Subsidieregeling Indirecte kostencompensatie ETS (IKC-ETS)

Emissierechten geven landen of bedrijven het recht om schadelijke stoffen, zoals CO₂, uit te stoten. Het Europese systeem van emissiehandel verplicht Europese elektriciteitsproducenten om emissierechten aan te kopen voor hun CO₂-uitstoot.

De kosten hiervan berekenen zij door in de elektriciteitsprijzen. Europese bedrijven hebben hierdoor hogere elektriciteitskosten. Zij ervaren daarom mogelijk een concurrentienadeel ten opzichte van ondernemingen uit landen buiten Europa. Dit brengt een koolstofweglekrisico (risico op 'carbon leakage') met zich mee. Er is sprake van carbon leakage als productie met bijhorende CO₂-uitstoot zich verplaatst van binnen de EU naar buiten de EU vanwege de lasten en kosten van het Europese emissiehandelssysteem.

De regeling Indirecte kostencompensatie ETS (IKC-ETS) verlaagt dit risico door de  indirecte ETS-kosten die bedrijven maken bij hun productie te compenseren. De regeling is beschikbaar voor bedrijven uit enkele specifieke bedrijfstakken.

Vernieuwing van de subsidieregeling

Deze regeling is een vernieuwing van de Subsidieregeling Indirecte emissiekosten ETS. De regeling voor de compensatiejaren 2013 - 2020 is geëindigd.

Het vorige kabinet heeft de vernieuwde regeling met één jaar verlengd. Het huidige kabinet heeft nog geen definitief besluit genomen over de voortzetting van de regeling na 2022.

De uitgangspunten voor de IKC-ETS zijn vastgelegd in de EU-richtsnoeren voor staatssteun in het kader van het handelssysteem in broeikasgasemissierechten na 2021. De nieuwe richtsnoeren vindt u op deze pagina onder de kop 'Mededelingen van de Europese Commissie'. Deze richtsnoeren bepalen onder meer de voorwaarden voor de compensatie.

Hoe verder?

Het ministerie van Economische zaken en Klimaat (EZK) stelt op basis van de nieuwe EU-richtsnoeren de Nederlandse IKC-ETS-regeling op.

Het ministerie legt deze regeling voor aan de Europese Commissie (EC) voor goedkeuring binnen het algehele Europese staatssteunkader. Na de goedkeuring van de EC kan de regeling gepubliceerd worden. Het is nog niet bekend hoe lang dit proces zal duren. We verwachten medio 2022 meer duidelijkheid. Op deze pagina geven wij meer toelichting op de regeling (onder voorbehoud van wijzigingen) .

Zodra de EC de regeling goedkeurt, plannen wij een datum voor een voorlichtingsbijeenkomst in Zwolle.  Wilt u hierbij zijn? Stuur ons dan een e-mail met uw gegevens. Wij informeren u als er meer bekend is.

Budget 2022

Het voorgenomen budget voor deze regeling in 2022 is € 81,6 miljoen. Dit is voor de compensatie van de indirecte ETS-kosten betaald in 2021.

Nederlandse IKC-ETS-regeling 2022

De informatie over de regeling in 2022 is nog onder voorbehoud van wijzigingen.

De nieuwe EU-richtsnoeren zijn op verschillende punten gewijzigd, ten opzichte van de oude EU-richtsnoeren (2012). De Nederlandse regeling ziet er in grote lijnen als volgt uit (onder voorbehoud van goedkeuring door de EC):

• De bedrijfstakken zijn gewijzigd.
  In bijlage 1 van de EU-richtsnoeren wordt de steun toegespitst op alleen bedrijfstakken met een risico op het eerder besproken 'carbon leakage'. De Commissie beperkt het aantal bedrijfstakken die steun krijgen, omdat zij bij de afgevallen sectoren signaleert dat er minder CO₂-weglekrisico is.
   
• De berekeningsmethodiek is gebaseerd op gegevens van het compensatiejaar.
  De omvang van de compensatie die bedrijven kregen, was tot nu toe gekoppeld aan de gemiddelde productie en/of het energieverbruik in een referentieperiode (de jaren 2005 tot en met 2011). Week de daadwerkelijke productie en/of het energieverbruik niet sterk af van de gemiddelden in deze referentieperiode? Dan werd de compensatie gebaseerd op de indirecte kosten van deze gemiddelde productie en/of dit energieverbruik.

  In de EU-richtsnoeren is deze referentieperiode komen te vervallen. De compensatie wordt nu bepaald op basis van de situatie in het te compenseren jaar zelf. Daarmee is de berekening actueler.
   

• De EC heeft voor deze regeling een emissiefactor van 0,45 tCO₂/MWh vastgesteld (zie 'Aanvulling EU-Richtsnoeren (30.12.2021)' bij 'Mededelingen van de Europese Commissie' verderop deze pagina). CE Delft heeft een berekening gemaakt voor de emissiefactor in 2019. Hierbij is gebruik gemaakt van informatie vanuit CBS en de databank StatLine. Ook heeft CE Delft  haar verwachtingen uitgesproken over de omvang van de emissiefactor voor de nabije toekomst.  Voor 2019 komt de door CE Delft berekende emissiefactor uit op dezelfde orde van grootte. U vindt dit rapport van CE Delft bij 'Publicaties' op deze pagina.
   
• Indien van toepassing: een bedrijf moet voldoen aan de verplichting om een energie-audit uit te voeren, in de zin van artikel 8 van Europese Energie-Efficiency Richtlijn 2012/27/EU (EED). Wilt u meer weten over deze energie-audit verplichting? Bekijk meer informatie over de energie-auditverplichting. 
   
• Opstellen van een CO₂-reductieplan vanaf 2023.
  Artikel 55 van de EU-richtsnoeren verplicht de lidstaten om te controleren op de voorwaarden voor het krijgen van de compensatie.

  De Nederlandse regeling eist dat de aanvrager een bedrag van tenminste 50% van de compensatie heeft geïnvesteerd of gaat investeren in projecten die leiden tot een substantiële CO₂-emissiereductie (vermindering van CO₂-uitstoot) van de inrichting. Tot ver onder de toepasselijke benchmark voor kosteloze toewijzing in het EU-ETS. Deze investeringen moeten daarmee  leiden tot een CO₂-emissiereductie van 15% over de looptijd van de regeling (2021-2025).

  Dit komt overeen met een gemiddelde jaarlijkse reductiedoelstelling van 3%, gerekend vanaf het referentiejaar 2020 dat voor deze regeling is gekozen. Investeringen in een aanzienlijke vermindering van de CO₂-uitstoot verlopen in de regel niet gelijkmatig in de tijd. Daarom is gekozen voor een totale doelstelling van 15% over de looptijd van de regeling. Hiervoor moet de aanvrager vanaf 2023 een CO₂-reductieplan meesturen.

  Het is mogelijk dat uit de beoordeling van het CO₂-reductieplan blijkt, dat het geheel of gedeeltelijk niet haalbaar is om 50% van het subsidiebedrag in te zetten voor maatregelen die leiden tot ten minste gemiddeld 3% minder uitstoot van CO₂ per jaar. In dat geval kan de aanvrager een aanvullend plan opstellen (conform Artikel 55, onder b, van de EU-richtsnoeren). Dit aanvullende plan moet aantonen dat ten minste 30% van het elektriciteitsverbruik wordt gedekt met koolstofvrije bronnen, om de koolstofvoetafdruk van het elektriciteitsverbruik van de inrichting te verminderen. De uitvoering van de maatregelen uit het CO₂-reductieplan blijft hierbij wel een verplichting.

Mededelingen van de Europese Commissie

• Aanvulling EU-Richtsnoeren (30.12.2021)
  Mededeling van de commissie - Aanvulling van de richtsnoeren over bepaalde staatssteunmaatregelen, in het kader van het systeem voor de handel in broeikasgasemissierechten na 2021 (2021/C 528/01, C/2021/8413) / 30.12.2021)
• EU-Richtsnoeren (25.09.2020)
  Mededeling van de commissie - Richtsnoeren over bepaalde staatssteunmaatregelen, in het kader van het systeem voor de handel in broeikasgasemissierechten na 2021 (2020/C 317/04) / 25.09.2020
• EU-Richtsnoeren (05.06.2012) 
  Mededeling van de Commissie - Richtsnoeren over bepaalde staatssteunmaatregelen binnen de regeling, voor de handel in broeikasgasemissierechten na 2012 (SWD(2012) 130 final)/ (SWD(2012) 131 final)/ (Voor de EER relevante tekst) / (2012/C 158/04) / 05.6.2012
• Wijziging op de EU-Richtsnoeren (15.12.2012)
  Mededeling van de Commissie tot wijziging van de mededeling van de Commissie — Richtsnoeren over bepaalde staatssteunmaatregelen binnen van de regeling, voor de handel in broeikasgasemissierechten na 2012 (voor de EER relevante tekst) / (2012/C 387/06) / 15.12.2012

Meer weten?

• Wet-en regelgeving
• Nederlandse Emissieautoriteit
• Subsidiespelregels

Publicaties

Download recente publicaties over de IKC-ETS.