Natuurschoonwet 1928 (NSW): Voorwaarden
U kunt uw landgoed op verschillende manieren laten rangschikken onder de Natuurschoonwet 1928 (NSW). Daarvoor zijn voorwaarden. Bijvoorbeeld voor de grootte van het gebied. En voor de hoeveelheid houtopstanden (bijvoorbeeld bos) of natuurterreinen. Wilt u het landgoed openstellen voor publiek? Hiervoor zijn extra voorwaarden.
Soorten NSW-rangschikkingen
Er zijn verschillende soorten rangschikkingen mogelijk. U kunt uw landgoed laten rangschikken:
- als zelfstandig landgoed;
- door een samenwerkrangschikking (samen met de buren);
- door een aanleunrangschikking (aansluiten bij de buren);
- als historische buitenplaats of een deel daarvan.
Hieronder leggen we de verschillende mogelijkheden kort aan u uit. Wilt u meer weten over alle voorwaarden? Lees dan de brochure Rangschikking als landgoed – Voorwaarden. Hierin staan ook verschillende beslisbomen. U kunt die gebruiken om te bepalen of uw landgoed aan de voorwaarden voldoet. U vindt deze brochure bij Meer weten?.
Uw landgoed is een aaneengesloten gebied van minimaal 5 hectare groot. Loopt er een weg, dijk, spoor of waterloop door het gebied heen? Dan hoeft dat geen probleem te zijn. Daarnaast bestaat uw landgoed voor minimaal 30% uit houtopstanden of natuurterreinen. Een combinatie hiervan is ook mogelijk.
Wat telt mee voor de oppervlakte?
Er zijn voorwaarden voor welke terreinen en opstallen wel en niet meetellen voor de rangschikking. Telt een terrein mee? Dan mag u dit ook meetellen voor de oppervlakte. Wilt u weten welke terreinen en opstallen meetellen? Kijk dan in de brochure Rangschikking als landgoed – Voorwaarden.
Grenst uw landgoed aan een ander landgoed, dat ook nog niet onder de NSW is gerangschikt? Dan kunt u kiezen voor een samenwerking met de buren. We noemen dit een samenwerkrangschikking. Hiervoor voldoet u aan deze voorwaarden:
- Beide landgoederen zijn tussen de 1 en 5 hectare groot.
- De landgoederen vormen samen een aaneengesloten gebied van minimaal 5 hectare.
- Tussen beide landgoederen is een nauwe historische band. Bijvoorbeeld doordat deze lang dezelfde eigenaar hadden. Of doordat de eigenaren het beheer al jaren samen doen. U kunt de nauwe band bijvoorbeeld laten zien met gegevens uit historische bronnen, wetenschappelijke literatuur, akten of overeenkomsten. U stuurt dit als bewijs mee met uw aanvraag.
- Beide landgoederen bestaan voor minimaal 50% uit houtopstanden of natuurterreinen. Een combinatie is ook mogelijk.
- Beide landgoederen voldoen aan de andere voorwaarden voor rangschikking onder de NSW.
Maak afspraken met de andere landgoedeigenaar
Wil één van beide eigenaren stoppen met de samenwerkrangschikking? Dan vervalt deze voor beide landgoederen. Wij raden u daarom aan om hier vooraf afspraken over te maken. Zet deze ook in een contract.
Grenst uw landgoed aan een ander landgoed dat al onder de NSW is gerangschikt? Dan kunt u misschien aansluiten bij de rangschikking van de buren. We noemen dit een aanleunrangschikking. Dit kan in 2 verschillende situaties.
Landgoed tussen 1 en 5 hectare groot
Is uw landgoed tussen de 1 en 5 hectare groot? Dan zijn dit de voorwaarden voor een aanleunrangschikking:
- De landgoederen vormen samen een aaneengesloten gebied van minimaal 5 hectare groot.
- Tussen beide landgoederen is een nauwe historische band. Bijvoorbeeld doordat ze lang dezelfde eigenaar hadden. Of doordat de eigenaren het beheer al jaren samen doen. U kunt de nauwe band bijvoorbeeld laten zien met gegevens uit historische bronnen, wetenschappelijke literatuur, akten of overeenkomsten. U stuurt dit als bewijs mee met uw aanvraag.
- Uw landgoed bestaat voor minimaal 50% uit houtopstanden of natuurterreinen. Een combinatie is ook mogelijk.
- Uw landgoed voldoet ook aan de andere voorwaarden voor rangschikking onder de NSW.
Landgoed van maximaal 1 hectare groot
Bent u erfpachter of vruchtgebruiker van een landgoed van maximaal 1 hectare? En is de eigenaar van het landgoed ernaast ook de hoofdeigenaar (bloot eigenaar) van uw landgoed? Dan kunt u kiezen voor een aanleunrangschikking als u ook voldoet aan deze voorwaarden:
- De landgoederen vormen samen een aaneengesloten gebied van minimaal 5 hectare groot.
- Op uw landgoed staat een opstal die gebouwd is vóór 1950. Tussen deze opstal en het andere landgoed is een nauwe historische band. Dit kunt u laten zien met bijvoorbeeld historische bronnen, wetenschappelijke literatuur, akten of overeenkomsten.
- Uw landgoed voldoet ook aan de andere voorwaarden voor rangschikking onder de NSW.
Maak afspraken met de andere landgoedeigenaar
Bij een aanleunrangschikking blijft uw landgoed alleen onder de NSW gerangschikt als het andere landgoed dat ook blijft. Volgens de NSW hoeft de andere landgoedeigenaar geen toestemming te geven voor de rangschikking van uw landgoed. Toch raden wij u aan hier wel afspraken over te maken. Zet deze ook in een contract.
Een historische buitenplaats is een landgoed met een tuin of park van vóór 1900. De eerste aanleg hiervan is nog herkenbaar aanwezig. U kunt een buitenplaats, of een deel daarvan, laten rangschikken onder de NSW als deze minimaal 1 hectare groot is.
De buitenplaats of een onderdeel daarvan moet een rijksmonument zijn. Dit onderdeel hoeft niet het hoofdgebouw te zijn. Het kan ook een bijgebouw of een andere opstal zijn die bij de buitenplaats hoort. Het monument is ingeschreven in het Rijksmonumentenregister.
Houtopstanden of natuurterreinen
Er moeten genoeg houtopstanden of natuurterreinen op uw landgoed zijn. Hoeveel dit is, hangt af van de soort rangschikking waar u onder valt. In de tabel hieronder ziet u in percentages hoeveel dit minimaal moet zijn.
| Soort NSW-rangschikking | Minimaal percentage houtopstanden of natuurterreinen |
|---|---|
| Zelfstandig landgoed | 30% |
| Samenwerkrangschikking | 50% |
| Aanleunrangschikking (tussen de 1 en 5 hectare) |
50% |
| Aanleunrangschikking (1 hectare of minder) |
Geen minimaal percentage |
| Historische buitenplaats (of een deel daarvan) |
Geen minimaal percentage, behalve als de buitenplaats in zijn geheel 5 hectare of groter is. Dan is het 30%. |
Als u niet genoeg houtopstanden of natuurterreinen heeft
Is de hoeveelheid houtopstanden of natuurterreinen op uw landgoed nu nog niet genoeg? Dan kunt u misschien toch al een NSW-rangschikking aanvragen. U stuurt dan een Plan voor beplanting mee met uw aanvraag. Hierin laat u zien hoe u ervoor zorgt dat u binnen 3 jaar genoeg houtopstanden (bos) heeft geplant.
Het format voor het Plan voor beplanting vindt u op Natuurschoonwet 1928 (NSW): Rangschikking aanvragen. Meer informatie hierover vindt u op die pagina in de brochure Rangschikking als landgoed – Werkboek.
Gebouwen op uw landgoed
U kunt een gebouw (opstal) op uw landgoed soms ook laten rangschikken onder de NSW. U krijgt dan mogelijk ook belastingvoordelen voor dit gebouw.
Is uw landgoed minimaal 5 hectare groot? Dan kunt u deze gebouwen laten rangschikken:
- Een gebouw dat vóór 1950 is gebouwd en zijn originele karakter nog heeft.
- Een gebouw dat nuttig is voor het in stand houden van het landgoed. Het gebouw is dus grotendeels (voor 50% of meer) in gebruik voor het directe beheer en onderhoud van het landgoed. Heeft het gebouw een negatieve invloed op het natuurschoon? Dan moet u het gebouw minder zichtbaar maken door bomen en struiken.
- Een gebouw dat past bij het karakter van het landgoed (1 hoofdgebouw per 5 hectare groot).
Samenwerkrangschikking, aanleunrangschikking of buitenplaats
Bij een samenwerkrangschikking, aanleunrangschikking of historische buitenplaats kunt u deze gebouwen laten rangschikken:
- Een gebouw dat een rijksmonument is.
- Een gebouw dat vóór 1950 is gebouwd en zijn originele karakter nog heeft. Tussen de opstal en het landgoed is een nauwe historische band. Bij een aanleunrangschikking van een landgoed van maximaal 1 hectare groot, moet u minimaal één zo'n gebouw laten rangschikken. Tussen deze opstal en het naastgelegen landgoed is dan een nauwe historische band aanwezig.
- Een gebouw dat wordt gebruikt voor het technisch beheer van uw landgoed. Het heeft een oppervlakte van maximaal 20 m2 en is maximaal 3 meter hoog.
Is een gebouw niet geschikt om het onder de NSW te laten rangschikken? Dan kunt u de rest van uw landgoed nog wel als een NSW-landgoed laten aanmerken. Alleen het gebouw en de grondoppervlakte hiervan tellen dan niet mee.
Gebruik van uw landgoed
U mag uw landgoed op verschillende manieren gebruiken. Het gebruik mag alleen geen negatieve invloed hebben op het karakter van het landgoed en het natuurschoon. Ook mag het de samenhang van het landgoed niet verstoren. Wij beoordelen dit per situatie.
Landgoed openstellen voor publiek
U kunt ervoor kiezen om uw landgoed open te stellen voor publiek. Bezoekers kunnen dan over uw landgoed wandelen. Als u uw landgoed openstelt, krijgt u extra belastingvoordelen. Maar er zijn ook extra regels. Er moeten bijvoorbeeld wegen en paden zijn om op te wandelen.
Het hangt van de grootte van uw landgoed af welke oppervlakte u moet openstellen. U vindt alle voorwaarden in de brochure Landgoed als natuurschoon - Voorwaarden.
U kunt bij uw aanvraag van de NSW-rangschikking aangeven dat u uw landgoed wilt openstellen. Is uw landgoed al gerangschikt? Dan geeft u als wijziging aan ons door dat u uw landgoed wilt openstellen of sluiten. Of dat u de openstellings-situatiekaart wilt wijzigen.
Voorwaarden vanaf 2021
Op 1 januari 2021 is het Rangschikkingsbesluit Natuurschoonwet 1928 aangepast. Een aantal voorwaarden voor deze regeling is toen veranderd. Is uw landgoed vóór deze datum gerangschikt? U leest wat dit voor u betekent op Natuurschoonwet 1928 (NSW): Wijzigingen doorgeven bij Andere wijzigingen voor de NSW.
Meer weten?
Wilt u meer weten over de voorwaarden? U leest dit in de brochure Landgoed als natuurschoon – Voorwaarden. U vindt daarin bijvoorbeeld informatie over:
- hoe u een golfbaan of kampeerterrein kunt laten rangschikken;
- welke natuurtypen en landschapselementen u mag meetellen als natuurterrein;
- welke landbouwterreinen u kunt laten rangschikken;
- wanneer u uw landgoed tijdelijk mag sluiten voor publiek.
Wij raden u aan om de brochure goed door te lezen, voordat u een NSW-rangschikking aanvraagt. Heeft u vragen? Bel ons op 088 042 42 42. Op Telefonisch contact ziet u het keuzemenu om de juiste medewerker aan de lijn te krijgen.
Vragen over de NSW?
Bel ons op 088 042 42 42. Dit is ons telefoonnummer voor bedrijven, instellingen en overheden. Op Telefonisch contact ziet u het keuzemenu om de juiste medewerker aan de lijn te krijgen.
Of bekijk onze contactpagina voor de andere contactmogelijkheden.
- Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
- Ministerie van Financiën
Uitgelicht
Landgoedeigenaar vertelt
"Ik vind het belangrijk dat iemand het landgoed beheert die de historie en cultuur van het gebied kent. Zo kun je het landschap goed in stand houden."
