Hoeveel geluid mag een windpark maken?
Windturbines maken niet alleen elektriciteit, maar ook geluid. Daar zijn regels voor. Wilt u weten hoeveel geluid een windpark mag maken? Lees hieronder over de regels, oorzaken van geluid en de toetsing.
Wat voor geluid maakt een windturbine?
Hoe mensen het geluid van een windturbine ervaren, verschilt per persoon. Het hangt ook af van de windsnelheid, het type windturbine en de omgeving.
Het geluid van windturbines heeft de volgende eigenschappen:
- Geluid van de draaiende wieken (bladen): de draaiende bladen bewegen snel door de lucht. Daardoor ontstaat een ruisend geluid. Dit is de grootste bron van geluid.
- Wind langs de mast: als een blad van de turbine langs de mast draait, verandert even de windrichting. Daardoor verandert de klank kort. Dit effect telt mee in de regels voor geluid van windturbines.
- Geen harde pieken: het geluid is vrij constant. Er zijn geen plotselinge of scherpe geluiden.
- Mechanisch geluid: ook onderdelen in de gondel, zoals de generator en tandwielkast, maken geluid. Hoeveel dat is, hangt af van het type turbine. Bij moderne turbines is dit geluid meestal minder sterk dan het geluid van de draaiende bladen.
Hoeveel geluid maakt een windturbine?
Het geluid dat een windturbine maakt, hangt vooral af van:
- de windsnelheid: bij meer wind draaien de bladen sneller en maken ze meer geluid.
- het ontwerp van de windturbine: sommige typen zijn stiller dan andere.
Hoeveel geluid u hoort bij bijvoorbeeld een woning, hangt af van:
- de afstand tot de windturbine: hoe verder weg, hoe minder geluid.
- de bodem tussen de woning en de turbine: een zachte bodem, zoals grasland, dempt het geluid.
- bebouwing in de buurt: gebouwen kunnen geluid tegenhouden of juist weerkaatsen.
- de wind en het weer: bij vochtige lucht kan geluid verder komen. Ook de windrichting speelt mee.
Heeft u één of 2 losse turbines?
Voor één windturbine of 2 losse turbines gelden landelijke regels. Deze regels staan in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl).
Om geluidhinder te voorkomen of te beperken, is bepaald hoeveel geluid een windturbine of klein windpark mag maken bij een woning of ander gevoelig gebouw (bijvoorbeeld ziekenhuizen of scholen). De maximale geluidsniveaus zijn:
- 47 Lden (etmaalwaarde)
- 41 Lnight (nachtwaarde)
Heeft u een windpark met 3 of meer turbines?
Voor windparken met 3 of meer turbines werkt de Rijksoverheid sinds 2022 aan nieuwe landelijke regels. Die regels heten de windturbinebepalingen. Ze komen in de plaats van eerdere landelijke regels die niet meer gebruikt mogen worden. De Raad van State bepaalde dat die oude regels niet voldeden. De nieuwe windturbinebepalingen komen in het Bal en het Bkl.
Gemeente of provincie bepaalt
Zolang die regels er nog niet zijn, mogen provincies en gemeenten zélf regels opstellen. Dat heet maatwerk. Bij zo’n maatwerkbesluit bepaalt het bevoegd gezag (bijvoorbeeld de gemeente of provincie) hoeveel geluid een windpark mag maken. Zij baseren dit dan op onderzoek naar de situatie op die locatie.
Deze norm komt dan in het omgevingsplan te staan. Daarin legt de gemeente of provincie ook vast dat op die plek een windpark mag komen.
Hulp bij opstellen regels
Provincies en gemeenten bepalen dus zelf welk geluid zij acceptabel vinden voor nieuwe windparken. De Rijksoverheid, waaronder wij vanuit RVO, ondersteunt hen daarbij. Dat doet zij samen met onder andere:
- de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
- het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES)
- het Interprovinciaal Overleg (IPO)
Op de Helpdesk Wind op Land vindt u meer informatie over het opstellen van lokale normen voor windturbines.
Geluid meten en berekenen
De hoeveelheid geluid die een windturbine gemiddeld per jaar maakt, noemen we de jaargemiddelde geluidemissie (LE). Die berekenen we met informatie van de fabrikant en langjarige windgegevens van het KNMI.
Het geluid wordt gemeten op de hoogte van een gevel, ongeveer 5 meter boven de grond. Met een rekenmodel kunnen we dan precies uitrekenen hoe het geluid zich verspreidt en hoe hard het is op plaatsen waar mensen wonen.
Kijk voor meer uitleg over geluidsmetingen en berekeningen op deze pagina’s:
Waar wilt u meer over weten?
Bent u geïnteresseerd in geluidsnormering of - berekening? Of hoe er in uw omgeving gehandhaafd wordt op geluid? Kies hieronder uw onderwerp om er meer over te lezen.
Meer weten?
- RIVM Windenergie
- RIVM2021 literatuurstudie gezondheidseffecten windturbines
- RIVM2021 factsheet gezondheidseffecten van windturbinegeluid
- RIVM2020 factsheet laagfrequent geluid
- RIVM2009 evaluatie nieuwe normstellling windturbinegeluid
- RIVM2015 kennisbericht geluid van windturbines
- Handleiding meten en rekenen industrielawaai
- RIVM-rapport (2020) Motie Schonis en de WHO-richtlijnen omgevingsgeluid
- GGD Windturbines en gezondheid
- Ministerie van Klimaat en Groene Groei