6 tips voor internationaal ondernemen en intellectueel eigendom
Wilt u als innovatieve ondernemer uw grenzen verleggen? Denk naast internationale wetgeving, netwerken en subsidies, ook aan intellectuele eigendomsrechten (IE-rechten). Deze IE-rechten kunnen per land of gebied verschillen. Lees de 6 tips én een inspirerend voorbeeld van start-up Speaksee.

Tip 1: Denk aan geheimhouding bij internationale beurzen
Wilt u de markt onderzoeken door uw innovatieve producten te laten zien op internationale beurzen? Als u de techniek van uw product openbaar maakt, kunt u er geen octrooi meer op krijgen. Bespreek dus vóór een beursbezoek met uw medewerkers wat onder bedrijfsgeheimen valt, zodat niemand onbewust iets verklapt wat geheim moet blijven.
Tip 2: Onderzoek of u inbreuk maakt op IE-rechten van anderen
Op een product rusten mogelijk verschillende IE-rechten. Als een ander deze rechten heeft, hoeft dit niet meteen te betekenen dat u moet stoppen. Belangrijk is dat u toestemming van de rechthebbende krijgt, bijvoorbeeld door samenwerking of een licentie.
U bent als importeur of exporteur zelf verantwoordelijk voor het voorkomen van inbreuk op IE-rechten van anderen. Het maakt niet uit of u handelt via een eigen vestiging of via een exporteur of importeur. Let hier ook op als u intellectueel eigendom in licentie geeft aan anderen. Onderzoek de lokale inbreukrisico's in het land of het gebied waar u actief wilt zijn. Dat u met uw product in Nederland geen inbreuk pleegt, geeft mogelijk niet dezelfde garantie in andere landen of andersom.
Lees meer over inbreuk maken op IE-rechten van anderen
Freedom-to-operate
Met een freedom-to-operate onderzoek voert u een risicoanalyse. U bekijkt of u rechten van anderen schendt als u met uw product de markt op gaat. Dat risico bestaat voor techniek, maar bijvoorbeeld ook voor software, merken en vormgeving. Octrooicentrum Nederland helpt u gratis op weg in octrooidatabank Espacenet. In TM View en DesignView vindt u merken en modellen.
Lees hoe u investeerders overtuigt met freedom-to-operate
Tip 3: Registreer uw intellectuele eigendomsrechten in de belangrijkste landen
De registratie van IE-rechten is vaak een strategische overweging. Verschillende factoren spelen een rol bij de landenkeuze, zoals:
- uw bedrijfsstrategie - welk belang hecht u aan een land voor de komende jaren?
- op economisch vlak - wat is de marktomvang? Wat zijn de kosten en baten van bescherming in dat land?
- de concurrentie - waar zijn uw belangrijkste concurrenten gevestigd?
- de productie - wat zijn de productielocaties van u en van uw concurrentie?
- op juridisch gebied - kunt u voor een acceptabel budget in vrij korte tijd een rechtszaak winnen?
Vanwege de nationale wetgeving kunnen de kosten voor beschermen en handhaven per land (sterk) uiteenlopen. Vermoedt u dat er producten het land binnen komen die inbreuk maken op uw rechten? Dan kunt u aan de douane vragen om dat in de gaten te houden.
Praktijkvoorbeeld
Als je de ambitie hebt om internationaal te ondernemen, waar begin je dan als het gaat om intellectueel eigendom? Dat vroeg co-founder Jari Hazelebach van Speaksee zich af. Speaksee maakt een gepatenteerde microphone kit voor doven en slechthorenden, die ondertitelt en vertaalt wat er gezegd wordt in groepsgesprekken. Hazelebach nam contact op met Octrooicentrum Nederland voordat ze internationaal gingen uitbreiden. De octrooiadviseurs hebben Speaksee op weg geholpen met hun internationale IE-strategie.
Speaksee over intellectueel eigendom en internationaal ondernemen
Jari Hazelebach – CEO & Co-Founder Speaksee: Wij wisten vanaf het begin al dat we internationaal dit wilden opschalen. Maar als je dan die ambitie hebt, waar begin je dan als het gaat om intellectueel eigendom? *Funky muziek begint* Jari Hazelebach – CEO & Co-Founder Speaksee: Het starten van Speaksee is geïnspireerd op dat mijn ouders allebei doof zijn. Van jongs af aan zag ik hoe ongelooflijk lastig het is voor doven en slechthorenden om de dagelijkse communicatie mee te krijgen, omdat er zoveel door elkaar gesproken wordt. Mijn ouders moeten liplezen en ze kunnen dat niet volgen in een groepsgesprek. We hebben bij Speaksee wereldwijd het eerste apparaat ontwikkeld wat groepsgesprekken binnen één seconde om kan zetten naar tekst, in een verschillende kleur per persoon, en zo kan een dove of slechthorende lezen wat er wordt gezegd en weer alles volgen in een groepsgesprek. *Funky muziek* Jari Hazelebach – CEO & Co-Founder Speaksee: Het probleem wat wij oplossen is natuurlijk niet alleen uniek aan Nederland, maar is wereldwijd. En we hebben hier bij Speeksee ook echt een intrinsieke motivatie om zoveel mogelijk mensen te helpen. Het is natuurlijk heel belangrijk, juist als je internationaal gaat, dat je dat goed beschermt. Daarom hebben we advies ingewonnen bij Octrooicentrum Nederland en die hebben ons goed op weg geholpen, wat uiteindelijk ertoe heeft geleid dat we een unitair octrooi hebben aangevraagd en nu in heel veel landen in de Europese Unie beschermd zijn. Maar ook in de Verenigde Staten hebben we inmiddels al een octrooi gekregen. *Up-tempo muziek start* Jari Hazelebach – CEO & Co-Founder Speaksee: Als ik iets mee zou kunnen geven aan andere innovatieve bedrijven en startups is het: begin vroeg. Octrooicentrum Nederland heeft ons gewezen op kleine, maar ook grote dingen waar we rekening mee moeten houden. Een van de risico's die daaruit voortkwam was onze merknaam. Die hadden wij nog niet geregistreerd, dus we hebben nu in heel veel Europese landen onze merknaam beschermd. En ook in de Verenigde Staten wordt onze merknaam op dit moment beschermd. *Up-tempo muziek speelt* Korte montage van een Speaksee product dat gereed wordt gemaakt voor verzending. *Muziek eindigt* Logo Rijksoverheid verschijnt in beeld. Beeldtekst: Meer weten over intellectueel eigendom? Neem contact op met een adviseur van Octrooicentrum Nederland.
Tip 4: Houd rekening met internationale procedures
Als u internationaal IE-rechten aanvraagt, houd dan rekening met verschillende internationale procedures. Voor octrooien zijn er naast de nationale procedures bijvoorbeeld ook de 'wereldwijde' PCT-procedure en de Europese procedure met het unitair octrooi. Er zijn regels voor de manieren en momenten om door deze procedures te gaan.
Lees meer over octrooi aanvragen
Tip 5: Let op Europese uitputting
Zijn uw producten ergens in de EU of EER in de handel gebracht door u of door anderen met uw toestemming? Dan mogen die producten daarna daarbinnen vrij verhandeld worden. Ook naar landen waar u IE-rechten heeft. Dit heet Europese uitputting. Uitputting geldt voor alle rechten van intellectueel eigendom. Heeft u als rechthebbende de producten bijvoorbeeld op de Spaanse markt tegen een lager bedrag verkocht dan op de Nederlandse markt? Heeft u een IE-recht in Nederland? Dan mag een derde die producten uit Spanje toch doorverkopen in Nederland zonder dat u daar iets tegen kan doen. Bedenk dus welke risico's prijsverschillen tussen landen oplevert.
Tip 6: Neem contact op met een octrooiadviseur
De octrooiadviseurs van Octrooicentrum Nederland hebben een schat aan informatie over internationaal ondernemen met innovatieve producten. Ze beantwoorden vragen als:
- Welke beschermingsvormen zijn nodig om mijn innovatie te beschermen binnen en buiten Nederland?
- Welke rol spelen octrooien bij het aantrekken van investeringen?
Neem contact op met een octrooiadviseur voor een gratis gesprek onder geheimhouding.
Internationaal innoveren met RVO
Naast informatie over IE-rechten, biedt Rijksdienst van Ondernemend Nederland (RVO) meer diensten als u internationale ambities heeft. RVO helpt u bijvoorbeeld met informatie over specifieke landen, evenementen zoals handelsmissies, subsidies en financiering. Bent u een innovatief, technologisch bedrijf? Bekijk dan welke ondersteuning vanuit ons Horizon Europe-programma interessant is voor u bij uw plannen om internationaal te innoveren.
Speciaal om mkb’ers te ondersteunen bij internationale handel en innovatie in Europa is het Enterprise Europe Network (EEN) opgezet door de Europese Commissie. Dit netwerk helpt u bijvoorbeeld met het wereldwijd vinden van zakenpartners of met Europese wet- en regelgeving.
"Via Octrooicentrum Nederland kwam ik ook in contact met Enterprise Europe Network (EEN). Daarvoor heb ik me aangemeld, want ik wilde me graag richten op het buitenland. Nu sta ik met Vriflex in de database van EEN, zodat andere bedrijven in Europa mij kunnen vinden. EEN heeft me ook geholpen met het doorlopen van een klantreis."

- Ministerie van Economische Zaken