Zakendoen in Sao Tomé en Principe

Inwoners en maatschappij van Sao Tomé en Principe

Sao Tomé en Principe was een onbewoonde eilandengroep toen de Portugezen het rond 1470 ontdekten. Na die ontdekking stuurden de Portugezen veel ongewenste landgenoten en Afrikaanse slaven naar de eilanden om ze te bevolken en het land te bewerken. Na meer dan 5 eeuwen (bijna) ononderbroken Portugese heerschappij werd de eilandengroep in 1975 onafhankelijk. Het land bleef hierna een tijdje politiek instabiel, met een aantal mislukte coups en veel regeringswisselingen. De laatste decennia lijkt Sao Tomé in rustiger politiek vaarwater te zijn beland.

Tegenwoordig is Sao Tomé en Principe een semi-presidentiële republiek met zo'n 0,2 miljoen inwoners (2023). De eilandengroep bestaat uit een aantal kleine en 2 grote eilanden waarvan Sao Tomé verreweg het grootste is. De eilanden samen zijn meer dan 2 keer zo groot als Texel. De grootse stad op het eiland Sao Tomé is de hoofdstad Sao Tomé met 80.000 inwoners. De grootste stad op het eiland Principe is Santo Antonio.

De bevolking bestaat voornamelijk uit Mestiezen (mensen van gemengde afkomst) en afstammelingen van Afrikaanse slaven. Portugees is de officiële taal die bijna iedereen op Sao Tomé en Principe spreekt. Katholicisme is het grootste geloof (meer dan 50%) gevolgd door een groot aantal protestantse geloven. Relatief veel Santomezen noemen zich niet-gelovig (21%).

Drinkbaar water

In Sao Tomé en Principe is armoede wijdverspreid en de scholing van jongeren schiet nog tekort. Het land heeft een jonge bevolking met meer dan 60% jonger dan 25 jaar. Toch doet Sao Tomé en Principe het op deze gebieden beter dan veel landen in de regio. Er is voor bijna de hele bevolking drinkbaar water en meer dan 60% beschikt over elektriciteit. Op de Human Development Index staat het land 141^e.

Economie van Sao Tomé en Principe

De economie van Sao Tomé draait vooral op de export van landbouwproducten, met name cacao. Dat maakt Sao Tomé kwetsbaar voor prijsschommelingen op de cacaomarkt en de gevolgen van klimaatverandering. Om die kwetsbaarheid te verminderen, richt Sao Tomé zich tegenwoordig ook op toerisme en op de toekomstige exploitatie van een aantal olievelden binnen haar territorium.

Voor voedsel, brandstof en consumptiegoederen is Sao Tomé afhankelijk van import. Omdat de havens nog niet genoeg capaciteit hebben, kan de import van grote hoeveelheden producten op termijn gevaar lopen.

Economisch sterker

Sao Tomé wil economisch sterker worden. Daarom heeft het land met onder meer Portugal en China afspraken gemaakt voor financiële steun. Ook is Sao Tomé afhankelijk van de steun van organisaties als de Wereldbank en het IMF. Ondanks die steun kampt Sao Tomé nog met veel problemen, waaronder ontbossing, slecht afvalmanagement en kwetsbaarheden in de financiële sector.

Recente economische ontwikkelingen

In Sao Tomé sloeg de coronacrisis hard toe: in 2020 kromp de economie meer dan 6%. In de jaren erna herstelde de economie zich weer enigszins, door herstel van de toerismesector en een sterke landbouwsector.

Meer weten over de recente economische ontwikkelingen in Sao Tomé? Bekijk dan de analyse van de Wereldbank.

Handel Nederland – Sao Tomé en Principe

In 2023 bedroeg de export van Nederlandse goederen naar Sao Tomé € 3,0 miljoen. 

Meer weten? De volgende bronnen bieden meer handelscijfers:

• Bekijk het overzicht van de handel tussen Sao Tomé en Nederland op Trademap van het International Trade Center (ITC). Via criteria kunt u aanpassen of u naar 'import' of 'export' kijkt.
• Bekijk de website van het Centraal Bureau voor Statistiek voor informatie over de Nederlandse handel met Sao Tomé.
• U vindt het bruto nationaal product, economische groei, demografische gegevens en meer in onze factsheet over Sao Tomé.

Handelsrelatie EU-Sao Tomé en Principe

Sao Tomé en Principe valt onder het 'Everything But Arms'-stelsel van de EU. Dit betekent dat alle producten uit Sao Tomé en Principe, behalve wapens en munitie, onder voorwaarden tarief- en quotumvrij geïmporteerd kunnen worden in de EU. Kijk voor meer informatie op Access2Markets. Bent u nog niet bekend met Access2Markets? Bekijk dan eerst ons stappenplan hoe u Access2Markets kunt gebruiken.

Zakelijke kansen in Sao Tomé en Principe

Aanbestedingen

Op de websites van de Wereldbank en de African Development Bank staan regelmatig aanbestedingen voor projecten in Sao Tomé en Principe. Nog nooit samengewerkt met deze banken? Bekijk het filmpje over zakendoen met ontwikkelingsbanken.

Ziet u zakelijke kansen in Sao Tomé en Principe? Of bent u op zoek naar zakenpartners? Neem dan contact op met onze landenadviseurs voor Sao Tomé en Principe. Zij kunnen u meer vertellen over de sectoren en u helpen aan de wet- en regelgeving te voldoen.

Ondernemen in Sao Tomé en Principe

Ease of Doing Business

Bij de Wereldbank vindt u informatie over alle praktische zaken die komen kijken bij een eigen bedrijf starten in Sao Tomé en Principe. In het rapport Doing Business in Sao Tomé en Principe (pdf) vindt u informatie over bouwvergunningen, onroerend goed registreren en belastingen betalen. Sao Tomé en Principe staat op plaats 170 in de Ease of Doing Business Index (jaartal 2020).

Let op: De Wereldbank heeft onregelmatigheden gevonden in de ranglijsten van 2018 en 2020. Na intern onderzoek (pdf) is besloten om met de Doing Business-rapporten te stoppen. Met de nieuwe methode Business Ready (B-Ready) wil de Wereldbank opnieuw een betrouwbare ranglijst maken. In 2024 lanceerde de bank een pilot met informatie over 50 landen. Bekijk de pilot B-Ready op de website van de Wereldbank.

Hulp bij financiering nodig?

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland helpt u graag uw financiering rond te krijgen. Lees op onze pagina Subsidies en financiering voor internationaal ondernemen hoe wij u kunnen helpen.

Kijk ook in de Subsidiewijzer welke subsidies er voor Sao Tomé en Principe mogelijk zijn.

Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen

Internationaal zakendoen biedt kansen, maar kent ook uitdagingen. Deze vragen om een goede voorbereiding. Let erop dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt in het buitenland. Zo kunt u helpen de lokale situatie te verbeteren, bouwt u aan een goede reputatie en een toekomstbestendige onderneming.

De Nederlandse overheid verwacht dat u als ondernemer de risico's voor mens en milieu in uw bedrijfsvoering én in de internationale waardeketen in kaart brengt. En dat u de negatieve gevolgen daarvan voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Dit heet due diligence (gepaste zorgvuldigheid). Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen.  

Onderzoek de risico's

Ondernemen is niet zonder risico's. Elk land biedt uitdagingen. De volgende bronnen geven u een eerste indruk van mogelijke MVO-risico's. Het is belangrijk dat u deze zelf goed onderzoekt, voordat u zakendoet in het buitenland. Blijf ook op de hoogte van lokale ontwikkelingen.

• MVO Risico Checker (MVO Nederland)
• Corruption Perceptions Index (Transparency International)
• Human Development Index (Verenigde Naties) - Kies het land bovenaan in het uitklapveld.
• Status van conflicten (Crisis Group)
• ThinkHazard (Wereldbank)
• Reisadvies (Ministerie van Buitenlandse Zaken) - Vul het land in.

Meer weten of hulp nodig?

• Bekijk onze informatie over internationaal maatschappelijk verantwoord zakendoen.
• Het MVO-steunpunt helpt u op weg met advies en informatie om maatschappelijk verantwoord ondernemen en due diligence toe te passen.

Exportregels voor Sao Tomé en Principe

Documenten procedures

• De Kamer van Koophandel heeft meer informatie over exportdocumenten.
• De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) geeft informatie over exportprocedures bij dierlijke producten en plantaardige producten.
• De haven van Sao Tomé biedt (Portugese) informatie over zijn tarieven op zijn website.

Tijdelijke invoer

Sao Tomé en Principe is geen ondertekenaar van de ATA-conventie en u kunt dus geen gebruik maken van een ATA-carnet bij tijdelijke invoer.

Export strategische goederen

Op Rijksoverheid.nl vindt u informatie over de export van militaire en dual-use goederen (goederen die ook militair gebruikt kunnen worden).

Hulp van de ambassade

De ambassade in Luanda (Angola) staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers kennen de lokale markt, signaleren kansen en geven praktische tips. Bovendien kunnen zij deuren openen die voor anderen gesloten blijven.

Lijkt de plaatselijke overheid niet mee te willen werken of zijn er andere drempels? Vaak kent de ambassade de mensen die deze obstakels weg kunnen nemen. Bij zakelijke conflicten kunnen de ambassademedewerkers u in contact brengen met juristen en fiscalisten.

Bekijk de contactinformatie van de ambassade op de website Nederland Wereldwijd. Daar vindt u ook het reisadvies voor Sao Tomé en Principe.

Meer weten?

• Bekijk onze artikelen, tips en meer over Zakendoen in Afrika.
• Kijk bij World Integrated Trade Solution (een initiatief van de Wereldbank en UNCTAD) voor statistieken over Sao Tomé en Principe.
• Ook op de website van het Santomese Instituto Nacional de Estatística vindt u allerlei statistieken (de verschillende rubrieken en de toelichtingen zijn in het Portugees).
• Bij de belastingdienst van Sao Tomé en Principe vindt u informatie over Santomese belastingregels.
• Kijk wat handelsakkoorden voor uw handel kunnen betekenen, en wat u kunt doen tegen handelsbelemmeringen.
• Bent u nog aan het oriënteren? Probeer dan de Exportwijzer.