Zakendoen in Tanzania

Heeft u na het lezen van het onderstaande nog vragen over het exporteren naar Tanzania? Neem dan contact op met een van onze adviseurs. Samen met het diplomatieke netwerk in dit land kunnen we u helpen om van uw export naar Tanzania een succes te maken.

Inwoners en maatschappij van Tanzania

Tot 1964 bestond Tanzania uit 2 verschillende staten: Tanganyika en Zanzibar. De naam Tanzania komt van de eerste lettergrepen van beide staten. Tanganyika was een van de weinige Duitse kolonies in Afrika: Deutsch-Ostafrika. Dat duurde ongeveer van 1886 tot het begin van de Eerste Wereldoorlog. Daarna werd het een Brits protectoraat. Dat duurde tot 1961.

Het eiland Zanzibar werd na eeuwenlange overheersing door Portugezen, Arabieren en Engelsen in 1963 onafhankelijk. Zanzibar is vrijwel volledig islamitisch en heeft verregaande autonomie binnen Tanzania. Zo heeft Zanzibar een eigen grondwet, een eigen president en een eigen parlement.

Tanzania is een lappendeken van verschillende stammen. Een derde van de Tanzanianen hoort tot een van de 7 grootste bantoestammen. Twee derde van de Tanzaniaanse bevolking behoort tot een van de 120 overige Bantoestammen. Slechts een klein deel van de bevolking is níet Bantoe, waaronder een groep geëmigreerde Indiërs.

Tanzania heeft 2 officiële talen: Swahili en Engels. Daarnaast spreken Tanzanianen ook vaak nog de taal van hun stam. Twee derde van de bevolking is christelijk en een derde islamitisch.

Zoals veel Afrikaanse landen, heeft Tanzania een zeer jonge bevolking. Bijna 45% van de bevolking is jonger dan 15 jaar. Veel jonge Tanzanianen verhuizen naar de grote steden. Dodoma is sinds 1974 de hoofdstad, maar Dar es Salaam blijft de veruit belangrijkste economische stad van het land. Dar es Salaam groeit ook snel. In 2021 telde de stad 7miljoen inwoners.

Economie van Tanzania

Tanzania is een voornamelijk agrarisch land. Twee derde van de beroepsbevolking werkt in die sector. Dat stamt nog uit de tijd dat Tanzania een socialistische economie had (‘Ujamaa’), een verdeling van het land in zelfstandige agrarische gemeenschappen. Door economische crises in de jaren 70 en 80 is de economie van Tanzania wat opener geworden.

Ondernemen in Tanzania kan lastig zijn door onduidelijke wet-en regelgeving. Ook het verkrijgen van een werkvergunning voor expats is een complex proces.

Koffie, katoen, cashewnoten, thee, tabak en sisal zijn belangrijk voor de Tanzaniaanse export. Het land heeft ook mijnbouw van onder andere goud, diamant, kaolien, tanzaniet en nikkel. Daarnaast heeft Tanzania gas- en petroleumbronnen.

De Tanzaniaanse economie groeit al een decennium met 6 à 7% per jaar, maar is (mede) door de coronacrisis afgenomen. De relatieve armoede is de afgelopen 10 jaar afgenomen van 34% tot 27%. Door de gemiddelde bevolkingsgroei van 5 kinderen per vrouw is de armoede in absolute aantallen wel toegenomen (13 miljoen). Tanzania staat 163^e in de Human Development Index van de Verenigde Naties.

Recente economische ontwikkelingen

Zonder de coronacrisis zou de economie van Tanzania vermoedelijk weer gemiddeld met 6% zijn gegroeid. Door de coronacrisis viel de groei in 2020 terug tot iets meer dan 2%. Regionaal was dat nog steeds een van de hoogste economische groeipercentages. Lees de analyse van de African Development Bank op pagina 126.

De Wereldbank heeft in 2021 een rapport gepubliceerd over de economische situatie van Tanzania. Download het rapport 'Tanzania Economic Update, July 2021: Transforming Tourism - Toward a Sustainable, Resilient, and Inclusive Sector' op de website van de Wereldbank.

Meer weten over de recente economische ontwikkelingen in heel Afrika? Bekijk dan ook het rapport Africa's Pulse van de Wereldbank.

Handel Nederland - Tanzania

De samenwerking tussen Nederland en Tanzania is hecht en gaat al jaren terug, hoewel de import en export de laatste jaren  langzaam teruglopen. Van oudsher is Nederland een belangrijke ontwikkelingspartner voor Tanzania. Sinds 2018 richt de relatie zich vooral op het bevorderen van wederzijdse handel en investeringen. In Tanzania zijn ongeveer 80 kleine en grote Nederlandse bedrijven actief.

Tanzania staat 97^e wat betreft landen waar Nederland goederen heen exporteert (voorlopige cijfers 2021), vergelijkbaar met de exportwaarde naar landen als Cuba en Oezbekistan. In 2021 bedroeg de export van Nederlandse goederen naar Tanzania € 137,0 miljoen. Bekijk ook de Handels- en Investeringscijfers van Nederland en Tanzania hieronder voor een overzicht van de import- en exportcijfers.

Wilt u meer weten over het land Tanzania, zoals het bruto nationaal product, economische groei of andere demografische gegevens? Bekijk dan het factsheet over Tanzania.

Handelsrelatie EU - Tanzania

Tanzania valt onder het 'Everything But Arms' stelsel van de EU. Dit betekent dat alle producten behalve wapens en munitie onder voorwaarden tarief- en quotumvrij geïmporteerd kunnen worden in de EU. Kijk in deze tabel welke bewijsstukken u nodig heeft wanneer u importeert uit landen die onder dit stelsel vallen. Tanzania valt onder de APS-landen.

De EU heeft met de Oost-Afrikaanse Gemeenschap in 2014 een handelsakkoord gesloten ('Economic Partnership Agreement'), maar deze is door Tanzania nog niet ondertekend.

Zakelijke kansen in Tanzania

Landbouw en tuinbouw

Tanzania biedt met name kansen in de landbouwsector. Tanzania kent veel kleine boeren die gezamenlijk betere kansen hebben op verkoop van hun producten, zoals al in de koffie-, thee- en katoenproductie gebeurt. Op de website Agroberichten Buitenland vindt u:

• actuele informatie over ontwikkelingen binnen de landbouwsector;
• voorbeelden van succesvolle business cases;
• informatie over evenementen;
• financiële instrumenten die u misschien kunt gebruiken.

U vind er ook rapporten over verschillende sectoren en kansenrapporten van de Tanzaniaanse overheid voor de regio’s:

• Mwanza
• Simiyu
• Kilimanjaro

Bovendien richt de ambassade zich op een aantal subsectoren, zoals de tuinbouw-, aardappel-, pluimvee- en aquacultuursector. Binnen deze sectoren zijn er meerdere Nederlandse bedrijven actief. Zo is er een Impact Cluster Poultry en een Impact Cluster Aquaculture.

De land- en tuinbouwsector is redelijk ontwikkeld in Noord-Tanzania. In het zuiden is er nog nauwelijks sprake van tuinbouw. Daar liggen ook kansen voor Nederlandse bedrijven. Zie onderstaand rapport 'Scoping Project Tanzania’s Horticulture Industry Business Opportunities'.

Lees ook het rapport over de pluimveesector in Tanzania. Het rapport biedt informatie over consumentenvoorkeuren en markttrends, maar ook de waardeketen, branding en promotie.

Heeft u interesse in de landbouw- en tuinbouwsector in Tanzania? Schrijf u dan in voor de nieuwsbrief van de landbouwafdeling. Stuur een e-mail naar dar-lnv@minbuza.nl of volg de landbouwafdeling op Twitter.

Energie

Tanzania heeft 58 miljoen inwoners. Slechts een derde ervan heeft elektriciteit. Vooral in landelijke gebieden is er weinig elektriciteit. Dat biedt kansen voor bedrijven in de energiesector op het gebied van:

• off-grid elektriciteitssystemen (bijvoorbeeld zonne-energie);
• geothermische energie (zoals in de Keniaanse Great Rift Valley);
• biogas (via bijvoorbeeld ananasafval);
• schoon koken.

Lees hier meer over in het Final Energy Report.

Meer weten over duurzame energie die in Tanzania wordt ingezet voor bewatering van de akkers? Lees dan het praktijkverhaal hierover op onze website.

Infrastructuur

Tanzania legt zich de laatste jaren toe op het verbeteren van vliegvelden en havens. Ook moet het land een infrastructuur opbouwen voor de recent ontdekte gas- en oliereserves. Bovendien wordt er veel geïnvesteerd in het wegennetwerk en spoorwegen. Meer weten over de kansen in deze sector? Vraag het de ambassade in Dar es Salaam.

Financiële dienstverlening

Er is steeds meer vraag naar financiële dienstverlening in Tanzania. De ambassade werkt samen met Tanzaniaanse en Nederlandse financiële instellingen om kennis uit te wisselen. Ook wordt bekeken hoe Nederlandse bedrijven Tanzania kunnen ondersteunen bij boekhoud- en belastingactiviteiten. Meer weten? Vraag het de ambassade in Dar es Salaam.

Toerisme

Met een directe vliegverbinding tussen Amsterdam, Kilimanjaro, Dar-es-Salaam en Zanzibar en jaarlijks (voor de coronacrisis) circa 25.000 bezoekers uit Nederland – en vele anderen uit de hele wereld –  is de toerisme-industrie in Tanzania behoorlijk ontwikkeld. Een kwart van het land is bestemd voor de natuur. In de hotelsector (hotelmanagement en recreatieaciliteiten) liggen er kansen. Lees ook het rapport van de Wereldbank: 'Tanzania Economic Update, July 2021: Transforming Tourism - Toward a Sustainable, Resilient, and Inclusive Sector'.

Heeft u vragen over zakelijke kansen in Tanzania? Of bent u op zoek naar zakenpartners? Neem dan contact op met onze landenadviseurs voor Tanzania. Zij kunnen u meer vertellen over de sectoren en u helpen met het voldoen aan de wet- en regelgeving.

Maritieme handel rondom het Tanganyikameer

Het Tanganyikameer is van groot economisch belang in Oost-Afrika. Vooral voor de landen die grenzen aan het meer: Burundi, DR Congo, Zambia en Tanzania. Met verbeterde en duurzame infrastructuur (transportcorridors) kan de maritieme handel rondom het Tanganyikameer zich ontwikkelen.

Bekijk de video hieronder of lees bovenstaand rapport 'Lake Tanganyika turning corridors into sustainable opportunities' voor meer informatie.

Ondernemen in Tanzania

Doing business in Tanzania: tips van de ambassade

Ease of Doing Business

Bij de Wereldbank vindt u informatie over alle praktische zaken die komen kijken bij het starten van een eigen bedrijf in Tanzania. In de rubriek 'Ease of Doing Business' van de Wereldbank vindt u informatie over bouwvergunningen, de registratie van onroerend goed en het betalen van belastingen. Tanzania staat op plaats 141 in de Ease of Doing Business 2020.

Let op! De Wereldbank heeft onregelmatigheden gevonden in de ranglijsten van 2018 en 2020. Na intern onderzoek (pdf) is besloten het ontwikkelen van de Doing Business-rapporten te stoppen. De bank werkt momenteel aan een nieuwe betrouwbare methode voor het beoordelen van het internationale zaken- en investeringsklimaat.

East African Community

Tanzania is aangesloten bij de East African Community, een politieke en handelsorganisatie van 6 Oost-Afrikaanse staten. Naast Tanzania zijn de lidstaten Burundi, Kenia, Rwanda, Zuid-Soedan en Oeganda. Het hoofdkantoor bevindt zich in Tanzania (Arusha).

Cultuurverschillen bij zakendoen in Tanzania

Bij het zakendoen in Tanzania moet u rekening houden met de lokale cultuur en gebruiken. Probeer zoveel mogelijk informatie te krijgen of neem contact op met de ambassade voor advies. Het is daarnaast altijd handig om een lokale (Tanzaniaanse) partner te hebben die de manier van zakendoen in Tanzania kent.

Ook al spreken de meeste zakenmensen wel Engels, het is altijd goed om iemand mee te brengen die Swahili spreekt. Het kan ook nooit kwaad zelf wat Swahili te leren; dit breekt het ijs en toont goodwill. Zakendoen in Tanzania betekent ook geduldig zijn. Mensen komen vaak te laat voor afspraken. Soms komen mensen helemaal niet.

Vrouwelijke ondernemers in Tanzania

Tanzania kent relatief veel vrouwelijke ondernemers. Naar schatting 54% van alle mkb'ers in Tanzania zijn bedrijven van vrouwen. Meestal zijn het kleine ondernemingen.

Via het Waendelezeprogramma kunnen ze zich meer ontwikkelen. Dit programma wordt ondersteund door RVO en de ambassade in Tanzania. Waendeleze betekent in het Kiswahili 'doorgaan' of 'accelereren'. Het doel is om Tanzaniaanse vrouwen in de agribusiness te helpen om een volgende stap te maken: opschaling van hun bedrijf in 1,5 jaar. Het programma helpt de vrouwelijke ondernemers ook om in contact te komen met Nederlandse bedrijven.

Lees 'Doing Business in Tanzania' 2022 voor meer informatie over zakendoen in Tanzania. Dit rapport is gemaakt in opdracht van de ambassade in Dar-es-Salaam.

Exportregels voor Tanzania

Documenten en procedures

De volgende bronnen bieden informatie over exportregels:

• De Kamer van Koophandel heeft meer informatie over exportdocumenten.
• De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) geeft informatie over exportprocedures bij dierlijke producten en plantaardige producten.
• De online portal Access2Markets van de Europese Commissie bevat de belangrijkste exportregels en praktische tips voor Tanzania. Heeft u niet eerder met Access2Markets gewerkt? Lees dan eerst ons stappenplan voor Access2Markets.

Tijdelijke invoer

Tanzania is geen ondertekenaar van de ATA-conventie. U kunt dus geen gebruik maken van een ATA-carnet.

Export strategische goederen

Op Rijksoverheid.nl vindt u informatie over de export van militaire en dual-use goederen (goederen die ook militair gebruikt kunnen worden).

Hulp bij financiering nodig?

Hulp bij financiering

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland helpt u graag uw financiering rond te krijgen. Lees op onze pagina hulp bij financiering om te kijken hoe wij u kunnen helpen.

Subsidiewijzer

Denk bij het ondernemen in Tanzania ook aan de mogelijkheden van het krijgen van een subsidie via RVO. Kijk via de subsidiewijzer welke mogelijkheden er voor u zijn in Tanzania.

Het publiek-privaat partnerschap EAT:FRESH, een tuinbouwproject in Tanzania, is bijvoorbeeld opgezet met hulp van de SDG Partnerschapfaciliteit (SDGP). Kijk in de video hoe dankzij deze hulp kleinschalige boeren biologische groenten kunnen telen voor de internationale markt.

Hulp van de ambassade

De ambassade in Dar es Salaam staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers ter plekke kennen de lokale markt, signaleren kansen en geven praktische tips. Bovendien kunnen zij deuren openen die voor anderen gesloten blijven.

Lijkt de plaatselijke overheid niet mee te willen werken of zijn er andere drempels? Vaak kent de ambassade de mensen die deze obstakels weg kunnen nemen. Bij zakelijke conflicten kunnen de ambassademedewerkers u in contact brengen met juristen en fiscalisten. Bekijk de contactinformatie van de ambassade op de website Nederland Wereldwijd. Op die site vindt u ook het reisadvies voor Tanzania.

Op de website Agroberichten buitenland vindt u informatie over de landbouwraad in Nairobi (Kenia). Deze houdt zich ook bezig met Tanzania.

Meer weten?

• Kijk bij World Integrated Trade Solution (een initiatief van de Wereldbank en UNCTAD) voor statistieken over Tanzania.
• Lees de economische analyse over Tanzania op de website van de Wereldbank.
• Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) biedt statistieken over onze handel met Tanzania.
• Ook de website van het Tanzaniaanse National Bureau of Statistics vindt u statisteken.
• Op de website van de Netherlands-African Business Council (NABC) vindt u een profielpagina over Tanzania.
• Kijk op de website van de Europese Commissie voor informatie over handel met Oost-Afrika.
• Kijk wat handelsakkoorden en handelsbelemmeringen voor uw handel kunnen betekenen.
• Bent u nog aan het oriënteren? Probeer dan de Exportwijzer.