Aanlanding windenergie: van zee naar land

Hoe komt de elektriciteit van zee aan land?

De elektriciteit van windparken op zee gaat via stroomkabels naar land. Met deze elektriciteit kunnen we ook waterstof produceren. Die gaat dan via daarvoor bedoelde leidingen naar land. Aan land moet de elektriciteit en/of waterstof aansluiten op het hoogspanningsnet, het waterstofnetwerk of direct op grote industriële afnemers, zoals bedrijven.

Lees meer over de stappen die nodig zijn om de kabels en leidingen aan te sluiten

Groei van windenergie op zee

We brengen steeds meer elektriciteit van zee naar land. Het kabinet wil rond 2033 ongeveer 21 gigawatt (GW) vermogen aan windenergie op zee hebben om duurzame energie op te wekken. Maar dat is nog niet genoeg. We gaan ook op de langere termijn steeds meer elektriciteit gebruiken. Dat komt vooral omdat we ook fossiele brandstoffen moeten vervangen door duurzame energie.

Het Programma Noordzee 2022-2027 gaat over de ruimtelijke indeling van de Noordzee. Hierin vindt u ook de nieuwe windenergiegebieden die de groei van windenergie op zee moeten realiseren.

Op dit moment onderzoeken 2 programma’s van de overheid de routes en locaties voor de aanlandingen van zee naar land: PAWOZ-Eemshaven en VAWOZ.

Aanlanding in de Eemshaven (PAWOZ-Eemshaven)

Programma Aansluiting Wind Op Zee – Eemshaven (PAWOZ-Eemshaven) onderzoekt 2 onderdelen:

• Mogelijkheden om de windparken op zee Ten noorden van de Waddeneilanden en Doordewind in 2032 in de Eemshaven aan te sluiten op het hoogspanningsnet of waterstofnetwerk.
• Mogelijkheden om toekomstige windparken op zee aan te sluiten op het hoogspanningsnet of waterstofnetwerk in de Eemshaven (deze mogelijkheden leest u later in Programma VAWOZ).

Het programma doorloopt een vaste procedure waarbij het de omgeving zorgvuldig betrekt.

Op 17 juli 2025 werd bekend dat de Schiermonnikoog Wantijroute (VII) windenergie vanaf de Noordzee aan land gaat brengen in de Eemshaven. Deze route is het meest betrouwbaar, en zorgt ervoor dat we de doelstellingen voor wind op zee op tijd halen. De route verbindt windpark Doordewind met het elektriciteitsnet op land. 

De Rijksoverheid onderzoekt nog samen met Gasunie of de bestaande gasleidingen op zee geschikt zijn om op zee geproduceerde waterstof te vervoeren vanaf windpark Ten noorden van de Waddeneilanden. Daarna kiezen we een waterstofroute.

Schiermonnikoog Wantijroute (VII) gaat windenergie aan land brengen bij Eemshaven

Meer informatie over PAWOZ-Eemshaven, officiële documenten en inspraak

Onderzoek naar nieuwe locaties voor aanlanding (VAWOZ)

Programma Verbindingen Aanlanding Wind op Zee (VAWOZ) onderzoekt kansrijke kabelroutes en aansluitlocaties om de toekomstige windenergie na 2033 aan land te brengen en aan te sluiten. Ook onderzoekt het programma kansrijke locaties op land om waterstof te maken van de opgewekte elektriciteit van windparken op zee. Het programma onderzoekt locaties in de provincies:

• Noord-Holland
• Zuid-Holland
• Zeeland
• Noord-Brabant

Met 1 kabel kan 2 gigawatt aan windenergie aan land komen. Dat is ongeveer vergelijkbaar met de het elektriciteitsgebruik per jaar van 2 miljoen Nederlandse huishoudens.

Lees meer informatie over VAWOZ, officiële documenten en inspraak

Of download de brochure met algemene informatie over Programma VAWOZ:

Hoe ziet het net op zee er de komende jaren uit?

Het Ontwikkelkader windenergie op zee (versie mei 2025) beschrijft de vormgeving, aanleg, beschikbaarheid en levensduur van het net op zee. Dit geeft ontwikkelaars van windparken op zee vooraf duidelijkheid over de planning van en randvoorwaarden aan de ontwikkeling van windenergie op zee in Nederland. 

Het net op zee is er vooral om de opgewekte elektriciteit van windparken op zee aan land te brengen. De windparken worden hierop aangesloten. Keuzes in het ontwerp van dit net hebben daarom invloed op het ontwerp van windparken op zee. 

Het ontwikkelkader verandert als dat nodig is. Bijvoorbeeld als er nieuwe windenergiegebieden zijn. Meer informatie over de laatste aanpassingen in het ontwikkelkader vindt u in de Kamerbrief Wijziging ontwikkelkader windenergie op zee. TenneT is sinds 2016 de netbeheerder van het net op zee. 

Onderzoek hergebruik aardgasleidingen op zee

Het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) onderzoekt de mogelijkheden om gasleidingen op zee te hergebruiken, voor het vervoer van op zee geproduceerde waterstof. KGG onderzoekt 3 routes en de mogelijke (milieu)effecten. Lees meer over het onderzoek en de routes in de Startnotitie. 

De programma’s VAWOZ en PAWOZ onderzoeken de mogelijke (milieu)effecten van nieuwe waterstofleidingen. Daarna vergelijken we de effecten. Zo kunnen we een goede keuze maken tussen nieuwe aanleg en hergebruik. Gasunie, Northern Offshore Gas Transport (NOGAT) en Noordgastransport (NGT) onderzoeken of het technisch mogelijk is om de aardgasleidingen te hergebruiken voor waterstof.

De leidingen zijn nu eigendom van NOGAT en NGT. Staatsbedrijf Gasunie is de beoogde beheerder van het waterstofnetwerk op zee. Gasunie zal daarom één of beide leidingen overnemen, als uit onderzoek blijkt dat hergebruik mogelijk is.

Meer weten?

Wilt u meer weten over plannen voor nieuwe windparken op zee en de energie-infrastructuur op zee? Meer informatie hierover vindt u op onderstaande pagina's.

• Nieuwe windparken op zee
• Energie-infrastructuur op zee