Hoe helpt u als provincie of gemeente netcongestie verminderen?

Hoe helpt u netcongestie verminderen?

U kunt als gemeente of provincie helpen netcongestie in uw regio te verminderen door: 

• inzicht te geven in lokale en regionale plannen voor energieopwek, -opslag en -infrastructuur;
• samen te werken met lokale en regionale partijen die energieprojecten ontwikkelen of beheren;
• oplossingen voor netcongestie van anderen te steunen.   

Bekijk hoe u oplossingen van anderen steunt 

U helpt ook door: 

• projecten voor energie-infrastructuur te versnellen;
• energieprojecten goed in te passen het bestaande elektriciteitsnet.

Bekijk hoe u energieprojecten inpast en versnelt 

Uw rol als gemeente

U bepaalt hoe de ruimte in uw gemeente wordt gebruikt. Zo brengt u vraag en aanbod van elektriciteit bij elkaar en reserveert u ruimte voor energie-infrastructuur. U zorgt ervoor dat energieprojecten goed passen bij woningen, bedrijven, natuur en verkeer. Zo wordt energie onderdeel van een leefbare en toekomstbestendige gemeente. 

U kunt:

• ruimte zo plannen dat vraag en aanbod van elektriciteit samenkomen;
• ruimte reserveren voor energie-infrastructuur;
• vergunningen geven voor energieopwek, -opslag en -infrastructuur;
• ondernemers ondersteunen bij hun plannen. Zo helpt u hen sneller aan oplossingen.

Uw rol als provincie 

U stemt plannen voor energie-infrastructuur af met partijen in uw regio. Dit heet integraal programmeren: plannen op elkaar afstemmen zodat investeringen en werkzaamheden goed aansluiten. Zo voorkomt u vertraging en dubbele kosten. U zorgt dat energieprojecten passen bij de ruimte, landschap en andere opgaven in uw provincie. Denk aan woningbouw, natuur, landbouw en bereikbaarheid. Zo wordt energie een onderdeel van een groter, samenhangend plan voor de regio.

U heeft een regierol bij:

• het plannen van energie-infrastructuur;
• het ruimtelijke inpassen van de energie-infrastructuur;
• het combineren van energie-infrastructuur met andere ruimtelijke opgaven, zoals woningbouw en natuur. 

Samen sturen op de energievoorziening

Gemeenten en provincies mogen geen regels maken over het opwekken, vervoeren of leveren van elektriciteit. Via de Omgevingswet stuurt u wel op de energievoorziening in uw gebied. U legt bijvoorbeeld in een omgevingsvisie vast waar ruimte is voor transformatorhuisjes, windmolens of grote batterijen. Ook kunt u afspraken maken over het combineren van energie-infrastructuur met woningbouw of natuur. Zo maakt u keuzes die passen bij de leefomgeving en toekomstige energiebehoefte.

Bevoegd gezag: wie beslist over energieprojecten? 

Bij elk energieproject is een overheid verantwoordelijk voor de plannen en besluiten: het bevoegd gezag. Dat kan het Rijk, de provincie of de gemeente zijn. Dat hangt af van meerdere dingen, zoals de grootte van het project en de gevolgen voor de omgeving. Het bevoegd gezag is verantwoordelijk voor het ruimtelijk inpassings- of plan proces. In dit proces wordt besloten waar en hoe een project in de leefomgeving past. Er wordt gecontroleerd of het past bij de regels voor die plek en wat de gevolgen zijn. Ook maakt het bevoegd gezag afspraken met de netbeheerder.

Wilt u weten hoe u het bevoegd gezag van het Rijk kunt overnemen? Of hoe u plannen voor een energieproject sneller start? Download dan onze handreiking over bevoegdheden van decentrale overheden bij elektriciteitsinfrastructuur. Deze geeft inzicht in:

• wie de leiding heeft bij plannen voor elektriciteitsprojecten onder 220kV;
• hoe u als gemeente of provincie het proces sneller opstart en goed laat verlopen;
• hoe het Rijk taken overdraagt aan u, zodat u zelf de leiding neemt.

Download de handreiking

Een nieuw maatregelenpakket gaat daarnaast ook helpen om het elektriciteitsnet sneller uit te breiden.

Bekijk of de maatregelen gevolgen hebben voor u

Gebruik de kennis van landelijke programma's

Landelijke programma’s versnellen grote energieprojecten. Zij onderzoeken bijvoorbeeld aanpassing van wetgeving of geven belangrijke projecten voorrang bij netbeheerders. Met deze kennis bereidt u energieprojecten beter voor:

• Het Landelijke Actieprogramma Netcongestie (LAN) onderzoekt mogelijkheden om het elektriciteitsnet sneller uit te breiden en beter te benutten. Het programma richt zich op de voorbereiding en uitvoering van het beleid om dit mogelijk te maken.
• Het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) geeft energie-infrastructuurprojecten voorrang die belangrijk zijn voor de energietransitie. Deze projecten krijgen voorrang in de planning van netbeheerders. Ook kunnen netbeheerders procedures inkorten en daardoor vertraging voorkomen.
• Het Programma Energie Hoofdstructuur (PEH) laat zien welke nieuwe nationale energie-infrastructuur nodig is richting 2050. Het programma geeft ook aan waar deze infrastructuur slim geplaatst wordt. Hierdoor ontstaan eerder afspraken over ruimte met gemeente, provincies en netbeheerders. Ook geeft het PEH nationale kaders om zorgvuldig om te gaan met de ruimte. Deze kaders houden rekening met de natuur, het cultureel erfgoed en de leefbaarheid.

Krijg hulp van experts en netwerken

Naast landelijke programma’s zijn er ook verschillende experts die u kunnen helpen met uw vragen en projecten.

Ruimtelijke inpassing en energie-infrastructuur

• Expertpool MIEK-PEH ondersteunt u bij ruimtelijke procedures van MIEK-projecten en bij ruimtelijke reserveringen uit het PEH. Hiermee zorgt u ervoor dat ruimte voor energie-infrastructuur van nationaal belang in uw gemeentelijke of provinciale plannen staat.
• Expertteam Integraal Programmeren helpt regio’s, gemeenten en netbeheerders beter samen te werken bij het plannen van energieprojecten. Dit zorgt voor een betere afstemming en snellere uitvoering.
• Expertisecentrum GebiedsGewijs helpt regio’s en gemeenten om de energietransitie te combineren met andere opgaven in een gebied. Denk aan woningbouw, vervoer of natuur. Ze bieden kennis, voorbeelden en advies om plannen goed op elkaar af te stemmen en samen met partners in de regio uit te voeren.

Regionale strategieën en samenwerking

• Expertpool van Nationaal Programma Regionale Energie Strategie (NP RES) ondersteunt RES-regio’s met gerichte expertise op thema’s zoals netcongestie, warmte en governance, om hun regionale energiestrategieën te versterken. De inzet is bedoeld om het regionale RES-proces te versterken.
• RVO-regio-liaisons zijn onze vaste contactpersonen voor RES-regio’s en helpen overheden bij vragen over de energietransitie. Ze brengen gemeenten, provincies en waterschappen in contact met deskundigen binnen RVO en hun netwerk.

Landelijke hulp voor energieprojecten met impact op het elektriciteitsnet

• Helpdesk Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie helpt gemeenteprofessionals met vragen over het verduurzamen en aardgasvrij maken van wijken. Ook andere decentrale overheden en partners kunnen bij de helpdesk terecht. Denk aan provincies, omgevingsdiensten, regio’s, waterschappen, woningcorporaties en netbeheerders.
• Helpdesk Wind op Land helpt gemeenten en andere overheden door informatie te delen over windenergie op land. Daarnaast organiseert de helpdesk kennissessies en kunt er vragen stellen rond dit thema.
• Helpdesk Zonopwek biedt ondersteuning aan RES-regio’s, provincies, waterschappen en gemeenten om zonprojecten te realiseren binnen de Voorkeursvolgorde zon. Zij delen kennis, vormen een lerend netwerk en agenderen knelpunten.
• De Vliegende Brigade van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) helpt gemeenten en regio’s bij het opzetten en uitvoeren van plannen voor laadpalen voor elektrische auto’s. Deze experts geven advies, delen kennis en helpen om samenwerking met netbeheerders en andere partijen goed te organiseren.