Algemene regels invasieve exoten

Gepubliceerd op:
15 februari 2022
Laatst gecontroleerd op:
20 juli 2022

Exoten zijn planten, dieren of andere organismes die van nature niet voorkomen in Nederland. Ze komen door menselijk handelen terecht in onze natuur. Is de exoot schadelijk voor de natuur? Dan noemen wij deze soort invasief. In de Europese Unie (EU) zijn regels over hoe u omgaat met invasieve exoten.

Waarom zijn invasieve exoten schadelijk?

Invasieve exoten komen expres of per ongeluk door menselijk handelen in ons land terecht. Sommige exoten voelen zich prima thuis in hun nieuwe omgeving. Ze vestigen zich in onze natuur en kunnen zich snel vermeerderen.

Ze kunnen andere planten en dieren die hier leven, verdringen of zelfs laten verdwijnen. Invasieve exoten verstoren daarmee het natuurlijke evenwicht. Dat is schadelijk voor de natuur. En soms veroorzaken ze ook problemen voor de economie of de menselijke gezondheid.

Regels invasieve exoten

Om schade door invasieve exoten te voorkomen zijn er regels. Deze staan in de Verordening Invasieve Uitheemse Soorten (IUS). Een belangrijk onderdeel hiervan is de Unielijst. Hierop staan de schadelijke soorten. De regels van de Verordening gelden voor levende exemplaren van de soorten op de Unielijst. En voor alle levende delen van een soort, zoals zaden, eitjes en wortels.

De EU onderzoekt welke soorten de meeste schade veroorzaken in Europese Unie (EU). En stemt daarna over welke invasieve exoten op de Unielijst moeten. Daardoor verandert de lijst regelmatig. Soorten op deze lijst mag u niet:

  • in-, uit- of doorvoeren op het grondgebied van de EU. Ook niet onder douanetoezicht.
  • kweken, telen of laten voortplanten
  • verhandelen
  • gebruiken of ruilen
  • invoeren, uitvoeren of doorvoeren
  • vrijlaten

Vervoert u de soort met als doel om het dier of de plant uit te roeien? Dat mag wel.

Welke soorten staan er op de Unielijst?

U vindt de Unielijst op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Overgangsregelingen

Staat uw plant of dier op de Unielijst? Onder voorwaarden gelden dan de regels van de overgangsregeling voor:

Als u zich niet aan de regels houdt

Houdt u zich niet aan de regels voor invasieve exoten? Dat heeft gevolgen. Wat het gevolg is, hangt af van de overtreding die u maakt.

Gevolgen na een overtreding

Bent u in overtreding? Bijvoorbeeld omdat u invasieve exoten heeft laten voortplanten? Dan kijken wij eerst of u de overtreding kunt herstellen.  Kan dat niet? Dan nemen wij uw planten of dieren in bewaring. Dit betekent dat wij de dieren aan een houder geven die wel een ontheffing heeft. Is dit ook niet mogelijk? Dan blijft het dier levenslang in gevangenschap of laten wij het inslapen. Planten laten wij vernietigen. 

Gevolgen na overtreding bij in- en uitvoer

Verzendt of ontvangt u invasieve exoten en heeft u geen ontheffing? Dan kunnen wij:

  • uw in- of uitvoerzending in bewaring nemen;
  • de planten of dieren terugsturen naar het land waar de zending vandaan komt;
  • de planten of dieren aan iemand geven die wel een ontheffing heeft;
  • de planten laten vernietigen.

U betaalt (deels) de kosten die hiervoor worden gemaakt. Dat geldt voor een algemene overtreding en een overtreding bij in- of uitvoer.

Wie doet de controles?

Wij zijn de bestuursrechtelijke handhaver. Dit betekent dat wij samen met de NVWA en de Douane de toezichthoudende taken uitvoeren. De NVWA werkt ook samen  met de politie en het Openbaar Ministerie aan de strafrechtelijke handhaving. Zij schrijven de boete uit bij een overtreding.

Dierlijke invasieve exoot gevonden?

Vindt u een dierlijke invasieve exoot van de Unielijst? En lijkt het gezond? Laat het dan met rust en laat het zitten. Lijkt het dier ziek of is het gewond? Bekijk op Gevonden dierlijke invasieve exoten wat u kunt doen.

Wetten en regels

Wilt u de complete tekst van de Verordening IUS lezen? Download deze via de knop hieronder.

Vragen over controle en handhaving van invasieve exoten?

Neem contact met ons op

In opdracht van:
  • Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Bent u tevreden over deze pagina?