Vanggewas op zand- en lössgrond

Gepubliceerd op:
20 juli 2023
Laatst gecontroleerd op:
15 september 2023

Teelt u gewassen op bouwland op zand- of lössgrond? Dan teelt u op het hele perceel een vanggewas. Dit doet u meestal na de hoofdteelt. Het vanggewas neemt de stikstof op die na de oogst in de bodem is achtergebleven. Zo voorkomen we dat deze stoffen in het water terechtkomen.

Vanggewas of winterteelt

Voor bouwland op zand- en lössgrond kunt u kiezen uit 3 opties:

  • U zaait een vanggewas in op zijn laatst op 1 oktober. Dit doet u na de oogst of als onderzaai.
  • U kiest voor een gewas op de lijst met winterteelten voor zand- en lössgrond.
  • U kiest voor een korting op uw stikstofgebruiksnorm voor het volgende jaar. Deze krijgt u wanneer u na 1 oktober een vanggewas inzaait. Of helemaal geen vanggewas inzaait.

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft lijsten met vanggewassen en winterteelten gemaakt. U kunt een vanggewas telen als onderzaai of na de oogst. U mag een mengsel zaaien, zolang dit voor minimaal twee derde uit een vanggewas bestaat. Of u teelt een winterteelt.

Teelt u mais? Hiervoor zijn andere regels. U leest deze op Vanggewas na mais.

Vanggewas

Kiest u voor een vanggewas? In het pdf-document hieronder leest u welke gewassen u dan mag telen.

Wanneer vanggewas telen

U teelt uw vanggewas na de hoofdteelt. Of mogelijk na de volgteelt. Wij raden u aan uw vanggewas uiterlijk 1 oktober in te zaaien. Doet u dat na deze datum? Dan mag u volgend jaar minder stikstof gebruiken. Hoe later u het vanggewas zaait, hoe minder stikstof u het jaar daarop mag gebruiken. De korting geldt voor het aantal hectares waarop u het vanggewas niet, of na 1 oktober heeft ingezaaid. Het gaat om uw totale stikstofgebruiksnorm.

Inzaaidatum Korting op stikstofgebruiksnorm
2 oktober t/m 14 oktober 5 kg N/ha
15 oktober t/m 31 oktober 10 kg N/ha
Vanaf 1 november 20 kg N/ha

Vanggewas vernietigen vanaf 1 februari

U laat uw vanggewas in ieder geval staan tot en met 31 januari. Het maakt niet uit of u het vanggewas als onderzaai of direct na de oogst heeft gezaaid. Vanaf 1 februari mag u het vernietigen. Doet u dat eerder dan 1 februari? Ook dan krijgt u een korting op uw stikstofgebruiksnorm. U mag dat jaar dan 20 kilogram stikstof per hectare minder gebruiken. 

Wilt u het vanggewas eerder dan 1 februari vernietigen? Dan geeft u dat aan ons door. Dat doet u op zijn laatst één dag nadat u het gewas vernietigd heeft. We werken nog aan het formulier waarmee u dit kunt doen.

Winterteelt

U kunt ook kiezen voor een gewas op de lijst met winterteelten. Die vindt u hieronder.

Dat het om een winterteelt gaat, betekent niet altijd dat het gewas de hele winter moet blijven staan. Sommige gewassen kunt u in het najaar oogsten. 

Wanneer zaait u uw winterteelt

Kiest u voor een winterteelt? Dan hoeft u meestal geen rekening te houden met de datum van 1 oktober, zoals bij een vanggewas. Bij sommige gewassen moet u wel rekening houden met de inzaaidatum. Die gewassen en de datums vindt u in de lijst.

Wat als een gewas op beide lijsten staat

Sommige gewassen staan op de lijst met vanggewassen en op die met winterteelten. Dit zijn vooral wintergranen en grassen.

We zien deze teelten alleen als winterteelten wanneer u ze in het opvolgende jaar als hoofdteelt teelt. Dit is het geval wanneer het gewas op 15 mei nog op het perceel staat. En het bedoeld is voor verkoop of diervoer. Ook zaait u het gewas zo snel mogelijk na de voorgaande teelt in. 

Eco-activiteit voor Gemeenschappelijk landbouwbeleid

Kiest u voor onderzaai? Dit is een eco-activiteit uit het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Bij de teelt van uw hoofdgewas zaait u het vanggewas. Direct na de oogst van de hoofdteelt is uw perceel zichtbaar bedekt met het vanggewas. Dit vanggewas is een ander gewas dan de hoofdteelt. U laat het vanggewas tot minimaal 1 december staan. Meer informatie over de voorwaarden van de eco-activiteit Onderzaai vanggewas vindt u op Eco-activiteiten 2023. Wilt u meedoen aan de eco-regeling? Bekijk de voorwaarden op De eco-regeling 2023

Melden vanggewas in 2023

U meldt de inzaaidatum van uw vanggewas bij de definitieve aanvraag van uw GLB-subsidies. Dat doet u per perceel in de Gecombineerde opgave. U kunt dit tussen 15 oktober en 30 november doen. 

Hoeft u geen GLB-subsidie te bevestigen? Ook dan kunt u de inzaaidatum van het vanggewas doorgeven. Daarvoor gaat u in de Gecombineerde opgave rechtstreeks naar het tabblad Grond. Hier vindt u de vraag wanneer u uw nateelt gaat inzaaien. De nateelt is het vanggewas. 

Alleen in 2023 doen we dit op deze manier. Vanaf 2024 meldt u gegevens over uw vanggewas vooraf in de Gecombineerde opgave. 
 

Vanggewas wintertarwe

Waarom een vanggewas telen

De teelt van een vanggewas na hoofdteelt is een maatregel uit het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Daarmee willen we de waterkwaliteit in Nederland verbeteren. De bedoeling is om de teelt van vanggewassen op zand- en lössgrond aan te moedigen. 

Gewassen hebben stikstof nodig. Stikstof komt in de bodem en het water terecht als het gewas het niet genoeg opneemt. Bij de teelt van gewassen op zand- en lössgrond is de kans op uitspoeling groot. Er blijft dan veel stikstof in de bodem achter, wat nadelig kan zijn voor het milieu.

Na de oogst op zand- en lössgrond is het dus goed om een vanggewas te telen. De uiterlijke zaaidatums zijn er om te zorgen dat de hoofdteelt eerder geoogst wordt. Daardoor krijgt het vanggewas nog genoeg warmte en zonlicht om zich te ontwikkelen. Zo kan het de uitspoeling van stikstof beter tegengaan.
 

Wetten en regels

Deze wetten en regels horen bij de regeling voor vanggewas na hoofdteelt op zand- en lössgrond:

Veelgestelde vragen

In opdracht van:
  • Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Bent u tevreden over deze pagina?