Zakendoen in Tanzania

Laatst gecontroleerd op:
14 augustus 2024
Gepubliceerd op:
7 september 2020

Tanzania is een van de grootste landen in Oost-Afrika. Het land staat bekend om zijn toeristische attracties zoals grote wildparken en de prachtige stranden in deelstaat Zanzibar. Daarnaast exporteert het ook veel producten, zoals avocado's, goud en hout. Ondanks een lastig ondernemersklimaat biedt Tanzania diverse kansen voor Nederlandse ondernemers. Welke kansen zijn dat? En waar vindt u informatie over Internationaal MVO? Deze pagina helpt u op weg bij het zakendoen in Tanzania.

© Eric Kampherbeek

Inwoners en maatschappij van Tanzania

Tot 1964 bestond Tanzania uit 2 verschillende staten: Tanganyika en Zanzibar. De naam Tanzania komt van de eerste lettergrepen van beide staten. Tanganyika was een van de weinige Duitse kolonies in Afrika: Deutsch-Ostafrika. De Duitse overheersing duurde ongeveer van 1886 tot het begin van de Eerste Wereldoorlog.

Daarna werd het een Brits protectoraat. Dat duurde tot 1961. Dat is dan ook de reden dat Tanzanianen links rijden en hoofdzakelijk gebruikmaken van het type G-stopcontact.

Zanzibar en Tanzania Mainland

Tanzania wordt ook wel aangeduid als 'Tanzania Mainland'. Het heeft 2 officiële talen: Swahili en Engels. Hoogopgeleide jongere volwassenen beheersen het Engels meestal goed. De voertaal tijdens het zakendoen is dan ook voornamelijk Engels.

Het eiland Zanzibar werd na eeuwenlange overheersing door Portugezen, Arabieren en Engelsen in 1963 onafhankelijk. Zanzibar is vrijwel volledig islamitisch en heeft verregaande autonomie binnen Tanzania. Zo heeft Zanzibar een eigen grondwet en regering. De cultuur verschilt van Tanzania. Het is daarom aan te raden om buiten de hotels en resorts op Zanzibar, de schouders en knieën te bedekken.

Verschillende stammen

Daarnaast spreken Tanzanianen ook vaak nog de taal van hun stam. Tanzania is een lappendeken van verschillende stammen. Een derde van de Tanzanianen hoort tot een van de 7 grootste bantoestammen. Twee derde van de Tanzaniaanse bevolking behoort tot een van de 120 overige Bantoestammen.

Slechts een klein deel van de bevolking is níet Bantoe, waaronder een groep geëmigreerde Indiërs. Twee derde van de bevolking is christelijk en een derde islamitisch.

Dodoma en Dar es Salaam

Zoals veel Afrikaanse landen, heeft Tanzania een zeer jonge bevolking. Bijna 45% van de bevolking is jonger dan 15 jaar. Veel jonge Tanzanianen verhuizen naar de grote steden.

Dodoma is sinds 1974 de hoofdstad, waar ook de meeste Tanzaniaanse overheidsinstanties zijn gevestigd.

Toch blijft Dar es Salaam veruit de belangrijkste economische stad van het land. Dar es Salaam groeit ook snel. In 2021 telde de stad 7 miljoen inwoners.

De totale bevolking van Tanzania werd geschat op ongeveer 63,3 miljoen in 2023. In 2007 waren dat er nog 38 miljoen inwoners.

Economie van Tanzania

Twee derde van de beroepsbevolking werkt in de agrarische sector. Dat stamt nog uit de tijd dat Tanzania een socialistische economie had (‘Ujamaa’), waarbij het land verdeeld was in zelfstandige agrarische gemeenschappen. Door economische crises in de jaren 70 en 80 is de economie van Tanzania wat toegankelijker geworden voor buitenlandse investeerders.

Koffie, katoen, cashewnoten, avacado’s, thee, tabak en sisal zijn belangrijk voor de Tanzaniaanse export. Het land heeft ook mijnbouw van onder andere goud, diamant, kaolien, tanzaniet en nikkel. Daarnaast heeft Tanzania gas- en petroleumbronnen.

Ondernemen in Tanzania kan lastig zijn door onduidelijke wet- en regelgeving. Ook het verkrijgen van een werkvergunning voor expats is een complex proces.

De Tanzaniaanse economie groeit al een decennium met 6 à 7% per jaar, maar is (mede) door de coronacrisis afgenomen. De relatieve armoede is de afgelopen 10 jaar afgenomen, maar door de gemiddelde bevolkingsgroei van 5 kinderen per vrouw is de armoede in absolute aantallen wel toegenomen. Tanzania staat 167e in de Human Development Index van de Verenigde Naties.

Recente economische ontwikkelingen

Door de coronacrisis viel de groei in 2020 terug tot iets meer dan 2%, maar in 2022 was de groei weer ruim 4%. De economische groeicijfers in 2023 zijn nog hoger (5%). Tanzania heeft een diverser aanbod van exportproducten.

De Wereldbank heeft in 2023 een rapport gepubliceerd over de economische situatie van Tanzania. En in 2021 publiceerde de Wereldbank een rapport over het herstel van de toerismesector na de coronacrisis.

Meer weten over de recente economische ontwikkelingen in Tanzania? Bekijk dan de analyse op de website van de Wereldbank.

Handel Nederland - Tanzania

De samenwerking tussen Nederland en Tanzania is hecht en gaat al jaren terug. De relatie richt zich vooral op het bevorderen van wederzijdse handel en investeringen, in het bijzonder op het gebied van havens, logistiek en landbouw. In Tanzania zijn ongeveer 80 kleine en grote Nederlandse bedrijven actief.

In 2023 bedroeg de export van Nederlandse goederen naar Tanzania € 209,0 miljoen.

Meer weten? De volgende bronnen bieden meer handelscijfers:

Handelsrelatie EU - Tanzania

Tanzania valt onder het 'Everything But Arms' stelsel van de EU. Dit betekent dat alle producten behalve wapens en munitie onder voorwaarden tarief- en quotumvrij geïmporteerd kunnen worden in de EU. Kijk in deze tabel welke bewijsstukken u nodig heeft wanneer u importeert uit landen die onder dit stelsel vallen.

Tanzania valt onder de Europese regeling voor APS-landen. Hierdoor kunnen goederen uit Tanzania – onder voorwaarden – prioritaire toegang krijgen tot de interne markt van de EU. Dit kan bijvoorbeeld door het instellen van verlaagde invoerrechten.

De EU heeft met de Oost-Afrikaanse Gemeenschap in 2014 een handelsakkoord gesloten ('Economic Partnership Agreement'), maar deze is door Tanzania nog niet ondertekend. Daardoor is het akkoord nog niet in werking getreden.

"Ga naar het land toe. Probeer een goed gevoel te krijgen bij de omgeving, de mensen en bij het land. Lokale aanwezigheid is belangrijk voor het succes van je bedrijf."

Bekijk 7 tips van 3 experts over zakendoen in Oost-Afrika

Alwin Quispel
Business Development Coach

Zakelijke kansen in Tanzania

Landbouw en tuinbouw

Tanzania biedt met name kansen in de landbouwsector. Tanzania kent veel kleine boeren die gezamenlijk betere kansen hebben op verkoop van hun producten, zoals al in de koffie-, thee- en katoenproductie gebeurt. 

Op de website Agroberichten Buitenland vindt u:

  • actuele informatie over ontwikkelingen binnen de landbouwsector;
  • voorbeelden van succesvolle business cases;
  • informatie over evenementen;
  • financiële instrumenten die u misschien kunt gebruiken.

U vind er ook rapporten over verschillende sectoren en kansenrapporten van de Tanzaniaanse overheid voor de regio’s:

Bovendien richt de ambassade zich op een aantal subsectoren, zoals de tuinbouw-, aardappel-, pluimvee- en aquacultuursector. Binnen deze sectoren zijn er meerdere Nederlandse bedrijven actief. Zo is er een Impact Cluster Poultry en een Impact Cluster Aquaculture.

De land- en tuinbouwsector is redelijk ontwikkeld in Noord-Tanzania. In het zuiden is er nog nauwelijks sprake van tuinbouw. Daar liggen ook kansen voor Nederlandse bedrijven.

Lees ook het rapport over de pluimveesector in Tanzania. Het rapport biedt informatie over consumentenvoorkeuren en markttrends, maar ook de waardeketen, branding en promotie.

Heeft u interesse in de landbouw- en tuinbouwsector in Tanzania? Schrijf u dan in voor de nieuwsbrief van de landbouwafdeling. Stuur een e-mail naar dar-lnv@minbuza.nl of volg de landbouwafdeling op Twitter.

Haven en Logistiek

Op het gebied van de havens en logistiek liggen er kansen. Tanzania heeft verschillende belangrijke havens die dienen als knooppunten voor logistiek en handel in de regio:

  • De haven van Dar es Salaam aan de oostkust van Tanzania. Die is verbonden met verschillende belangrijke wegen en spoorlijnen, en vormt een belangrijk distributiecentrum.
  • De havens in Tanga en in Mtwara, die voornamelijk worden gebruikt voor de export van grondstoffen en landbouwproducten.

Tanzania heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in de ontwikkeling van de haveninfrastructuur en logistiek. Zo vergroot het land de efficiëntie en capaciteit van de havens en bevordert het de regionale handel.

Daarnaast legt Tanzania zich de laatste jaren toe op het verbeteren van vliegvelden en havens. Ook moet het land een infrastructuur opbouwen voor de recent ontdekte gas- en oliereserves. Bovendien wordt er veel geïnvesteerd in het wegennetwerk en spoorwegen.

Het Tanzaniaanse Ministerie van Transport en Communicatie heeft ook verschillende initiatieven gelanceerd om de logistieke sector te moderniseren en te stroomlijnen:

  • De oprichting van het Tanzania Ports Authority (TPA);
  • De invoering van elektronische douanesystemen.

Meer weten over de kansen in deze sector? Vraag het de ambassade in Dar es Salaam via dar-ea@minbuza.nl.

Energie

Tanzania heeft 58 miljoen inwoners. Slechts een derde ervan heeft elektriciteit. Vooral in landelijke gebieden is er weinig elektriciteit. Dat biedt kansen voor bedrijven in de energiesector op het gebied van:

  • off-grid elektriciteitssystemen (bijvoorbeeld zonne-energie);
  • geothermische energie (zoals in de Keniaanse Great Rift Valley);
  • biogas (via bijvoorbeeld ananasafval);
  • schoon koken.

Ziet u kansen in deze sector? Neem contact op met onze adviseurs, wij denken graag met u mee.

Financiële dienstverlening

Er is steeds meer vraag naar financiële dienstverlening in Tanzania. De ambassade werkt samen met Tanzaniaanse en Nederlandse financiële instellingen om kennis uit te wisselen. Ook wordt bekeken hoe Nederlandse bedrijven Tanzania kunnen ondersteunen bij boekhoud- en belastingactiviteiten. Meer weten? Vraag het de ambassade in Dar es Salaam.

Toerisme

Met een directe vliegverbinding tussen Amsterdam, Kilimanjaro, Dar-es-Salaam en Zanzibar en jaarlijks (voor de coronacrisis) circa 25.000 bezoekers uit Nederland – en vele anderen uit de hele wereld –  is de toerisme-industrie in Tanzania behoorlijk ontwikkeld. Een kwart van het land is bestemd voor de natuur. In de hotelsector (hotelmanagement en recreatieaciliteiten) liggen er kansen.

Lees ook het rapport van de Wereldbank: 'Tanzania Economic Update, July 2021: Transforming Tourism - Toward a Sustainable, Resilient, and Inclusive Sector'.

Heeft u vragen over zakelijke kansen in Tanzania? Of bent u op zoek naar zakenpartners? Neem dan contact op met onze landenadviseurs voor Tanzania. Zij kunnen u meer vertellen over de sectoren en u helpen met het voldoen aan de wet- en regelgeving.

Maritieme handel rondom het Tanganyikameer

Het Tanganyikameer is van groot economisch belang in Oost-Afrika. Vooral voor de landen die grenzen aan het meer: Burundi, DR Congo, Zambia en Tanzania. Met verbeterde en duurzame infrastructuur (transportcorridors) kan de maritieme handel rondom het Tanganyikameer zich ontwikkelen.

Bekijk de video hieronder of lees bovenstaand rapport 'Lake Tanganyika turning corridors into sustainable opportunities' voor meer informatie.

Ondernemen in Tanzania

B-Ready: hulp bij uw start in het buitenland

Wilt u een bedrijf starten in het buitenland? Of gaan exporteren? Dan heeft u veel aan informatie over bijvoorbeeld bouwvergunningen, de registratie van onroerend goed en het betalen van belastingen.

Bij B-Ready van de Wereldbank vindt u deze informatie. B-Ready is de opvolger van de Ease of Doing Business-ranglijst. Tot 2020 beoordeelde die ranglijst het gemak van ondernemen in meer dan 150 landen. De Wereldbank stopte ermee na onregelmatigheden in de ranglijsten van 2018 en 2020. 

Met de nieuwe methode Business Ready (B-Ready) wil de Wereldbank opnieuw een betrouwbare ranglijst maken. In 2024 lanceerde de bank een pilot met informatie over 50 landen. Bekijk de pilot B-Ready.

Lees specifieke informatie over Tanzania op B-Ready.

East African Community

Tanzania is aangesloten bij de East African Community, een politieke en handelsorganisatie van 6 Oost-Afrikaanse staten. Naast Tanzania zijn de lidstaten Burundi, Kenia, Rwanda, Zuid-Soedan en Oeganda. Het hoofdkantoor bevindt zich in Tanzania (Arusha).

Cultuurverschillen bij zakendoen in Tanzania

Bij het zakendoen in Tanzania moet u rekening houden met de lokale cultuur en gebruiken. Probeer zoveel mogelijk informatie te krijgen of neem contact op met de ambassade voor advies. Het is daarnaast altijd handig om een lokale (Tanzaniaanse) partner te hebben die de manier van zakendoen in Tanzania kent.

Ook al spreken de meeste zakenmensen wel Engels, het is altijd goed om iemand mee te brengen die Swahili spreekt. Het kan ook nooit kwaad zelf wat Swahili te leren; dit breekt het ijs en toont goodwill. Zakendoen in Tanzania betekent ook geduldig zijn. Mensen komen vaak te laat voor afspraken. Soms komen mensen helemaal niet.

Vrouwelijke ondernemers in Tanzania

Tanzania kent relatief veel vrouwelijke ondernemers. Naar schatting 54% van alle mkb'ers in Tanzania zijn bedrijven van vrouwen. Meestal zijn het kleine ondernemingen.

Via het Waendelezeprogramma ondersteunen RVO en de ambassade in Tanzania vrouwelijke ondernemers. Waendeleze betekent in het Kiswahili 'doorgaan' of 'accelereren'. Het doel is om Tanzaniaanse vrouwen in de agribusiness te helpen om een volgende stap te maken: opschaling van hun bedrijf in 1,5 jaar. Het programma helpt de vrouwelijke ondernemers ook om in contact te komen met Nederlandse bedrijven.

Lees 'Doing Business in Tanzania' 2022 voor meer informatie over zakendoen in Tanzania. Dit rapport is gemaakt in opdracht van de ambassade in Dar-es-Salaam.

Tip bij grote bedragen

Zijn er bij het zakendoen grote bedragen gemoeid? Doe dan van tevoren onderzoek naar de prijzen. Maak nooit zomaar grote bedragen over naar personen of bedrijven die u niet via officiële kanalen heeft geverifieerd. Twijfelt u? Neem dan contact op met de ambassade.

Exportregels voor Tanzania

Documenten en procedures

De volgende bronnen bieden informatie over exportregels:

Tijdelijke invoer

Tanzania is geen ondertekenaar van de ATA-conventie. U kunt dus geen gebruik maken van een ATA-carnet.

Export strategische goederen

Op Rijksoverheid.nl vindt u informatie over de export van militaire en dual-use goederen (goederen die ook militair gebruikt kunnen worden).

Hulp bij financiering nodig?

Hulp bij financiering

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland helpt u graag uw financiering rond te krijgen. Lees op onze pagina Subsidies en financiering voor internationaal ondernemen hoe wij u kunnen helpen.

Subsidiewijzer

Denk bij het ondernemen in Tanzania ook aan de mogelijkheden van het krijgen van een subsidie via RVO. Kijk via de subsidiewijzer welke mogelijkheden er voor u zijn in Tanzania.

Het publiek-privaat partnerschap EAT:FRESH, een tuinbouwproject in Tanzania, is bijvoorbeeld opgezet met hulp van de SDG Partnerschapfaciliteit (SDGP). Kijk in de video hoe dankzij deze hulp kleinschalige boeren biologische groenten kunnen telen voor de internationale markt.

Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen

Internationaal zakendoen biedt kansen, maar kent ook uitdagingen. Deze vragen om een goede voorbereiding. Let erop dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt in het buitenland. Zo kunt u helpen de lokale situatie te verbeteren, bouwt u aan een goede reputatie en een toekomstbestendige onderneming.

De Nederlandse overheid verwacht dat u als ondernemer de risico's voor mens en milieu in uw bedrijfsvoering én in de internationale waardeketen in kaart brengt. En dat u de negatieve gevolgen daarvan voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Dit heet due diligence (gepaste zorgvuldigheid). Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen.  

Onderzoek de risico's

Ondernemen is niet zonder risico's. Elk land biedt uitdagingen. De volgende bronnen geven u een eerste indruk van mogelijke MVO-risico's. Het is belangrijk dat u deze zelf goed onderzoekt, voordat u zakendoet in het buitenland. Blijf ook op de hoogte van lokale ontwikkelingen.

Meer weten of hulp nodig?

Hulp van de ambassade

De ambassade in Dar es Salaam staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers ter plekke kennen de lokale markt, signaleren kansen en geven praktische tips. Bovendien kunnen zij deuren openen die voor anderen gesloten blijven.

Lijkt de plaatselijke overheid niet mee te willen werken of zijn er andere drempels? Vaak kent de ambassade de mensen die deze obstakels weg kunnen nemen. Bij zakelijke conflicten kunnen de ambassademedewerkers u in contact brengen met juristen en fiscalisten.

Meer weten?

Zakencultuur en zakendoen:

Handelsstatistieken:

Vragen over ondernemen in Tanzania?

Onze adviseurs helpen u graag verder.

In opdracht van:
  • Ministerie van Buitenlandse Zaken
Bent u tevreden over deze pagina?