Programma Aansluiting Wind Op Zee (PAWOZ) - Eemshaven
In het Klimaatakkoord is afgesproken om de Nederlandse energievoorziening te verduurzamen. Hiermee wordt de CO2-uitstoot verminderd, en de klimaatverandering tegengegaan. De opwek van windenergie biedt kansen om dit te doen, maar daar is veel ruimte voor nodig. Op zee is deze ruimte voor wind voorhanden. Daarom werken we aan windparken op zee. Om de opgewekte groene energie aan land te krijgen, is een goede aansluiting essentieel. Op deze wijze verduurzamen we ook (Noord-)Nederland.
Op deze pagina vindt u informatie over dit programma. U leest welke stappen nodig zijn voordat de bouw/aanleg van het programma kan starten.
Programma-informatie
Het Programma Aansluiting Wind Op Zee – Eemshaven (PAWOZ-Eemshaven) onderzoekt de mogelijkheden voor toekomstige kabel- en leidingroutes vanaf de Noordzee naar Eemshaven.
Bij het zoeken naar verbindingsmogelijkheden komen we onder andere de volgende gebieden tegen:
- de Wadden en Waddeneilanden
- het UNESCO Werelderfgoed de Waddenzee
- Natura 2000 gebieden
- hoogwaardige landbouwgebieden
- het industrieterrein Eemshaven
- het Eems-Dollard verdragsgebied
De aanleg van de kabels en leidingen kan invloed hebben op de lokale omgeving. Natuur, landbouw, mensen en organisaties in de omgeving kunnen hierdoor positief of negatief in hun belangen worden geraakt.
Op 31 januari 2020 is met www.windopzee.nl het online informatiepunt gelanceerd over windenergie op de Nederlandse Noordzee.
Het digitale reactieplatform voor PAWOZ – Eemshaven vindt u op: windopzee.ireporting.nl.
Projectfase
In onderstaande afbeelding ziet u de fase waarin het project zich op dit moment bevindt.
Stand van zaken
Notitie Routeontwikkeling
In de Notitie Routeontwikkeling deel 1 en 2 leest u een update van onze onderzoeken naar de mogelijke routes om de energie van wind op zee naar de Eemshaven te brengen. In deze fase zijn de verschillende routes technisch uitgewerkt. Dat wil zeggen: welke aanlegtechniek zet je in op welk deel van de route. Daarna is onderzocht wat de morfologische en ecologische effecten van deze aanlegtechniek zijn. We hebben eerst naar deze twee onderwerpen gekeken omdat we op advies van de Commissie MER verwachten dat deze effecten een doorslaggevende factor kunnen zijn voor de routes in dit gebied.
Als uit dit onderzoek naar de morfologische en ecologische effecten is gebleken dat een route onvergunbaar is, dan valt deze af voor verder onderzoek in de Milieu effectenrapportage (MER) en Integrale Effectenanalyse (IEA). In deze notities leest u welke routes mee worden genomen in de MER en IEA. In deze fase onderzoeken we ook de effecten op bijvoorbeeld economie, landschap, leefgebied, landbouw en visserij.
Advies Waddenacademie Notitie Routeontwikkeling deel 2 (26-01-2024) - PAWOZ
Notitie Routeontwikkeling deel 2 (19 oktober 2023) - PAWOZ
Bericht Trassenentwicklung Teil 2 (26 januari 2024) - PAWOZ
Notitie Routeontwikkeling deel 1 (22 juni 2023) - PAWOZ
Bericht Trassenentwicklung Teil 1 (18 augustus 2023) - PAWOZ
Advies Waddenacademie (22 juni 2023) - PAWOZ
Op 3 augustus 2023 heeft de Commissie voor de milieueffectrapportage (Commissie mer) een advies uitgebracht over de Notitie Routeontwikkeling deel 1.
In onderstaand document vindt u een overzicht van de te onderzoeken routes binnen het PAWOZ - Eemshaven. Er worden 10 mogelijke routes beschreven.
Omgevingsbijeenkomsten
Om belanghebbenden en de omgeving zo goed mogelijk te betrekken zijn er diverse bijeenkomsten georganiseerd. Op deze omgevingsbijeenkomsten zijn belanghebbenden geïnformeerd over de stand van zaken rondom het project PAWOZ.
In de omgevingsbijeenkomst van april 2024 is men bijgepraat over de stand van zaken van PAWOZ. Daarbij is een update gegeven over de effectenonderzoeken en over hoe het proces er voor de komende periode uitziet. Daarnaast is er een presentatie gegeven over de gebiedsinvesteringen. Hieronder vindt u een verslag inclusief presentaties van deze bijeenkomst.
Op 20 september 2023 vond de 3e omgevingsbijeenkomst van dit jaar plaats. Tijdens deze bijeenkomst is men bijgepraat over de routeontwikkeling deel 2 en de 50% MER rapportages. Dat wil zeggen dat er toelichting is gegeven op welke routes nog meegaan in verder onderzoek en welke routes voor nu zijn afgevallen. De bijeenkomst bestond uit een plenair gedeelte en een aantal werksessies. Hieronder vindt u een verslag inclusief presentaties van deze bijeenkomst.
De Notitie Routeontwikkeling deel 2 vindt u onder het kopje 'Stand van zaken' bij 'Documenten Notitie Routeontwikkeling (pdf)'.
Op 29 juni 2023 vond er een omgevingsbijeenkomst plaats in verband met de routeontwikkeling van het Programma Aansluiting Wind Op Zee (PAWOZ) -Eemshaven. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat organiseerde deze bijeenkomst om belanghebbenden te informeren over de voortgang. De volgende onderwerpen kwamen aan bod: routeontwikkeling, routealternatief tunnel, gebiedsinvesteringen en gerelateerde projecten. Het verslag van deze bijeenkomst leest u in het document hieronder.
Bijna een jaar geleden is PAWOZ van start gegaan. Na het vaststellen van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) staan we voor een nieuwe fase: die van de effectenstudies. Om de start van deze fase te markeren, organiseerden we 20 maart 2023 een brede omgevingsbijeenkomst op het provinciehuis van Groningen. Het doel van de bijeenkomst was om verder zicht te krijgen op waar we staan, wat de knelpunten zijn, en om de behoeftes en feedback van de stakeholders te verzamelen. Het verslag van deze bijeenkomst leest u in het document hieronder.
Actualisatie participatieplan
Het ministerie van Klimaat en Groene Groei (voorheen EZK) vindt participatie erg belangrijk. De manier waarop participatie wordt ingezet staat beschreven in het participatieplan. Dit plan wordt bij elke fase van het programma geëvalueerd in een verslag en opnieuw vastgesteld voor de komende periode. Het participatieplan is geactualiseerd. Dit nieuwe plan gaat over de participatie in de periode van januari 2023 tot en met de vaststelling van het programma (naar verwachting in het tweede kwartaal van 2024). De eerdere versie van het participatieplan gaat over participatie in de periode juni 2022 tot september 2022.
Verslag Bestuurlijk Overleg
Hieronder vindt u de verslagen van het Bestuurlijk Overleg PAWOZ.
Verslag Bestuurlijk Overleg (27 maart 2024) - PAWOZ
Verslag Bestuurlijk Overleg (18 september 2023) - PAWOZ
Verslag Bestuurlijk Overleg (20 maart 2023) - PAWOZ
Verslag Bestuurlijk Overleg (6 december 2022) - PAWOZ
Oplegnotitie NRD - PAWOZ
Verslag Bestuurlijk Overleg (19 september 2022) - PAWOZ
Verslag Bestuurlijk Overleg (11 juli 2022) - PAWOZ
Informatiepagina jaaroverzicht
Het jaaroverzicht met grote energieprojecten geeft inzicht in hoe het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) hier als coördinerend ministerie mee omgaat.
Hieronder vindt u de informatie over dit specifieke project.
Voorgeschiedenis
Hieronder vindt u meer informatie over de voorgeschiedenis van dit project.
2023
Inloopbijeenkomsten november 2023
In november 2023 organiseerde het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) inloopbijeenkomsten in de regio. Hier kregen bezoekers informatie over elektriciteits- en waterstofroutes die nodig zijn om windenergie van zee aan land te krijgen. Vragen als 'Welke routes worden onderzocht? Hoe gaat een onderzoek? Wat is er nodig om kabels en leidingen aan te leggen? Welke impact heeft dit? Hoe kan ik hierover meepraten?' werden beantwoord. Hieronder vindt u de sfeerverslagen van de verschillende avonden.
Op 6, 7, 8, 13, 14 en 21 november 2023 waren er inloopbijeenkomsten in de regio. Hieronder leest u hiervan de sfeerverslagen.
Sfeerverslag informatiebijeenkomst (6 november 2023) in Roodeschool - PAWOZ
Sfeerverslag informatiebijeenkomst (7 november 2023) in Grijpskerk - PAWOZ
Sfeerverslag informatiebijeenkomst (8 november 2023) in Kloosterburen - PAWOZ
Sfeerverslag informatiebijeenkomst (13 november 2023) in Dokkum - PAWOZ
Sfeerverslag informatiebijeenkomst (14 november 2023) in Ameland - PAWOZ
Sfeerverslag informatiebijeenkomst (21 november 2023) in Schiermonnikoog - PAWOZ
Op 6 juli 2023 vond een inloopbijeenkomst voor bewoners van de gemeentes Tytsjerksteradiel, Dantumadiel, Westerkwartier en Noardeast-Fryslân plaats. Dit zijn gemeentes waar mogelijk waterstofleidingen komen te liggen. Tijdens de bijeenkomst op 6 juli gaven we informatie over het nut en noodzaak van wind op zee, en gingen we in gesprek over de mogelijke impact van de aanleg van kabels en leidingen op de omgeving. Hieronder vindt u het sfeerverslag van deze bewonersavond.
2022
Van 30 september tot en met 10 november 2022 heeft de concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau (concept-NRD) ter inzage gelegen voor de milieueffectrapportage voor dit project. In die periode was het mogelijk om een zienswijze in te dienen. Alle zienswijzen zijn door de betrokken overheden meegenomen bij het opstellen van de definitieve Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). Daarin is vastgelegd welke informatie in het MER wordt opgenomen.
Op de concept-NRD zijn diverse reacties binnengekomen. In onderstaande documenten kunt u deze reacties bekijken en ook de Nota van Antwoord lezen.
Van 15 april tot en met 27 mei 2022 hebben het voornemen en het voorstel voor participatie van het PAWOZ – Eemshaven ter inzage gelegen. In die periode was het mogelijk om een reactie te geven. Deze reacties zijn gebundeld in een inspraakbundel. De antwoorden hierop staan in de Nota van Antwoord.
De Nota van Antwoord, inspraakbundel, het Voornemen en het voorstel tot participatie zijn hieronder in te zien.
Hieronder vindt u het verslag van de themasessie van 24 november 2022.
Op 10, 11, 12 en 26 oktober 2022 waren er informatiebijeenkomsten in de plaatsen: Schiermonnikoog / Hollum / Uithuizermeeden en Dokkum.
Naast de reguliere informatiebijeenkomsten werd een extra bijeenkomst in Pieterburen georganiseerd, specifiek gericht op grondeigenaren.
Het was daarnaast op 11, 12 en 25 oktober 2022 ook mogelijk om overdag informatie in te winnen in de plaatsen: Nes / Leens en Uithuizen.
Op 21, 22, 23, 27 en 28 juni 2022 waren er informatiebijeenkomsten in de regio.
Presentatie informatieavonden (juni 2022) - PAWOZ
Sfeerverslag informatieavond (21 juni 2022) in Dokkum - PAWOZ
Vragen en antwoorden informatieavond (21 juni 2022) in Dokkum - PAWOZ
Sfeerverslag informatieavond (22 juni 2022) in Schiermonnikoog - PAWOZ
Vragen en antwoorden informatieavond (22 juni 2022) in Schiermonnikoog - PAWOZ
Sfeerverslag informatieavond (23 juni 2022) in Uithuizermeeden - PAWOZ
Vragen en antwoorden informatieavond (23 juni 2022) in Uithuizermeeden - PAWOZ
Sfeerverslag informatieavond (27 juni 2022) in Pieterburen - PAWOZ
Vragen en antwoorden informatieavond (27 juni 2022) in Pieterburen - PAWOZ
Sfeerverslag informatieavond (28 juni 2022) in Ameland - PAWOZ
Vragen en antwoorden informatieavond (28 juni 2022) in Ameland - PAWOZ
Hieronder vindt u de overige vragen en antwoorden uit het participatieproces:
Op 21 april 2022 was er een online informatiespreekuur voor PAWOZ-Eemshaven. Hieronder vindt u een verslag van de avond inclusief de vragen en antwoorden.
Op 28 maart 2022 is het programma PAWOZ-Eemshaven gestart door middel van een kick-off sessie waarvoor alle omgevingspartijen waren uitgenodigd.
Het programma wordt uitgevoerd in nauwe afstemming met betrokkenen uit natuur-, milieu- en maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven, en andere overheden als:
- belangenorganisaties / havenbedrijven / netbeheerders / energiebedrijven / visserij / scheepvaart / landbouw / lokale overheden
Uiteraard krijgen ook omwonenden en grondeigenaren de gelegenheid om hun ideeën en wensen met ons te delen zodat deze meegenomen kunnen worden in het programma.
De Rijksoverheid gaat zorgvuldig om met de belangen, zorgen en wensen van al deze partijen. Om die reden heeft EZK over de aanlanding in Eemshaven nauw contact met de Waddenacademie, het Omgevingsberaad Waddengebied, de Beheerautoriteit Waddenzee, het Noordzee Overleg, de gemeentes 'Het Hogeland' en 'Noordeast-Fryslan' en de provincies Groningen en Friesland. Het contact wordt gebruikt om van gedachten te wisselen en om zoveel mogelijk tegemoet komen aan belangen, zorgen en kansen uit de omgeving.
Naar aanleiding van vragen uit de omgeving over het gepubliceerde voorkeursalternatief (VKA) voor Net op zee - Ten noorden van de Waddeneilanden en de versnelde aanwijzing van extra windenergiegebieden heeft het ministerie van EZK besloten om nader onderzoek te doen naar de mogelijke aanlandroutes door het Waddengebied. Dit is gebeurd in het onderstaande onderzoek ‘Innovatie doorkruising Waddengebied'.
Parallel daaraan liep het programma 'Verkenning Aanlanding Wind Op Zee' (VAWOZ). Naar aanleiding van de verkenning en het onderzoek heeft de staatssecretaris van EZK besloten om de lopende procedure van het Net op zee Ten noorden van de Waddeneilanden en de aanlanding gezamenlijk met het nieuwe windgebied Doordewind in een nieuw ruimtelijk programma verder te onderzoeken, genaamd Programma aansluiting wind op zee – Eemshaven (PAWOZ – Eemshaven).
Aanmelden nieuwsbrief
Ontvang het laatste nieuws over PAWOZ - Eemshaven en wind op zee in uw mail. U kunt zich aanmelden voor de nieuwsbrief via het aanmeldformulier.
Meer informatie
Heeft u vragen over PAWOZ-Eemshaven, dan kunt u mailen naar PAWOZ-Eemshaven@minezk.nl.
Meer informatie over de verschillende net op zee projecten kunt u vinden op: www.netopzee.eu.