Zakendoen in Kosovo
Kosovo is een jonge staat in Zuidoost-Europa. De politieke situatie van het land vraagt om een goede voorbereiding als u er wilt zakendoen. Maar wat komt er allemaal kijken bij zakendoen? Of u nu wilt weten wat uw zakelijke kansen zijn of hoe u internationaal maatschappelijk verantwoord onderneemt, wij helpen u op weg.
Inwoners en maatschappij
Als u zaken wilt doen in Kosovo, is het goed om de politieke situatie van het land te kennen. Kosovo is een jong land, waarvan de onafhankelijke status nog niet door alle landen is erkend. Het gebied was lange tijd een autonome Servische provincie binnen de republiek Joegoslavië.
Vanaf de jaren '80 werd de roep binnen Kosovo om onafhankelijkheid steeds luider. Na decennialange onrust en schermutselingen verklaarde Kosovo zich op 17 februari 2008 onafhankelijk. Sindsdien is er veel politieke spanning tussen het land en Servië, dat Kosovo niet als onafhankelijke staat erkent maar als zijn provincie ziet.
Het huidige Kosovo is een parlementaire republiek met 1,9 miljoen inwoners (2020). Het land grenst aan Albanië, Servië, Montenegro en Noord-Macedonië. In Kosovo is een meerderheid van de bevolking van Albanese herkomst, maar er zijn ook Bosniërs, Serviërs en Turken. Albanees is de officiële landstaal, islam de grootste godsdienst. Pristina, de hoofdstad, is de grootste stad van het land. Veel mensen die in de buurt van Pristina wonen, houden zich vooral bezig met kleinschalige landbouw. De inkomens in Kosovo zijn relatief laag.
Economie
Volgens de Wereldbank groeit de economie in Kosovo gestaag, met 3,3% in 2023. Dat jaar zorgden vooral consumentenuitgaven, dienstenexport en investeringen voor groei. Een lagere goederenexport remde de economie juist.
Kosovo kent een relatief hoge werkloosheid, vooral onder jongeren. De werkeloosheid nam wel flink af de afgelopen jaren, tot iets meer dan 10% in 2023. Desondanks emigreren veel Kosovaren. Ook is er een aanzienlijke zwarte markt.
De Kosovaarse economie leunt zwaar op geld dat geëmigreerde Kosovaren naar huis sturen. Dat stimuleert de binnenlandse consumptie. De focus verschuift wel langzaam naar investeringen en export. Zaken als genderongelijkheid, een laag opleidingsniveau en de grote zwarte markt maken het voor Kosovo lastig om zijn economische mogelijkheden helemaal te benutten.
De Wereldbank schat in dat Kosovo's gestage economische groei in 2024 doorzet met 3,7%. Dit betekent ook dat steeds minder Kosovaren in armoede leven; naar verwachting nog 22,2% in 2024.
Handelsverdrag met landen in de regio
Kosovo is lid van de Centraal-Europese Vrijhandelsassociatie (CEFTA). CEFTA is een handelsverdrag tussen Europese staten die (nog) geen lid zijn van de EU. Dit verdrag moet onder meer handelsbelemmeringen wegnemen tussen de deelnemende landen.
Handel Nederland – Kosovo
In 2023 bedroeg de export van Nederlandse goederen naar Kosovo € 73,0 miljoen. We importeerden dat jaar voor € 23,0 miljoen uit Kosovo.
Meer weten? De volgende bronnen bieden meer handelscijfers:
- Bekijk de website van het Centraal Bureau voor Statistiek voor informatie over de handel met Kosovo.
- U vindt het bruto nationaal product, economische groei, demografische gegevens en meer in onze factsheet over Kosovo.
Zakelijke kansen
Wilt u weten of er voor uw sector zakelijke kansen liggen in Kosovo? Neem dan contact op met onze regio-adviseurs. Zij kunnen u meer vertellen over de sectoren en u helpen voldoen aan de wet- en regelgeving.
Landbouw
In Kosovo groeit de vraag naar landbouwproducten. Vooral de stedelijke bevolking heeft meer geld te besteden. Daarnaast verwacht het Kosovo Investment and Enterprise Support Agency (KIESA) dat ook de vraag in de buurlanden van Kosovo flink gaat groeien.
Kosovo vangt de stijgende binnenlandse vraag naar landbouwproducten nu nog op met import. Maar het land kan zelf ook meer produceren. Er is veel landbouwgrond die niet optimaal gebruikt wordt. Zo kan het land niet profiteren van schaalvoordeel, want er zijn veel kleine percelen en het eigendomsrecht wordt niet altijd goed toegepast. Verder zijn er relatief weinig mogelijkheden voor voedselverwerking, die landbouwproducten meer waard kunnen maken. Dit biedt Nederlandse ondernemers kansen op het vlak van:
- productie van groente en fruit
- productie van vlees(producten)
- voedselverwerking
Projecten van de EBRD
De European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) is actief in Kosovo. Deze ontwikkelingsbank houdt zich daar onder meer bezig met duurzame energie, infrastructuur en verbetering van het milieu. Er zijn regelmatig tenders voor projecten in Kosovo waarop u kunt reageren.
Uit de praktijk: Nederlands ontwerp helpt overstromingen tegengaan
Nederlandse bedrijven uit de watersector hebben Kosovo veel te bieden. Door extreem weer hebben steden vaak last van overstromingen en droogte. Architectenbureau Cityförster maakte een nieuw waterbouwkundig ontwerp voor de stad Peja in Kosovo. "Zo pakken we de problemen aan én verbeteren we de leefomgeving", zegt medeoprichter Martin Sobota.
Zakendoen in Kosovo
Ease of Doing Business
Bij de Wereldbank vindt u informatie over alle praktische zaken die komen kijken bij het starten van een eigen bedrijf in Kosovo. In het rapport Ease of Doing Business (pdf) van de Wereldbank vindt u informatie over bouwvergunningen, onroerend goed registreren en belastingen betalen.
Let op: De Wereldbank heeft onregelmatigheden gevonden in de ranglijsten van 2018 en 2020. Na intern onderzoek (pdf) is besloten om met de Doing Business-rapporten te stoppen. Met de nieuwe methode Business Ready (B-Ready) wil de Wereldbank opnieuw een betrouwbare ranglijst maken. In 2024 lanceerde de bank een pilot met informatie over 50 landen. Bekijk de pilot B-Ready op de website van de Wereldbank.
Hulp bij financiering nodig?
Wij helpen u graag uw financiering rond te krijgen. Lees hoe wij u kunnen helpen met subsidies en financiering voor internationaal ondernemen.
Kijk in de Subsidiewijzer welke subsidies voor Kosovo er mogelijk zijn.
Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen
Internationaal zakendoen biedt kansen, maar kent ook uitdagingen. Deze vragen om een goede voorbereiding. Let erop dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt in het buitenland. Zo kunt u helpen de lokale situatie te verbeteren, bouwt u aan een goede reputatie en een toekomstbestendige onderneming.
De Nederlandse overheid verwacht dat u als ondernemer de risico's voor mens en milieu in uw bedrijfsvoering én in de internationale waardeketen in kaart brengt. En dat u de negatieve gevolgen daarvan voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Dit heet due diligence (gepaste zorgvuldigheid). Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Onderzoek de risico's
Ondernemen is niet zonder risico's. Elk land biedt uitdagingen. De volgende bronnen geven u een eerste indruk van mogelijke MVO-risico's. Het is belangrijk dat u deze zelf goed onderzoekt, voordat u zakendoet in het buitenland. Blijf ook op de hoogte van lokale ontwikkelingen.
- MVO Risico Checker (MVO Nederland)
- Corruption Perceptions Index (Transparency International)
- Human Development Index (Verenigde Naties) - Kies het land bovenaan in het uitklapveld.
- Status van conflicten (Crisis Group)
- ThinkHazard (Wereldbank)
- Reisadvies (Ministerie van Buitenlandse Zaken) - Vul het land in.
Meer weten of hulp nodig?
- Bekijk onze informatie over internationaal maatschappelijk verantwoord zakendoen.
- Het MVO-steunpunt helpt u op weg met advies en informatie om maatschappelijk verantwoord ondernemen en due diligence toe te passen.
Exportregels
Access2Markets
De online portal Access2Markets van de Europese Commissie bevat de belangrijkste exportregels en praktische tips voor Kosovo. Heeft u niet eerder met Access2Markets gewerkt? Lees dan eerst ons stappenplan voor Access2Markets.
Handelsakkoord EU - Kosovo
De EU heeft sinds 2016 met Kosovo een handelsakkoord. Hierin staan onder meer afspraken over afschaffing van invoerrechten en overheidsaanbestedingen. Wilt u weten of uw product in aanmerking komt voor lagere invoerrechten? Ook hiervoor gebruikt u de portal Access2Markets.
Tip: Lees hoe u kunt profiteren van handelsakkoorden in 5 stappen.
Export strategische goederen
Op Rijksoverheid.nl vindt u meer informatie over de export van militaire en dual-use goederen (goederen die ook militair gebruikt kunnen worden).
Andere bronnen
De volgende bronnen bieden ook informatie over exportregels:
- De KVK heeft meer informatie over exportdocumenten.
- De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) geeft informatie over exportprocedures bij dierlijke producten en plantaardige producten.
- De Douane van Kosovo biedt (Engelstalige) informatie over exporteren naar Kosovo.
Hulp van de ambassade
De ambassade in Pristina staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers ter plekke kennen de lokale markt, signaleren kansen en geven praktische tips. Bovendien kunnen zij deuren openen die voor anderen gesloten blijven.
Lijkt de plaatselijke overheid niet mee te willen werken of zijn er andere drempels? Vaak kent de ambassade de mensen die deze obstakels weg kunnen nemen. Bij zakelijke conflicten kunnen de ambassademedewerkers u in contact brengen met juristen en fiscalisten.
Bekijk de contactinformatie van de ambassade op de website Netherlands and You. Op de website Nederland Wereldwijd vindt u het reisadvies voor Kosovo.
Meer weten?
In onze Factsheet over Kosovo vindt u gegevens zoals het bruto nationaal product, inwonersaantal en economische groei.
Vragen over zakendoen in Kosovo?
Onze adviseurs helpen u graag verder.
- Ministerie van Buitenlandse Zaken
