Natuurcompensatiebank (NCB)

Waarom de NCB?

In Nederland is er te veel neerslag van stikstof. Deze neerslag beschadigt de kwaliteit van natuur en brengt stikstofgevoelige planten en dieren in gevaar. Daarom moeten (bouw)projecten de schade door hun stikstofuitstoot voorkomen. Kan dit niet? Dan moeten deze stikstof uitstotende projecten hun schadelijke invloed op de natuur compenseren. Dit is wettelijk verplicht. Soms zijn hiervoor compensatiemaatregelen nodig. De Rijksoverheid en de waterschappen kunnen deze compensatie regelen via de NCB.

Wat zit er in de NCB?

Via de Natuurcompensatiebank subsidieregeling kunnen terreinbeheerders de kwaliteit van stikstofgevoelige natuur verbeteren. Of ze breiden deze natuur uit. Het gaat om natuur in of dichtbij Natura 2000-gebied en kan ook liggen in het Natuurnetwerk Nederland (NNN). De natuur moet niet al nodig zijn voor andere doelen. De ontwikkelde natuur nemen we op in de NCB. De natuur is dan tijdelijk beschermd. De natuur in de NCB kunnen de Rijksoverheid en waterschappen later als compensatie inzetten, zodat belangrijke projecten door kunnen gaan. 

Hoe werkt de NCB?

Rijksoverheid en waterschappen kunnen natuur uit de NCB kiezen. Het liefst in de buurt van hun project. Deze natuur kan als compensatie gelden voor hun project. We bedoelen daarmee dat het de schadelijke invloed door stikstofuitstoot van het project weer compenseert.

Alleen projecten van groot openbaar belang mogen via de NCB hun stikstofuitstoot compenseren. Dat zijn belangrijke projecten voor bijvoorbeeld de menselijke gezondheid of openbare veiligheid. Deze belangrijke projecten mogen toch doorgaan als er geen andere oplossingen zijn. Ook als dit negatieve gevolgen heeft voor een Natura 2000-gebied. We noemen dit ADC-projecten. Dit moet uit de ADC-toets blijken. Dit houdt in dat er:

• geen ander alternatief (A) mogelijk is;
• een dwingende (D) reden van groot openbaar belang is;
• compensatiemaatregelen (C) nodig zijn.

Natuur die via de NCB verbonden wordt aan een project krijgt een Natura 2000-beschermingsstatus. Is natuur niet te verbinden aan een vergunning? Dan voegen we dit toe aan het Natuurnetwerk Nederland (NNN). 

Wat doen we in 2022?

We onderzoeken in 2022 welk type natuur de schade door stikstofneerslag kan compenseren. Daarvoor kijken we naar projecten die de Rijksoverheid en waterschappen de komende jaren mogelijk uit gaan voeren. En welke Natura 2000-gebieden hierdoor kunnen beschadigen. Dit onderzoek herhalen we regelmatig. Zo blijven we zien welke typen natuur nodig zijn.

We werken subsidieregelingen uit op basis van de natuur die nodig is. Als er andere typen natuur nodig zijn, dan passen we de regelingen daarop aan.

Daarnaast voert Staatsbosbeheer op dit moment de pilot Natuurbank uit: een onderzoek naar hoe stikstofgevoelige natuur ontwikkeld kan worden. En hoe deze ontwikkelde natuur opgenomen kan worden in de NCB. De pilot leert ons hoe de NCB in de praktijk werkt en hoe we deze kunnen verbeteren.

Meer weten?

• Wilt u meer weten over de NCB? Lees het wetsvoorstel.
• Meer informatie over de Natuurcompensatiebank subsidieregeling (NCBSR).
• Alles over Natura 2000-gebieden leest u op Natura 2000.
• Heeft u een vraag over stikstof en Natura 2000-gebieden? Kijk dan op BIJ12.
• De Rijksoverheid pakt het stikstofprobleem aan. Meer informatie hierover vindt u op Aanpak stikstof.
• AERIUS Monitor biedt een overzicht van gegevens over de stikstofproblematiek in relatie tot natuur in Nederland.
• Wat bedoelen we met stikstofgevoelige natuur? Hoe kun je natuurerfgoed beschermen, in stand houden of herstellen? Lees hier meer over op Herstelstrategieën.
• Kijk het webinar van 22 september terug: ontwikkel natuur met de NCB.