Geluid en windturbines

Niet gebruiken zonder milieubeoordeling

Lokale overheden mogen windturbinenormen uit het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling voor geluid, slagschaduw en veiligheid niet gebruiken zolang er geen milieubeoordeling (plan MER) is gemaakt. Zie de uitspraak 202003882/1/R3 - Raad van State. Deze uitspraak geldt voor windparken met 3 of meer windturbines. Kijk voor de meest actuele informatie over de gevolgen van deze uitspraak en antwoord op veel gestelde vragen op de website van Informatiepunt Leefomgeving en Helpdesk wind op land.

Oorzaken van geluid van windturbines

De draaiende rotorbladen van windturbines veroorzaken het meeste geluid. Dit noemen we aerodynamisch geluid. De hoeveelheid geluid is vooral afhankelijk van de tipsnelheid (ofwel rotordiameter en toerental) en de vormgeving van de rotorbladen. Op het moment dat een rotorblad de mast passeert verandert de 'klankkleur'.

Ook de bewegende delen in de gondel, zoals de generator en de tandwielkast, veroorzaken geluid. Dit noemen we mechanisch geluid. Of en hoeveel geluid die onderdelen maken, hangt af van het type turbine. Bij moderne turbines is dit geluid ondergeschikt.

Geluidniveaus

De hoeveelheid geluid die een turbine produceert is (bij dezelfde windsnelheden) gelijk in de dag, de avond en de nachtperiode. De normen voor de hoeveelheid geluid gelden op de gevel van nabij gelegen woningen. De dosismaat Lden drukt het geluidniveau uit. Lden staat voor Level day, evening, night, en is het tijdgewogen jaargemiddelde geluidniveau in de dag, de avond en de nacht. Daarbij geldt er een toeslag van 5 dB resp. 10 dB voor de avond en de nacht. Volgens de regels mag het jaargemiddelde geluidniveau (grenswaarde) Lden niet meer zijn dan 47 dB. Voor de nacht geldt een aparte norm. Ter vergelijking: voorkeursgrenswaarde voor wegverkeerslawaai in Nederland is Lden =50 dB.

Geluidkarakter

De normstelling is tot stand gekomen op basis van de verschillende eigenschappen van het geluid van windturbines. Hoe mensen dat geluid ervaren, is uiteraard persoonsgebonden en afhankelijk van de windsnelheid, het type windturbine en de omgeving. De norm is echter onafhankelijk van de omgeving en in heel Nederland gelijk.
Het geluid van windturbines heeft de volgende eigenschappen:

• Het aerodynamische geluid van de snel door de lucht zoevende rotorbladen is de meest bepalende geluidbron en zorgt voor het ruisachtige karakter.
• De wind buigt af langs de mast. Vanuit het rotorblad gezien is er bij de passage langs de mast hierdoor even een andere windrichting dan de optimale windrichting waarop het blad is ingesteld. Dit is hoorbaar als een verandering in de klankkleur. Dit effect is al meegenomen in de normering en de bepaling van de geluidemissie van de windturbine.
• Het karakter van het geluid is niet impulsachtig, omdat kortstondige verhogingen beperkt zijn. Er is geen sprake van piekniveaus.
• Uit de RIVM-literatuurstudie van 2021 blijkt, dat hinder optreedt door windturbinegeluid. Voor andere gezondheidseffecten zijn de resultaten van wetenschappelijk onderzoek niet eenduidig: deze effecten hangen niet duidelijk samen met het geluidniveau, maar soms wel met de ervaren hinder. Uit de studie bleek niet dat het zogeheten 'laagfrequent geluid' (lage tonen) van windturbines voor extra hinder zorgt. De studie liet ook duidelijk zien dat omwonenden minder hinder hebben van de windturbines als ze betrokken werden bij de plaatsing ervan.”

Waar wilt u meer over weten?

Bent u geïnteresseerd in geluidsnormering of - berekening? Of hoe er in uw omgeving gehandhaafd wordt op geluid? Kies hieronder uw onderwerp om er meer over te lezen.

Meer weten?

• RIVM2021 literatuurstudie gezondheidseffecten windturbines
• RIVM2021 factsheet gezondheidseffecten van windturbinegeluid
• RIVM2020 factsheet laagfrequent geluid
• RIVM2009 evaluatie nieuwe normstellling windturbinegeluid
• RIVM2015 kennisbericht geluid van windturbines
• Handleiding meten en rekenen industrielawaai
• RIVM-rapport (2020) Motie Schonis en de WHO-richtlijnen omgevingsgeluid

Downloads