Slimme energiesystemen ontwikkelen
In Nederland gebruiken we steeds meer elektriciteit. Tegelijkertijd wekken we ook steeds meer duurzame energie op. Om ervoor te zorgen dat er geen tekort of overschot aan energie is, moeten we deze slim en flexibel gebruiken. U kunt als ondernemer of onderzoeker met subsidie werken aan het ontwikkelen of verbeteren van slimme energiesystemen. Lees meer over onze subsidies en bekijk praktijkvoorbeelden.
Blijf op de hoogte via e-mail
Met subsidie werken aan slimme energiesystemen
Wilt u een slim energiesysteem ontwikkelen of verbeteren? Dan kunt u hiervoor mogelijk subsidie krijgen met een subsidie voor energie-innovatie. We geven subsidie voor (combinaties van) industrieel onderzoek, experimentele ontwikkeling en demonstratieprojecten. Deze subsidies zijn bedoeld voor ondernemers, wetenschappers en onderzoeksinstellingen.
Op dit moment wordt er met subsidie gewerkt aan veelbelovende innovatieve projecten. De projecten op deze pagina kregen subsidie via de regeling Missiegedreven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI) of de regeling Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+). Maar u kunt bijvoorbeeld ook subsidie krijgen via de regeling Energie Klimaat Onderzoek en Ontwikkeling (EKOO).
Toets uw projectidee
Vraag ons zonder verplichtingen advies over uw projectidee. Door dit te doen voordat u de aanvraag doet, vergroot u de kans dat uw project slaagt.
- Bespreek samen de haalbaarheid van uw idee en de kansen op succes.
- Leg uw idee uit en krijg direct feedback.
- Ontdek mogelijk andere subsidies die voor u interessant zijn.
Vul het projectideeformulier in. Eén van onze projectadviseurs neemt zo snel mogelijk contact met u op.
Opslag en inzet van energie
Door energie op te slaan, kunnen we vraag (gebruik) en aanbod (opwek) beter op elkaar afstemmen. We ontlasten hiermee ons energiesysteem. Met sommige technieken kunnen we energie zelfs meerdere seizoenen opslaan. Denk bijvoorbeeld aan warmwaterboilers in huis, containers met lithium-ion batterijen bij wind- en zonneparken of ondergrondse gasopslag.
Met onze subsidies voor energie-innovatie kunt u werken aan technieken die de opslag en inzet van energie verbeteren. Denk bijvoorbeeld aan technieken die ervoor zorgen dat een lithium-ion batterij meer energie kan opslaan. Of technieken die ervoor zorgen dat we een overschot aan energie kunnen inzetten voor de productie van waterstof.
Meer over opslag van energie:
*Rustige muziek speelt* Beeldtekst : Total E-grid. Laad- en E-infrastructuur voor e-trucks met (tweedehands) batterijen. Peter de Rooy – CEO De Rooy Transport: Zo'n batterijsysteem wat wij nu hebben staan haalt veel meer rendement uit de batterijen. Die kunnen eerst misschien wel zes, zeven, acht jaar in de truck mee en dan kunnen ze daarna nog misschien nog wel 10, 15 jaar mee als stationaire toepassing. *Rustige muziek speelt* Maarten Klein Geltink – Hedgehog Applications: Wat ik fascinerend vind aan het werken met techniek is dat eigenlijk de losse componenten, bijvoorbeeld hier alleen de batterijen of een BMS of alleen de omvormers op zichzelf doen niet veel, maar op het moment dat je er een softwarelaag overheen doet dan komt dat tot leven eigenlijk, en kan het echt gaan meedraaien in een energiesysteem van, in dit geval, een klant. Peter de Rooy: Het project dat wij hier hebben met recyclebare batterijen is tot stand gekomen doordat wij een eerste elektrische vrachtauto hadden die eigenlijk vervangen moest worden, en wij het wel heel erg zonde vonden van de batterijen die erin zaten, want dat was toch het duurste component van de truck op dat moment. Maarten Klein Geltink: Een van de innovaties is ons eigen ontwikkelde energiemanagement-systeem. Dus op het moment dat er heel veel zon is, dan zorgen we ervoor dat die zonne-energie allemaal de batterij in gaat. En op het moment dat er meerdere trucks gaan laden zorgen we ervoor dat de pieken allemaal uit de batterijen komen. Dat wordt volledig automatisch ingeregeld met onze eigen software die hier op locatie draait. Wat dit systeem zo slim en bruikbaar maakt is onder andere ook dat we alles hier op gelijkstroom doen. Dus zowel de zonnepanelen zijn op gelijkstroom gekoppeld met de batterij, dat betekent dat er vrijwel geen verliezen zijn, en ook de speciaal ontwikkelde DC/DC-lader. Die is ook uniek, want die kan ook eigenlijk direct de zonne-energie opnemen en in de truck stoppen. Dus er zijn gewoon geen verliezen en dat is wel heel uniek en wordt bijna nog niet toegepast. *Rustige muziek* Peter de Rooy: Dit systeem brengt ons in ieder geval dat wij op kunnen schalen met elektrische trucks. Het zijn er inmiddels twaalf geworden. Daar hebben we heel veel stroom voor nodig. Vanuit het net kunnen we die niet krijgen in verband netcongestie. Dus doordat we best wel veel zonnepanelen op het dak hebben liggen, en nu met deze batterij-opslagsystemen erbij, hebben we in ieder geval genoeg stroom om onze eigen trucks op te kunnen laden. Maarten Klein Geltink: De manier waarop nu geladen wordt is dat wij een systeem hebben ontwikkeld, als het ware een soort van gordijnrailsysteem is dat, waarbij we aan het dock kunnen laden. Die laadoplossing is ook helemaal botsvrij, dus trucks kunnen daar onderdoor rijden. *Up-tempo muziek* Een tip die ik andere ondernemers zou willen meegeven is in ieder geval: begin in ieder geval met elektrisch rijden, want het is toch de toekomst. Dan kan je denken: ok, we beginnen er met één of twee, maar denk ook vast na dat je zometeen moet gaan opschalen. Waar zet ik de apparatuur neer, wat voor kabels heb ik nodig? Maarten Klein Geltink: De DEI+ subsidie heeft eigenlijk mogelijk gemaakt dat wij op twee locaties twee batterijsystemen konden demonstreren en daar allerlei testen in konden doen. Dus dit heeft zeker geholpen om ons te versnellen richting het hergebruik van de cellen. Maar ook het bekijken van is zo'n gelijkstroom-topologie nou iets voor de toekomst? Dat heeft absoluut geholpen. Logo Rijksdienst voor Ondernemend Nederland verschijnt in beeld. Beeldtekst: Meer weten? www.rvo.nl. In samenwerking met Topsector Energie. *Muziek eindigt*
In de praktijk: recyclebare batterijen voor elektrische vrachtwagens
Het project Total E-grid demonstreerde en valideerde recyclebare batterijen voor elektrisch rijdende vrachtwagens. Deze batterijen worden opgeladen door eigen zonnepanelen. Dankzij het zelf ontwikkelde energie-managementsysteem gaat hierbij geen energie verloren. Het project draagt hiermee bij aan de vermindering van netcongestie. Én zorgt ervoor dat een uitbreiding van het net niet nodig is.
Flexibiliteit in plaats van netverzwaring
Steeds meer particulieren, ondernemers en bedrijven willen een aansluiting op het elektriciteitsnet. De vraag hiernaar is zo groot dat ons elektriciteitsnet het niet aankan. Daarom moeten we het net verzwaren. Maar, dit kost veel tijd en geld. Bovendien gaan we het met alleen netverzwaring niet redden. Een oplossing op de korte termijn is flexibilsering.
Met flexibilisering pas je het aanbod van energie (opwek) beter aan op de vraag (gebruik). Dit betekent dat we een bepaalde periode meer of minder energie gebruiken of opwekken. Ook moeten we slimmer omgaan met de opgewekte energie. Met subsidie kunt u werken aan innovaties die bijvoorbeeld zorgen voor:
- slimmere energiesystemen;
- een betere toegang tot de elektriciteitsmarkt;
- flexibiliteit bij de invoering, gebruik en opslag van energie;
- digitalisering om meer inzicht te krijgen in processen.
*Rustige muziek speelt*
Beeldtekst: EIGEN.
Blauwdruk en praktische tools voor Ehubs in pilots getest.
Haike van de Vegte – Firan Decentrale Netten:
Het probleem dat we met een energyhub proberen te lossen is onder andere netcongestie. Steeds meer bedrijven krijgen te horen dat ze niet kunnen uitbreiden of verduurzamen door congestie. Dat betekent eigenlijk dat ze dus niet verder kunnen. MOOI EIGEN is een subsidietraject dat helpt bij het ontwikkelen van een blauwdruk voor energiehubs. Het is eigenlijk niks anders dan een manier waarop je tussen bedrijven onderling wil samenwerken op het gebied van energie en capaciteit.
*Inspirerende muziek*
Meis de Jongh – Community Manager ECAH:
Bij dit project kwamen echt meerdere partijen samen. Los van natuurlijk de Port of Amsterdam en de zes bedrijven die aan dit initiatief hebben meegewerkt. Dat is van een invriescombinatie tot aan een grote reachstackerleverancier. Er kwamen natuurlijk ook vanuit de softwarekant heel veel partijen samen. Denk daarbij aan With the Grid, aan Firan, aan ACC, aan het Shared Energy Platform. Dan zie je zo'n project op papierm overzichtelijk. Ik denk wel meer dan 20 partijen die er bij betrokken zijn geweest.
*Pianomuziek begint*
Haike van de Vegte – Firan Decentrale Netten:
De techniek heeft zo veel verschillende aspecten als het gaat om software, als het gaat om batterijen, waterstof, warmte, alles, er zit zoveel in. Hier hebben we alle verschillende bedrijfjes. Hoe dat er dan precies uitziet in een dashboard? Dat je ziet dat bijvoorbeeld het ene bedrijf een bepaald piekmoment heeft op het begin van de dag als er trucks worden geladen, en een andere partij heeft juist misschien wel een dalletje in zijn profiel. Hier hebben we een windmolen, die heeft ook een eigen dashboard. Normaal gesproken hebben ze allebei afzonderlijk misschien wel een probleem, namelijk: ze kunnen niks terugleveren of niks afnemen. Maar gezamenlijk kan je zien dat de ene de piek heeft en de andere het dalletje, waardoor het met elkaar kan worden vereffend. Daarmee kunnen ze gezamenlijk misschien wel onder die capaciteitsgrens blijven.
Meis de Jongh – Community Manager ECAH:
Wat heel uitdagend toch ook is geweest is het begrip proberen te creëren tussen de softwarebouwers enerzijds en de ondernemer anderzijds, die gewoon met de dagelijkse praktijk te maken heeft. Wat voor de één begrijpbaar is, is dat voor de ander niet. En dat zoiets simpels als een dashboard waarin je ziet wat er gebeurt met de energie. De één snapt het vlakje rood wel en de ander niet. Hoe kan je die dan bij elkaar brengen zodat iedereen het snapt?
*Inspiratievolle muziek*
Haike van de Vegte – Firan Decentrale Netten:
Eén tip die ik zou kunnen meegeven voor bedrijven, organisaties, bedrijventerreinen die hiermee aan de slag willen is, wat sneller proberen ook te gaan toepassen. Je komt dan tegen bijvoorbeeld dat een batterij helemaal niet aan te sturen is, of dat een ander energiemanagementsysteem helemaal niet goed te integreren is. Hoe eerder je dat tegenkomt, hoe beter die oplossing ook wordt. Wat we hier hebben ontwikkeld in het Amsterdamse havengebied, dat willen we ook open source ter beschikking gaan stellen, zodat anderen daar gewoon gebruik van kunnen maken.
Meis de Jongh – Community Manager ECAH:
De MOOI-subsidie heeft ons gebracht dat we een energiehub en de hele software eromheen hebben kunnen bouwen. Door dit kunnen we nu delen en opschalen en de hele Amsterdamse haven laten profiteren van energie delen en het mogelijk kunnen maken.
Logo Rijksdienst voor Ondernemend Nederland verschijnt in beeld.
Beeldtekst: Meer weten? www.rvo.nl.
In samenwerking met Topsector Energie.
*Muziek eindigt*
In de praktijk: energiehubs voor bedrijventerreinen
Het project EIGEN ontwikkelde met subsidie een stappenplan en hulpmiddelen voor de ontwikkeling van energiehubs voor bedrijventerreinen. Een energiehub is een vorm van samenwerking tussen bedrijven die opwek en gebruik van energie op elkaar afstemmen. Dankzij deze energiehubs past de grootschalige opwek van duurzame energie beter in het elektriciteitsnet. Hierdoor neemt de druk op het net af. Én is vraag en aanbod van lokale energie beter in balans.
Wilt u ook samenwerken in een energiehub?
Bedrijven en inwoners kunnen in energiehubs samenwerken om opwek, verbruik, opslag en omzetting van energie op elkaar af te stemmen. Dit helpt om het elektriciteitsnet effectief te gebruiken en overbelasting te voorkomen. Lees meer over samenwerken in een energiehub of vraag advies aan een energieadviseur. Die helpt u bij het in kaart brengen van uw energievoorziening.
Innovatieve oplossingen voor lokale uitdagingen
Het energiesysteem in Nederland verandert. Zo wekken we steeds meer stroom via zonnepanelen op en rijden steeds meer mensen elektrisch. Dit zorgt voor nieuwe uitdagingen die vragen om nieuwe oplossingen. Veel van deze uitdagingen spelen zich op lokaal niveau af en hebben een gebiedsgerichte aanpak nodig. Daarom is het belangrijk om te kijken wat er specifiek in een wijk speelt. Waar en wanneer laden bewoners hun auto's op? Hoe gaan we in de zomer om met een overschot aan opgewekte energie door zonnepanelen op woonhuizen? En hoe voorkomen we dat al die energie tegelijk in het elektriciteitsnet komt?
*Rustige muziek begint* Beeldtekst: Local4local. Lokaal energie met elkaar delen in een energiegemeenschap. Koen van Swam – Deltawind: Local4Local is een onderzoeksproject. We werken daarin samen met verschillende lokale energiecoöperaties door het land. En waar we naar willen kijken is, kunnen we onze zelf opgewekte energie delen met onze buurtgenoten, met onze eigen gemeenschap? Dat we minder afhankelijk worden van de energiemarkt en eigenlijk meer invloed hebben op de energieprijs. Willy Heintjes – Lid van Deltawind: Ik vind het wel belangrijk dat je energie afneemt die duurzaam is. Het mooie vind ik van de coöperatie, is dat we het gewoon binnen het eiland houden. Het eiland heeft als opdracht gekregen om 225 megawatt aan windenergie op te wekken. Op het moment zitten ze tegen de 200 afnemers. Dat gaat groeien en dan denk ik dat er op een gegeven moment meer draagvlak is voor de windmolens. Ze geven ook overlast, maar als je op een gegeven moment daar ook je voordeel mee kunt doen, dan neemt het draagvlak wel toe. Koen van Swam – Deltawind: De stroom die hier opgewekt wordt, in plaats van dat die naar de markt gaat, dat die eerst bij de mensen thuis komt. Als je bijvoorbeeld zelf zonnepanelen hebt, dan ga je eerst stroom gebruiken van je eigen zonnepanelen. Daarna kun je stroom van de zonnepanelen van je buren gebruiken. De derde stap is dat je de windstroom kan gebruiken van het windpark wat we samen hebben, en je gaat pas als laatste naar de markt kijken. Het idee is dus ook dat, als eerst voor de zonnestroom, daar hoef je het minste voor te betalen, voor de windstroom wat meer, en dat de hoogste prijs bij de markt ligt. Het belangrijkste om deze gemeenschap op te starten, dat is wel de prijs. Het moet concurrerend zijn. Willy Heintjes – Lid van Deltawind: Ik ben en blijf natuurlijk een Flakkeeënaar en die zijn 'zuunig', die zijn 'zuunig'. En als het meer zou zijn dan, een paar cent meer per kilowatt, dan zou ik mij daar niet zo druk over maken. Maar het moet niet te gek worden natuurlijk, want dan haak ik af. *Up-tempo muziek begint* Willy Heintjes – Lid van Deltawind: Ik heb een kastje gekregen van de coöperatie en daarin kan ik zien wanneer er energie wordt opgewekt door de coöperatie. Dus als het zonnetje schijnt dan zeg ik tegen m'n vrouw: heb je nog een wasje te draaien, want dan moet je dat nu doen. Ik heb een elektrische auto, dus als die accu leeg is dan zeg ik: wacht even, ik heb nu het zonlicht, laat ik mijn auto opladen. Koen van Swam – Deltawind: Onze verwachting was dat we 60% lokale stroom zouden gebruiken, maar na een jaar zien we dat dat al 75% is. Dat is heel erg mooi om te zien. We gaan daarop uitbreiden, bijvoorbeeld met opslag. We hebben een batterij hier in ons kantoor. Die willen we ook beschikbaar stellen voor die energiegemeenschap, zodat die 75 misschien wel 80 wordt. Het mooie van de MOOI-subsidie is enerzijds de financiële bijdrage die heel erg prettig is, anderzijds zorgt het voor structuur. Je gaat jezelf organiseren, ook met die andere coöperaties om een bepaald doel te bereiken, en het zorgt gewoon dat je je ogen echt op de bal houdt. Logo Rijksdienst voor Ondernemend Nederland verschijnt in beeld. Beeldtekst: Meer weten? www.rvo.nl. In samenwerking met Topsector Energie. *Muziek eindigt*
In de praktijk: energie delen in een energiegemeenschap
Local4Local werkte met subsidie aan een betaalbare, duurzame en veilige energievoorziening voor gebruikers en omwonenden. Binnen dit project verbruiken gebruikers eerst de zelf opgewekte energie, dan dat van omwonenden en dan pas van energieleveranciers. Hierdoor zijn ze minder afhankelijk van energieleveranciers. Én hebben ze meer invloed op de energieprijs.
Onderzoek naar thuis- en buurtbatterijen
In Nederland wekken we steeds meer energie op met zon en wind. Als we meer opwekken dan nodig, dan is het fijn als we deze energie in batterijen kunnen opslaan voor later gebruik. Maar: waar en hoeveel batterijen kunnen we in Nederland plaatsen? Hoe passen ze in ons energiesysteem? En zijn ze een oplossing voor ons volle elektriciteitsnetwerk (netcongestie)?
Onder andere deze vragen stonden centraal in het 'Onderzoek naar verdienmodellen, marktomvang en systeemimpact voor thuisbatterijen en buurtbatterijen'. Wij gaven opdracht om dit onderzoek uit te voeren. In het rapport leest u onder andere over:
- 3 verdienmodellen voor thuisbatterijen en hun toekomstverwachting
- de interesse bij consumenten voor thuisbatterijen
- de marktomvang van thuis- en buurtbatterijen
- de invloed van batterijen op netcongestie
De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat thuisbatterijen positief kunnen bijdragen aan ons energiesysteem. Dit moet dan wel goed geregeld zijn, met technische maatregelen en duidelijke regels en werkwijzen. Download het rapport hieronder.
Digitalisering en software
Het Nederlandse elektriciteitssysteem werkt de hele dag door. Dit levert veel bruikbare digitale informatie op. Met deze informatie kunnen we bijvoorbeeld over- en onderbelasting van het net beter voorspellen. Ook kunnen we op basis van deze informatie software maken die bijvoorbeeld helpt om energie precies op het juiste moment op te slaan of terug te leveren. Daarnaast helpt de slimme inzet van kunstmatige intelligentie om risico’s en kansen voor verbetering te zien.
*Rustige muziek speelt* Beeldtekst: NO-GIZMOS. Onderzoek naar gebruik thuisbatterijen om het elektriciteitsnet te ontlasten. Harold Pul – Enexis Netbeheer: De MOOI-subsidie van de RVO is een serieuze steun in de rug voor partijen zoals kennisinstellingen als universiteiten en hogescholen, maar ook commerciële partijen, om hun research budget aan te vullen en daarmee innovaties te realiseren die de energietransitie echt een boost kunnen geven. Dik Goorhuis – Energiekansen – Energiecoöperatie Ansen: NO-GIZMOS is een project waarbij we proberen met een aantal batterijen de energietransitie te verbeteren vanuit het idee om netwerkcongestie-problemen op te lossen op het middenspanningsnet. Welkom in Ansen. David van der Ploeg – CGI ICT-dienstverlener: Dank je wel. Dik Goorhuis: Jij wilde het batterijsysteem zien? David van der Ploeg: Ja, dat klopt. Laten we eens even kijken hoe de batterij erbij staat. Leuk om zo eens te zien. We hebben hier de software geleverd die de aansturing van de accu doet. Via de aansturingsmodule aan de wand en de communicatiemodule in de nok, zorgen we op basis van de data van Enexis en de algoritmes vanuit de universiteit, dat die accu op precies het juiste moment stroom opslaat of weer teruglevert. Harold Pul: Hoe zorg je er nou voor dat die batterijen aangestuurd worden en daarmee het net ontlast wordt? Daar heb je een platform voor nodig in het midden, waarbij wij data sturen naar het platform over ons netwerk. Vervolgens zorgen wij ervoor dat het platform op een dagelijkse basis een profiel stuurt naar de batterijen, maar dat moet wel aangevuld worden door een algoritme wat weer ontwikkeld wordt door de hogeschool. In Europa delen wij energie. Dat moet een bepaalde balans hebben. Vervolgens wordt het in Nederland verdeeld door zogenaamde lokale netbeheerders. Het kan zijn dat er op een hoger niveau in het net een probleem ontstaat doordat we op een laag niveau veel energie invoeden, zoals zonne-energie. De visie was dat wij kleinschalige flex-apparatuur zoals batterijen, laadpalen en zonnepanelen, kunnen inzetten zodat ons netwerk daarmee beter in balans raakt. Bewoonster Ansen: Hallo Dik, kom binnen. Dik Goorhuis: Dank je wel. Om echt draagvlak te krijgen heb je eigenlijk met name wat contacten nodig, natuurlijk, binnen het dorp en daarnaast: heel veel communiceren. Iedere keer tijdens alle vergaderingen die we hier hebben waar mensen naartoe komen, toch vertellen waar we mee bezig zijn. En we willen graag toewerken naar toch een soort van leverancier voor de lokale omgeving. Er wordt vaak gesproken over de dorpen die een beetje uit elkaar vallen omdat supermarkten weg gaan, de bus is er niet, noem maar op. Dus je moet ook op zoek gaan naar vervanging. En wij denken dat dit bijvoorbeeld iets is waardoor je mensen dichter bij elkaar kunt brengen, wat uiteindelijk ertoe leidt dat het dorp hechter is, en dat is waardevol. *Up-tempo muziek speelt* Harold Pul: De eerste bevindingen van dit project zijn zo dat we kunnen zien dat als energie-gemeenschappen samenwerken met elkaar en met deze flex-apparaten als batterijen, dat daarvoor zowel de energie-gemeenschap een voordeel zit, dat ze beter energie kunnen gebruiken, maar ook voor ons als netbeheerder dat wij daarmee meer energie kwijt kunnen op de juiste momenten en dat het daarmee ook betaalbaarder wordt. Logo Rijksdienst voor Ondernemend Nederland verschijnt in beeld. Beeldtekst: Meer weten? www.rvo.nl. In samenwerking met Topsector Energie. *Muziek eindigt*
In de praktijk: software voor thuisbatterijen
Het project No-Gizmos ontwikkelde met subsidie een integraal softwaresysteem voor thuisbatterijen bij woningen. Het systeem zorgt ervoor dat een thuisbatterij precies op het juiste moment stroom opslaat of weer teruglevert. Dit gebeurt met hulp van netbeheerders. Hiermee ontlasten we het laagspanningsnet en ontstaat ruimte op het hoogspanningsnet. Dit zorgt uiteindelijk voor meer ruimte op het net voor zonne- en windparken, zonder het net eerst (sterk) te moeten verzwaren.
Vragen?
Heeft u een vraag over het ontwikkelen van slimme energiesystemen? Neem dan contact met ons op via ses@rvo.nl.
- Ministerie van Klimaat en Groene Groei
Zie ook
Uitgelicht
