Programma VAWOZ in Noord-Brabant
Programma Verbindingen Aanlanding Wind Op Zee (VAWOZ) doet in meerdere regio’s onderzoek naar aanlandingen voor windenergie op zee. Op deze pagina vindt u informatie over wat dit voor de regio Noord-Brabant betekent. U leest welke participatie-activiteiten wij hebben gepland, welke activiteiten al zijn afgerond, en hoe u kunt deelnemen (participeren). Wij informeren de omgeving ook via verschillende media over de activiteiten.
Wij doen onderzoek in de volgende regio’s: Noord-Brabant, Limburg, Noord Holland, Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Nederland en Noordzee.
Wat doet VAWOZ in Noord-Brabant?

Programma VAWOZ onderzoekt in Noord-Brabant een aanlanding op en/of rond het haven- en industrieterrein Moerdijk, voor 1 of 2 elektrische verbindingen van windenergie op zee. De onderzoeken naar de mogelijke routes van ondergrondse kabelverbindingen naar het 380 kV-station zijn uitgevoerd door het project Nederwiek 3. Deze zijn ook het vertrekpunt voor Programma VAWOZ.
We bepalen de locatie van de converterstations in samenhang met de ontwerptafel Powerport Moerdijk en de ontwikkeling van het 380kV-station Port of Moerdijk. De converterstations op land zetten gelijkstroom om in wisselstroom, en brengen het op de juiste spanning voor het hoogspanningsnet. De ontwerptafel adviseert wat wel of niet past in de Powerport regio Moerdijk, en onder welke voorwaarden.
Verder onderzoekt Programma VAWOZ op het haven- en industrieterrein Moerdijk en rondom het hoogspanningsstation in Geertruidenberg, de ruimtelijke mogelijkheden voor grootschalige elektrolyse met elektriciteit van windenergie. Elektrolyse is het produceren van waterstof met behulp van elektriciteit.
Diepe aanlandingen
In Noord-Brabant en Limburg onderzocht Programma VAWOZ eerst ook de zogenaamde 'diepe aanlandingen' van wind op zee op de 380kV-hoogspanningsstations in Tilburg, Maasbracht en Graetheide. Diepe aanlandingen zijn aanlandingen die niet aan de kust, maar dieper landinwaarts komen.
Om deze diepe aanlandingen mogelijk te maken, kwamen de gelijkstroomkabels in de gereserveerde buisleidingstrook te liggen. Het project Delta Rhine Corridor (DRC) zou onderzoeken of dit mogelijk was. Maar de minister van Klimaat en Groene Groei (KGG) heeft begin december 2024 besloten dat de aanleg van kabels voor de diepe aanlandingen niet langer deel uitmaakt van de scope van het project DRC. In de brief aan de Tweede Kamer van 5 december 2024 zijn de redenen voor dit besluit uitgelegd.
Gevolgen van de beslissing
Door dit besluit is een belangrijke voorwaarde (elektrische verbindingen via DRC) weggevallen voor het meenemen van de diepe aanlandingen naar Tilburg, Maasbracht en Graetheide in Programma VAWOZ. Hierdoor worden de locaties niet verder meegenomen binnen Programma VAWOZ.
Voor Nederland blijven de elektrische diepe aanlandingen belangrijk. Daarom onderzoeken het ministerie van Klimaat en Groene Groei en TenneT een alternatief traject voor de mogelijke realisatie van diepe aanlandingen van windenergie van zee. Deze voorverkenning vindt plaats in 2025 en een deel van 2026. In de voorverkenning onderzoeken we welke locaties en kabelroutes in aanmerking komen voor verder onderzoek. Uit de voorverkenning moet blijken in welke vorm vervolgonderzoek naar diepe aanlandingen plaatsvindt.
Daarom vinden er vanuit Programma VAWOZ geen participatiebijeenkomsten meer plaats voor de diepe aanlandingen. De onderzoeksresultaten uit het Programma VAWOZ zijn doorgegeven aan de voorverkenning naar diepe aanlandingen.
Deelnemen aan participatieactiviteiten?
We organiseren participatie-activiteiten die voor iedereen toegankelijk zijn. Ook zijn er activiteiten voor betrokken overheden en organisaties, zoals provincies en gemeenten. U vindt hier de geplande en de afgeronde activiteiten.
Geplande activiteiten voor iedereen
Hieronder vindt u een overzicht van de geplande participatie-activiteiten. De datum en/of locatie voor geplande activiteiten kunnen nog veranderen. Controleer daarom altijd van tevoren de informatie op deze pagina.
- Voorjaar 2026 – Terinzagelegging Ontwerp-programma
Tijdens de terinzagelegging kunt u een formele reactie indienen.
Locatie: Programma VAWOZ + Inloopbijeenkomsten
Datum: nog niet bekend
Afgeronde activiteiten voor iedereen
Hieronder vindt u een overzicht van de participatie-activiteiten die we organiseerden in de afgelopen periode. Iedereen kon hieraan deelnemen.
- Locatie: Programma VAWOZ
Van 23 februari tot en met 4 april 2024 lag de concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) van dit Programma ter inzage. Dit is het ‘onderzoeksplan’ van het programma, met kansrijke kabelroutes en aansluitlocaties voor windenergie op zee. Iedereen kon schriftelijk (digitaal of per post) of telefonisch reageren. De terinzagelegging leverde 2273 reacties op.
In de Nota van Antwoord geven wij aan of en hoe wij de formele reacties op de concept-NRD verder meenemen in het Programma VAWOZ.
Onder meer overheden, bewonersgroepen, belangenorganisaties en individuele bewoners reageerden op het onderzoeksplan. Die reacties waren heel divers. Een aantal voorbeelden:
- Er is begrip voor de energietransitie (de overstap van fossiele naar duurzame brandstoffen) en betrokkenheid bij de directe woonomgeving.
- Er zijn vragen over (aandacht) de effecten van de maatregelen op bijvoorbeeld landschap, natuur, de identiteit van gebieden en geluid.
- Diverse respondenten vragen om aandacht voor gebieden waar veel energieprojecten en -programma's samenkomen.
- Respondenten vragen zich ook af wat de gevolgen zijn voor het gebruik van de gebieden, bijvoorbeeld voor landbouw en recreatie.
Op basis van de reacties heeft het programma aan een Nota van Antwoord gewerkt. Hierin staan de gebundelde antwoorden over de onderwerpen waarop reacties binnenkwamen. De Nota van Antwoord verscheen in oktober 2024 samen met het definitieve onderzoeksplan. Degenen die reageerden op het conceptplan kregen hiervan bericht.
- Juli 2024 – Omgevingsupdate
- 19 maart 2024 – Webinar
- Maart 2024 - Inloopbijeenkomsten terinzagelegging concept-NRD
- 23 februari - 4 april 2024 - Terinzagelegging concept-NRD
- 23 februari 2024 - Publicatie concept-NRD
Geplande activiteiten voor overheden en organisaties
Zodra we nieuwe participatie-activiteiten plannen voor betrokken overheden en organisaties, vindt u die hieronder.
Afgeronde activiteiten voor overheden en organisaties
Hieronder vindt u een overzicht van de participatie-activiteiten die we organiseerden voor betrokken overheden en maatschappelijke organisaties.
- Najaar 2024 - Informatiesessie stakeholders
- 7 oktober 2024 - Regionaal Bestuurlijk Overleg (RBO)
- September 2024 - Dorps- en bewonersverenigingen
- September 2024 – Werksessie
- September 2024 - Regionaal Ambtelijk Overleg (RAO)
- 20 augustus 2024 – Werksessie voor gemeenten, provincie, Rijkswaterstaat, Tennet en waterschappen
- 2 juli 2024 - Regiosessie Moerdijk-Geertruidenberg (samen met Nederwiek 3)
- Juni - juli 2024 - Dorps- en bewonersverenigingen
- 18 juni 2024 - Regionaal Ambtelijk Overleg (RAO)