Vanggewas op zand- en lössgrond

Laatst gecontroleerd op:
11 april 2025
Gepubliceerd op:
20 juli 2023

Teelt u gewassen op bouwland op zand- of lössgrond? Dan teelt u op het hele perceel een vanggewas. Dit doet u meestal na de hoofdteelt. Het vanggewas neemt de stikstof op die na de oogst in de bodem is achtergebleven. Zo voorkomen we dat deze stoffen in het water terechtkomen.

Vanggewas of winterteelt

Voor bouwland op zand- en lössgrond kunt u kiezen uit 3 opties:

  • U zaait een vanggewas in op zijn laatst op 1 oktober. Dit doet u na de oogst of als onderzaai.
  • U kiest voor een winterteelt op zand- en lössgrond.
  • U kiest voor een korting op uw stikstofgebruiksnorm voor het volgende jaar. Deze krijgt u wanneer u na 1 oktober een vanggewas inzaait. Of helemaal geen vanggewas inzaait.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) heeft bepaald welke gewassen meetellen als vanggewas of winterteelt. U kunt een vanggewas telen als onderzaai of na de oogst. U mag een mengsel zaaien, zolang dit voor minimaal twee derde uit een vanggewas bestaat. Of u teelt een winterteelt.

Een vanggewas moet tot 1 februari blijven staan. Vanaf die dag mag u het vernietigen. Dit geldt niet voor de winterteelt, omdat veel winterteelten een bepaalde oogstperiode hebben. Deze periode verschilt per teelt.

Wanneer u percelen met bufferstroken heeft, tellen de bufferstroken mee als landbouwgrond. Kiest u voor een vanggewas of winterteelt en heeft de hoofdteelt ook op de bufferstrook gestaan? Dan zaait u na de oogst van de hoofdteelt ook deze grond in. Als de hoofdteelt op de bufferstrook blijft staan, hoeft dit niet. 

Teelt u mais? Hiervoor zijn andere regels. U leest deze op Vanggewas na mais.

Vanggewas

Kiest u voor een vanggewas? In de Gewascodelijst ziet u welke gewassen u mag telen. In de lichtblauwe balk met filters gaat u naar Mest. Daar kunt u Vanggewas op zand- en löss aanvinken. U krijgt dan een lijst met alle gewassen die als vanggewas aangewezen zijn. Door op het kaartje te klikken, vindt u alle informatie over het gewas. 

Wanneer vanggewas telen

U teelt uw vanggewas na de hoofdteelt. Of mogelijk na de volgteelt. Wij raden u aan uw vanggewas uiterlijk 1 oktober in te zaaien. Doet u dat na deze datum? Dan mag u volgend jaar minder stikstof gebruiken. Hoe later u het vanggewas zaait, hoe minder stikstof u het jaar daarop mag gebruiken. De korting geldt voor het aantal hectares waarop u het vanggewas niet, of na 1 oktober heeft ingezaaid. Het gaat om uw totale stikstofgebruiksnorm.

Inzaaidatum Korting op stikstofgebruiksnorm
2 oktober tot en met 14 oktober 5 kg N/ha
15 oktober tot en met 31 oktober 10 kg N/ha
Vanaf 1 november 20 kg N/ha

Vanggewas vernietigen vanaf 1 februari

U laat uw vanggewas in ieder geval staan tot en met 31 januari. Het maakt niet uit of u het vanggewas als onderzaai of direct na de oogst heeft gezaaid. Vanaf 1 februari mag u het vernietigen. Doet u dat eerder dan 1 februari? Ook dan krijgt u een korting op uw stikstofgebruiksnorm. U mag dat jaar dan 20 kilogram stikstof per hectare minder gebruiken. 

Wilt u het vanggewas eerder dan 1 februari vernietigen? Dan geeft u dat aan ons door. Dat doet u op zijn laatst één dag nadat u het gewas vernietigd heeft. U kunt de melding doen van 2 oktober tot en met 1 februari op Mijn RVO. Logt u in met eHerkenning? U heeft betrouwbaarheidsniveau 2+ nodig. Logt u in met DigiD? Dit kan met een SMS-code of de DigiD-app.

Winterteelt

U kunt ook kiezen voor een winterteelt. In de Gewascodelijst ziet u welke gewassen u dan mag telen. In de lichtblauwe balk met filters gaat u naar Mest. Daar kunt u Winterteelt op zand- en löss aanvinken. U krijgt dan een lijst met alle gewassen die als winterteelt aangewezen zijn. Door op het kaartje te klikken, vindt u alle informatie over het gewas. 

Een winterteelt zaait u vaak in het najaar. Maar het kan ook een meerjarige teelt zijn. Of een teelt die u pas laat in het najaar oogst. Het betekent dus niet altijd dat het gewas de hele winter moet blijven staan. 

Wanneer zaait u uw winterteelt

Kiest u voor een winterteelt? Dan hoeft u meestal geen rekening te houden met de datum van 1 oktober, zoals bij een vanggewas. Bij sommige gewassen moet u wel rekening houden met de inzaaidatum. U ziet dit bij de aanvullende informatie per gewas in de Gewascodelijst.

Wat als een gewas vanggewas én winterteelt is

Sommige gewassen zijn aangewezen als vanggewas, maar ook als winterteelt. Dit zijn vooral wintergranen en grassen.

We zien deze teelten alleen als winterteelten wanneer u ze in het opvolgende jaar als hoofdteelt teelt. Dit is het geval wanneer het gewas op 15 mei nog op het perceel staat. En het bedoeld is voor verkoop of diervoer. Ook zaait u het gewas zo snel mogelijk na de voorgaande teelt in. 

Is het gewas niet de hoofdteelt voor volgend jaar? Dan is het een vanggewas en gelden de regels voor deze gewassen.  

Eco-activiteit voor Gemeenschappelijk landbouwbeleid

Kiest u voor onderzaai? Dit is een eco-activiteit uit het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Bij de teelt van uw hoofdgewas zaait u het vanggewas. Direct na de oogst van de hoofdteelt is uw perceel zichtbaar bedekt met het vanggewas. Dit vanggewas is een ander gewas dan de hoofdteelt. U laat het vanggewas tot minimaal 1 december staan. Meer informatie over de voorwaarden van de eco-activiteit Onderzaai vanggewas vindt u op Eco-activiteiten, punten en waarde 2025. Wilt u meedoen aan de eco-regeling? Bekijk de voorwaarden op Eco-regeling 2025. 

Vanggewas melden

Gegevens over uw vanggewas of winterteelt geeft u door in de Gecombineerde opgave. Dat kan van 1 maart tot en met 15 mei.

Bij het tabblad Regelingen per perceel krijgt u een vraag over de nateelt. De nateelt is het vanggewas of de winterteelt. U geeft de periode van het inzaaien van uw gewas door. Ook als u het perceel onder water zet of wanneer u geen vanggewas of winterteelt teelt, geeft u dat door.

Zaait u uiteindelijk toch in een andere periode in? Dan past u dit uiterlijk één dag na het inzaaien aan in de Gecombineerde opgave. Dit kan tot en met 15 oktober.

Vanggewas wintertarwe

Waarom een vanggewas telen

De teelt van een vanggewas op zand- en lössgrond is een maatregel uit het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Daarmee willen we de waterkwaliteit in Nederland verbeteren. De bedoeling is om de teelt van vanggewassen op zand- en lössgrond aan te moedigen. 

Gewassen hebben stikstof nodig. Stikstof komt in de bodem en het water terecht als het gewas het niet genoeg opneemt. Bij de teelt van gewassen op zand- en lössgrond is de kans op uitspoeling groot. Er blijft dan veel stikstof in de bodem achter, wat nadelig kan zijn voor het milieu.

Na de oogst op zand- en lössgrond is het dus goed om een vanggewas te telen. De uiterlijke zaaidatums zijn er om te zorgen dat de hoofdteelt eerder geoogst wordt. Daardoor krijgt het vanggewas nog genoeg warmte en zonlicht om zich te ontwikkelen. Zo kan het de uitspoeling van stikstof beter tegengaan.
 

Wetten en regels

Deze wetten en regels horen bij de regeling voor vanggewas na hoofdteelt op zand- en lössgrond:

Veelgestelde vragen

In opdracht van:
  • Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
Bent u tevreden over deze pagina?