprestatie gebouwen (REG)
• Gebouwde omgeving en de Wet natuurbescherming

Meer weten?

• Energy performance of buildings Directive (EPDB)
• Highlights NTA 8800 en BENG